Apartman İçin Güneş Paneli Kurulumu

Apartman için güneş paneli kurulumu nasıl yapılır?

Apartmanınızda güneş paneli kurulumu yapmak için öncelikle bina yönetiminin kararı ve gerekli resmi izinler alınmalıdır. Tüm kat maliklerinin onayı sağlandıktan sonra uzman bir firma ile anlaşarak keşif yapılır. Uzman ekip çatınızın güneş alma durumu, gölge faktörleri ve taşıma kapasitesini inceler. Bu inceleme sonucunda çatınızın uygunluğu belirlenir ve kurulacak sistemin kapasitesi ile panel yerleşim planı oluşturulur.

Kurulum planı aşamasında panellerin güney yönüne bakacak şekilde konumlandırılması ve gün içinde gölgede kalmamaları hedeflenir. Çatınızın eğimi yetersizse, paneller için ideal açıyı sağlayacak montaj ekipmanları kullanılır. Ayrıca çatının yapısal sağlamlığı değerlendirilir; gerekirse panellerin ağırlığını taşıması için güçlendirme çalışmaları yapılır. Planlama tamamlandıktan sonra gerekli ekipman temin edilir ve montaj sürecine geçilir.

Montaj sırasında güneş panelleri çatı yüzeyine sağlam bir şekilde sabitlenir ve inverter (çevirici) cihazı aracılığıyla bina elektrik sistemine bağlanır. İnverter, panellerin ürettiği doğru akımı evlerde kullanılabilecek alternatif akıma çevirir. Bağlantı işlemleri, şebeke ile uyumlu ve güvenli olacak şekilde lisanslı elektrikçiler tarafından gerçekleştirilir. Son adımda elektrik dağıtım şirketi ile koordineli bir şekilde sistem devreye alınır ve üretilen enerjinin ölçümü için çift yönlü sayaç takılır. Kurulum tamamlandıktan sonra sistem düzenli bakım ile uzun yıllar verimli bir şekilde çalışacaktır.

Apartman için güneş paneli kurulumu yasal mı?

Evet, apartman çatısına güneş paneli kurulumu Türkiye’de yasaldır. 2017 yılında yürürlüğe giren düzenlemelerle, bina kendi ihtiyacı için yapılan güneş enerjisi sistemleri için yapı ruhsatı (inşaat izni) şartı kaldırılmıştır. Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği’ne göre taşıyıcı sistemi etkilememek ve Kat Mülkiyeti Kanunu’na göre gerekli muvafakat (izin) alınmak kaydıyla, apartmanlarda çatılara güneş enerjisi sistemi kurulabilir. Bu sayede yasal olarak apartmanlar, lisanssız güneş enerjisi üretim tesislerini çatılarında kurma imkanına sahiptir.

Bununla birlikte, kurulumdan önce bazı yasal prosedürlerin yerine getirilmesi gerekmektedir. Kat Mülkiyeti Kanunu uyarınca apartmanın ortak alanı sayılan çatının kullanımı için tüm kat maliklerinin onayı şarttır. Bina yönetimi toplantısında alınacak kararla, maliklerden yazılı ve noter onaylı muvafakatname alınmalıdır. Ayrıca, üretilen elektriğin şebekeye verilmesi planlanıyorsa Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)’nun Lisanssız Elektrik Üretimi Yönetmeliği kapsamında bölgenizdeki elektrik dağıtım şirketine başvuru yapılması gerekir. Bu başvuru ile şebekeye bağlantı ve çift yönlü sayaç değişimi gibi işlemler resmi hale getirilir.

Sonuç olarak, gerekli izinler ve prosedürler tamamlandığında apartmanlar için güneş paneli kurulumu yasal olarak mümkündür. Devlet, bireylerin kendi elektriklerini üretmelerini teşvik eden düzenlemeleri hayata geçirmiştir. Hem imar mevzuatı hem de enerji piyasası mevzuatı açısından kurulum şartlarına uyulduğu takdirde, apartmanınızda güneş enerjisi sistemini güvenle kurabilirsiniz.

Apartman için güneş paneli kurulumu için gerekli izinler nelerdir?

Apartmanda güneş paneli kurulumu yapmadan önce alınması gereken izinler ve onaylar vardır. İlk olarak apartman yönetimi izni ve kat malikleri muvafakati gereklidir. Bina ortak alanı olan çatıya panel kurulumu için tüm kat maliklerinin yazılı onayını alarak yönetim kurulu kararı oluşturmalısınız. Bu adım, Kat Mülkiyeti Kanunu gereği zorunludur.

Resmî süreçte, elektrik üretim tesisi kurmak için elektrik dağıtım şirketine başvuru izni alınmalıdır. Lisanssız üretim kapsamında dağıtım şirketine yapılacak başvuru için aşağıdaki belge ve formlar hazırlanır:

• Lisanssız Üretim Başvuru Formu – İlgili dağıtım şirketinden temin edilen ve başvuru sahibince doldurulan form.
• Muvafakat Belgeleri – Apartmandaki tüm hak sahiplerinin (kat malikleri) ortak kurulum için verdiği noter onaylı izin belgeleri.
• Tapu veya Kira Belgesi – GES kurulacak apartmana ait tapu belgesi veya en az iki yıllık kira sözleşmesi (apartman adına başvuru yapıldığını kanıtlar).
• Abone Numaraları – Apartman adına kayıtlı elektrik aboneliklerinin numaraları ve bilgileri.
• Başvuru Ücreti Dekontu – Dağıtım şirketinin belirlediği başvuru ücretinin ödendiğine dair makbuz.
• Teknik Şema (Tek Hat Diyagramı) – Kurulacak güneş enerjisi sisteminin teknik özelliklerini, panel-inverter bağlantılarını gösteren proje çizimi.
• YEGM Teknik Değerlendirme Formu – Enerji Bakanlığı Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü tarafından istenen teknik değerlendirme formu.
• Tüzel Kişi Başvuruları için Yetki Belgeleri – Başvuru sahibi şirket veya kooperatif ise imza sirküleri, yetkili kişi belgeleri ve ortaklık yapısını gösterir evraklar.

Tüm bu belgelerle birlikte apartman yönetimi, bölgedeki elektrik dağıtım şirketine lisanssız üretim başvurusunu yapar. Dağıtım şirketi proje incelemesi yaparak bağlantı görüşü ve onay verir. Ayrıca, belediye veya ilgili idareye projeye ilişkin teknik evraklar sunulup yapı kayıtlarına işlenir (imar açısından). Gerekli tüm izinler alındıktan sonra kurulum aşamasına geçilebilir. Bu süreçte profesyonel kurulum firmaları çoğu zaman gerekli izinleri sizler adına takip edip almaktadır, ancak yine de tüm onayların alındığından emin olmanız önemlidir.

Apartman için güneş paneli kurulumu maliyeti nedir?

Apartman çatısına güneş paneli kurulum maliyeti, sistemin büyüklüğüne, kullanılacak ekipman kalitesine ve projeye özel koşullara bağlı olarak değişir. Genel olarak ortak alanların elektrik ihtiyacını karşılayacak orta ölçekli bir çatı güneş enerjisi sistemi 2024 itibarıyla ortalama 200.000 TL ile 400.000 TL arasında tutabilmektedir. Bu maliyete güneş panelleri, inverter (çevirici), montaj malzemeleri, kablolama, işçilik ve proje izin bedelleri dahildir.

Örneğin, apartmanın sadece ortak aydınlatma ve asansör giderlerini karşılayacak yaklaşık 10 kW gücündeki bir güneş paneli sistemi için 8-10 bin Amerikan Doları (yaklaşık 220.000 TL) civarında bir yatırım gerekebilmektedir. Daha büyük sistemlerde veya kaliteli/uzun ömürlü ekipman kullanımında maliyet üst banda yaklaşabilir. Kurulum yapılacak çatının durumuna göre ek güçlendirme veya özel montaj ekipmanı ihtiyacı olursa bu da maliyeti artırabilir.

Her ne kadar başlangıç maliyeti yüksek görünse de, güneş enerjisi sistemleri uzun vadede kendini amorti eden yatırımlardır. Sürekli artan elektrik fiyatları ve ortak giderler düşünüldüğünde, güneş paneli sistemi sayesinde aylık elektrik faturalarında önemli düşüşler sağlanır. Uzmanlar, apartman çatısı için yapılan bir güneş paneli yatırımının ortalama 4-7 yıl içinde kendini amorti edebileceğini belirtmektedir. Panel ömrünün 25 yılın üzerinde olduğu göz önüne alınırsa, geri ödeme süresini aşan yıllarda apartman için ciddi bir tasarruf ve hatta gelir elde etmek mümkün olacaktır.

Apartman için güneş paneli kurulumu kaç yılda kendini amorti eder?

Güneş paneli yatırımlarının geri dönüş süresi, sistemin maliyeti ve ürettiği elektrikten elde edilecek tasarrufa bağlıdır. Türkiye koşullarında apartman çatısına kurulan orta ölçekli bir güneş enerjisi sistemi genellikle 4 ila 7 yıl içinde kendini amorti edebilir. Bu süre, kurulum yapılan bölgenin güneşlenme süresine, elektrik tarifesine ve sistemin büyüklüğüne göre değişkenlik gösterir. Örneğin, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu gibi yıllık güneşlenme süresi yüksek bölgelerde üretilen enerji daha fazla olacağından, geri dönüş süresi 4-5 yıla kadar düşebilir. Daha az güneş alan bölgelerde ise amortisman süresi 6-7 yılı bulabilir.

Hesaplama şöyle yapılabilir: Kurulan sistemin yıllık elektrik üretim miktarı (kWh cinsinden) ile mevcut elektrik birim fiyatı çarpılır. Elde edilen tutar, yıllık elektrik faturasında sağlanacak tasarrufu gösterir. Örneğin, 10 kW gücünde bir sistem yılda ortalama 14-16 bin kWh elektrik üretebilir. 2025 yılı itibarıyla mesken aboneleri için elektrik birim fiyatının yaklaşık 2,59 TL/kWh (düşük kademe) – 3,63 TL/kWh (yüksek kademe) düzeyinde olduğu düşünüldüğünde, bu sistem yıllık 40-50 bin TL civarında bir tasarruf sağlayabilir. 10 kW’lık sistemin kurulum maliyetinin ~250.000 TL olduğu varsayılırsa, geri dönüş yaklaşık 5-6 yıl olacaktır.

EPDK mevzuatına göre, güneş enerjisi sistemleriyle üretilen ihtiyaç fazlası elektrik 10 yıl boyunca şebeke tarafından satın alınmaktadır. Bu da amortisman süresini olumlu etkiler, çünkü üretim fazlası enerji boşa gitmez, gelir sağlar. Ayrıca elektrik fiyatlarındaki olası artışlar, gelecekte sağlanacak tasarruf miktarını artırarak geri ödeme süresini daha da kısaltabilir. Tüm bu etkenler değerlendirildiğinde, apartman için güneş paneli kurulumunun tipik olarak 5 yıl civarı bir sürede kendini amorti ettiği söylenebilir.

Apartman için güneş paneli kurulumu için devlet teşvikleri var mı?

Evet, Türkiye’de apartmanlara güneş paneli kurulumu konusunda çeşitli teşvikler ve destekler bulunmaktadır. Yenilenebilir enerjiyi teşvik etmek amacıyla devlet kurumları ve bazı belediyeler farklı programlar yürütmektedir. Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü (YEGM) ve EPDK iş birliğiyle, lisanssız güneş enerjisi sistemleri için üretilen ihtiyaç fazlası elektriğin şebekeye satılması ve 10 yıl boyunca alım garantisi önemli bir destektir. Bu düzenleme sayesinde apartmanlar, kullandıkları elektriğin fazlasını şebekeye satarak gelir elde edebilir ve yatırımın geri dönüş süresi kısalır.

Ayrıca, çeşitli hibe ve kredi programları da mevcuttur. Özellikle Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile bazı belediyeler, enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji projelerine finansal destekler sunabilmektedir. Örneğin, bazı belediyeler konutlara güneş paneli takılması halinde proje bazlı hibe veya düşük faizli kredi imkanları tanımıştır. Bunun yanında, Tarım ve Orman Bakanlığı kırsal alanlardaki ortak yenilenebilir enerji projelerine yönelik hibe programları uygulayabilmektedir.

Vergisel teşvikler de söz konusudur. 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve Gelir Vergisi Kanunu’nda yapılan düzenlemelerle, 10 kW’ye kadar güneş enerjisi sistemi kuran bireysel tüketicilerin elde ettiği gelir “esnaf muaflığı” kapsamında vergiden muaf tutulmuştur. Bu, apartman sakinlerinin kurdukları küçük ölçekli güneş enerji sistemlerinden kazandıkları paranın belirli bir limite kadar gelir vergisine tabi olmadığı anlamına gelir. Sonuç olarak, doğrudan hibe ve kredilerin yanı sıra, üretilen elektriğin alım garantisi ve vergi muafiyeti gibi dolaylı teşvikler de apartmanlar için güneş paneli kurulumunu cazip hale getirmektedir.

Apartman için güneş paneli kurulumu için devlet teşvikleri var mı?

Apartman için güneş paneli kurulumu ile elektrik faturaları nasıl etkilenir?

Apartman için güneş paneli kurulumu, elektrik faturalarınızı doğrudan düşürecek bir etki yapar. Güneş panelleri çalışmaya başladıktan sonra apartmanın ortak kullanım alanlarının elektrik ihtiyacı öncelikle bu panellerden karşılanır. Örneğin asansör, merdiven otomatiği, otopark aydınlatması, hidrofor gibi ortak giderler güneşten üretilen elektrikle beslendiğinde, şebekeden çekilen enerji miktarı azalır veya sıfıra iner. Bu sayede apartman aidatlarına yansıyan elektrik faturaları önemli ölçüde düşer. Hatta sistem kapasitesi yeterliyse, apartmandaki dairelerin bireysel tüketimlerinin bir kısmı da güneş enerjisiyle karşılanabilir, böylece her bir dairenin elektrik faturasında tasarruf sağlanır.

Güneş enerjisi sistemi kurulduğunda elektrik dağıtım şirketi tarafından çift yönlü (iki taraflı) sayaç takılır. Bu sayaç sayesinde güneş panellerinin ürettiği elektrik öncelikle bina içinde kullanılır; o an ihtiyaçtan fazla üretim varsa fazla enerji şebekeye gönderilir. Ay sonunda şebekeye verilen elektrik miktarı, şebekeden çekilen elektrikle mahsuplaşır (net metering sistemi). Eğer ürettiğiniz elektrik tüketiminizi aşarsa, fazlası için elektrik şirketi size ödeme yapar. 2025 itibarıyla mesken aboneleri için bu fazla enerjinin alım fiyatı, kendi tarifenizdeki birim fiyatla aynıdır ve 10 yıl süreyle alım garantisi bulunmaktadır. Örneğin, düşük kademe birim fiyat ~2,59 TL/kWh, yüksek kademe ~3,63 TL/kWh düzeyindedir. Bu durum, güneş panelleri sayesinde sadece faturadan tasarruf etmekle kalmayıp, aynı zamanda gelir elde etmenizi de mümkün kılar.

Sonuç olarak, apartman çatısına kurulan güneş panelleri hem ortak alan giderlerini azaltarak apartman aidatlarını düşürür, hem de daire sakinlerinin bireysel faturalarına olumlu yansır. Doğru boyutlandırılmış bir sistem ile geleneksel elektrik faturalarınızı büyük ölçüde azaltabilir; yeterli üretim halinde ise bazı aylarda sıfır fatura dahi görebilirsiniz. Uzun vadede, enerji maliyetlerindeki artışa karşı da korunmuş olursunuz.

Apartman için güneş paneli kurulumu için çatı uygunluğu nasıl belirlenir?

Bir apartmanın çatısının güneş paneli kurulumuna uygun olup olmadığı birkaç kritere bakılarak belirlenir. İlk olarak çatının yönü ve güneş alma süresi değerlendirilir. Güneş panelleri en verimli güney cepheye baktığında çalışır; bu nedenle çatınız mümkün olduğunca güneye veya güneybatıya bakmalı ve gün boyu güneş ışığı almalıdır. Çatının üzerine gün içinde gölge düşüren baca, su deposu, çevrede yüksek bina veya ağaç gibi engeller varsa bu durum verimi düşürür. Bu nedenle uzmanlar, kurulacak alanın gölgelenme analizini yapar ve panellerin gölgede kalmayacağı bölgeleri tespit eder.

İkinci olarak çatı alanının büyüklüğü ve fiziki durumu incelenir. Güneş paneli yerleştirilecek alanın sistemin ihtiyacına yetecek büyüklükte olması gerekir. Panellerin boyutu tipik olarak 1,6-2 m² civarındadır ve 1 kW kurulu güç için yaklaşık 5-6 m² gölgelenmeyen alan gereklidir. Örneğin 10 kW’lık bir sistem için ortalama 60-70 m² kullanılabilir çatı alanı olması gerekir. Çatı eğimi de önemlidir; standart kiremitli veya betonarme çatılar genellikle uygun olsa da, panel açıları gerekirse taşıyıcı konstrüksiyon ile optimize edilir.

Üçüncü kriter çatı statik dayanımıdır. Paneller ve montaj ekipmanları ağırlık oluşturacağından, çatının taşıyıcı sistemi bu ek yükü kaldırabilmelidir. Uzmanlar kurulum öncesi çatının statik hesabını yapar. Genellikle güneş panelleri ağır değildir (bir panel ~20 kg civarında) ve yükü çatıya eşit dağıtılır; ancak eski veya yıpranmış binalarda yapısal güçlendirme gerekebilir. Çatının su yalıtımı ve bütünlüğü de kontrol edilir. Montajın çatınıza zarar vermeden yapılabilmesi için uygun bağlantı elemanları ve contalar kullanılır.

Tüm bu değerlendirmeler sonucunda çatınızın güneş paneli kurulumuna elverişli olup olmadığı ortaya çıkar. Eğer çatınız yeterli büyüklükte, sağlam ve gün boyu güneş alıyorsa, büyük ihtimalle güneş enerjisi sistemi için uygundur. Uzman bir mühendislik ekibinin yapacağı keşif ile çatı uygunluğunuzu netleştirmeniz en doğru adım olacaktır.

Apartman için güneş paneli kurulumu için gerekli ekipman ve altyapı nedir?

Bir apartman güneş enerjisi sistemi kurulumunda kullanılan ekipmanlar ve altyapı bileşenleri şunlardır:

• Güneş Panelleri: Güneş ışığını elektrik enerjisine çeviren fotovoltaik modüllerdir. Apartman çatısına kurulan paneller genellikle yüksek verimli ve dayanıklı malzemeden seçilir. Paneller toplam kurulacak güce göre seri-paralel bağlanarak dizi (dizi string) oluşturur.
• İnverter (Evirici): Panellerin ürettiği doğru akımı (DC) şehir şebekesinde kullanılan alternatif akıma (AC) çeviren cihazdır. On-grid (şebeke bağlantılı) inverterler, şebeke ile senkronize çalışarak üretilen elektriğin bina sistemine sorunsuz entegrasyonunu sağlar. İnverter, sistemin beyni olup çıkış voltajı, frekansı ve güvenlik açısından kritik önemdedir. Apartman sistemlerinde genellikle bir adet merkezi inverter veya birden çok dizi için optimize edici kullanılabilir.
• Şebeke Bağlantı Ekipmanları: Çift yönlü elektrik sayacı, AC birleşim panosu, sigortalar, parafudr (aşırı gerilim koruması) ve şalter gibi koruma ve kontrol ekipmanları bu kapsamdadır. Özellikle çift yönlü sayaç, üretilen ve tüketilen enerjiyi ayrı ayrı ölçerek net enerji hesabını yapar.
• Montaj Sistemi: Panellerin çatıya sabitlenmesi için alüminyum profiller, bağlantı kelepçeleri, cıvatalar ve ayaklar kullanılır. Çatı tipine uygun bir montaj yapısı seçilir (kiremit çatı için kiremit altı kanca, düz çatı için beton ağırlık vb.). Montaj sisteminin görevi panelleri rüzgar, kar yükü gibi etkilere dayanıklı şekilde tutmak ve açısını doğru seviyede ayarlamaktır.
• Kablolama ve Altyapı: Panellerden invertere doğru akım taşıyan solar kablolar ve inverterden elektrik panosuna AC kablo tesisatı döşenir. Uygun kesitli ve UV dayanımlı kablolar kullanılmalıdır. Kablolar için gerekirse kablo kanalları veya borular döşenir. Topraklama hattı çekilerek tüm sistem topraklanır, yıldırımdan korunma için mevcut paratoner sistemi gözden geçirilir.
• İsteğe Bağlı Batarya Depolama: Apartman sistemi normalde şebeke bağlantılı olduğundan akü zorunlu değildir. Ancak elektrik kesintilerinde de enerji istiyorsanız veya gece kullanım için depolama isterseniz güneş enerjisi sistemine akü grubunun entegre edildiği hibrit inverterli bir yapı gerekir. Bu durumda derin döngülü lityum veya jel aküler ve şarj kontrol üniteleri sisteme dahil olur.

Bunların yanı sıra, projelendirme için teknik çizimler ve mühendislik hesapları altyapının bir parçasıdır. Tüm ekipmanların TSE, CE gibi standartlara uygun ve sertifikalı olmasına dikkat edilmelidir. Kaliteli ekipman kullanımı, sistemin verimli ve uzun ömürlü çalışması için kritik önem taşır. Sonuçta, uygun ekipman ve doğru altyapı ile kurulan bir güneş paneli sistemi, apartmanınızın elektriğini güvenilir şekilde sağlayacaktır.

Apartman için güneş paneli kurulumu için apartman sakinlerinin onayı gerekir mi?

Evet, apartman çatısına güneş paneli kurulumu için apartman sakinlerinin (kat maliklerinin) onayı mutlaka gerekmektedir. Türk hukukunda çatı, tüm kat maliklerinin ortak alanı sayılır. 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu’nun ilgili hükümleri uyarınca, ortak alanlarda değişiklik yapılması veya ortak alanın bir bölümünün bir malikin kullanımına tahsis edilmesi, diğer tüm maliklerın rızasına bağlıdır. Bu nedenle, bir veya birkaç daire sahibi kendi başına çatıda güneş paneli kuramaz; öncelikle apartmanın tamamından izin alınmalıdır.

Pratikte bu onay süreci, apartman yönetim kurulu veya genel kurul toplantısında alınan bir kararla gerçekleştirilir. Güneş enerjisi sistemi kurulumu gündemiyle toplanan kat malikleri, oybirliği (veya yönetim planında belirtilen çoğunluk) ile kuruluma onay veren bir karar almalıdır. Tüm malikler bu karara imza atarak muvafakatlerini belirtir. Genellikle noter tasdikli muvafakatname hazırlanması önerilir, böylece ileride çıkabilecek anlaşmazlıklara karşı resmî bir izin belgesi bulunmuş olur.

Ayrıca, 2017’de güncellenen Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği de açıkça, çatıda güneş enerjisi sistemi kurulabilmesi için kat maliklerinin muvafakatının şart olduğunu vurgulamaktadır. Bu mevzuat değişikliği, bürokratik süreçleri kolaylaştırmak amacıyla yapı ruhsatı aranmamasını sağlamış ancak malik onayını şart koşmuştur. Sonuç olarak, apartmanınızda güneş paneli kurmak istiyorsanız önce komşularınızla iletişim kurarak onları proje hakkında bilgilendirmeniz ve ortak bir anlaşma sağlamanız gerekir. Tüm sakinlerin rızası alındığında, hem yasal zorunluluk yerine getirilmiş olacak hem de projenin ileride sorunsuz işlemesi güvence altına alınacaktır.

Apartman için güneş paneli kurulumu ortak alan elektrik ihtiyacını karşılar mı?

Doğru boyutlandırılmış bir güneş enerjisi sistemi, apartmanın ortak alanlardaki elektrik ihtiyacını büyük ölçüde karşılayabilir. Çatıya kurulacak paneller, gündüz saatlerinde sürekli üretim yaparak asansör, merdiven otomatik lambaları, site aydınlatmaları, otopark bariyeri, hidrofor ve güvenlik kameraları gibi ortak kullanım alanlarının elektrik giderlerini besleyebilir. Örneğin, 5-10 kW gücünde bir güneş paneli dizisi çoğu apartmanın ortak alan tüketimini rahatlıkla karşılayacak enerji üretecektir. Bu sayede apartmanın ortak elektrik faturası (aidata yansıyan kısım) önemli ölçüde azalır veya tamamen ortadan kalkabilir.

Güneş panellerinin ortak alanlara yönelik kurulması genellikle ortak sayaç üzerinden yapılır. Apartman yönetiminin kullandığı ortak elektrik sayacı (asansör ve merdiven elektriği için olan) güneş enerjisi sistemi ile ilişkilendirilir. Gündüz üretilen elektrik önce bu sayaçtan tüketilen elektriğe gider, fazla üretim olursa şebekeye verilir. Geceleri veya güneşsiz saatlerde ise sistem yeterli gelmezse otomatik olarak şebekeden çekilmeye devam edilir. Bu döngü sayesinde ortak alanlar için her zaman kesintisiz enerji sağlanırken, güneşli zamanlarda şebekeden çekiş minimuma iner.

Yeterli panel alanı mevcutsa ve yasal sınırlar elveriyorsa, güneş panelleri sadece ortak alanları değil tüm apartmanın elektrik ihtiyacını karşılayacak şekilde de tasarlanabilir. Ancak uygulamada, lisanssız üretim yönetmeliği uyarınca apartman ortak sistemlerinin kapasitesi genellikle 10 kW ile sınırlı tutulmaktadır. Bu limit, ortak alan tüketimi düşünülerek belirlenmiştir. 10 kW’lık bir sistem, ortalama bir apartmanın asansör ve aydınlatma giderlerini fazlasıyla karşılayabilir. Sonuç olarak, güneş paneli kurulumu apartmanınızın ortak elektrik ihtiyacını gidermede son derece etkilidir ve şebekeden çekilen enerjiyi en aza indirerek aidat masraflarını düşürür.

Apartman için güneş paneli kurulumu dairelerin elektrik ihtiyacını karşılayabilir mi?

Apartman çatısına kurulacak güneş paneli sistemi öncelikle ortak alanların tüketimini karşılamak üzere planlanır, ancak sistem kapasitesi ve düzenlemeler uygun olduğu takdirde dairelerin elektrik ihtiyacının bir kısmını veya tamamını da karşılayabilir. Bireysel dairelerin tüketimini karşılamak, iki şekilde mümkündür:

1. Ortak Sistem üzerinden Mahsuplaşma: Apartmanda kurulan tek bir ortak güneş enerji sistemi, tüm dairelerin toplam tüketimini azaltabilir. Örneğin, apartman çatısına 10 kW’lık bir sistem kurulduğunda gündüz saatlerinde üretilen elektrik önce asansör, merdiven gibi ortak harcamalara gider, kalan üretim ise şebekeye verilir. Şebekeye verilen bu enerji, her dairenin tüketimine orantılı olarak faturalarda mahsuplaşma sağlayabilir. Fiilen tek sayaç üzerinden satış yapıldığı için, dağıtım şirketinin uygulamasına göre apartman yönetimi bu geliri dairelere paylaştırabilir. Bu yöntem biraz karmaşık olsa da, apartman sakinlerinin ortak karar alıp gelir paylaşımı yapmasıyla dairelere dolaylı fayda sağlar.
2. Bireysel Sistem Kurulumu: Yasal olarak, her bir kat maliki kendi dairesinin elektrik ihtiyacı için çatıda bir güneş paneli sistemi kurabilir; ancak pratikte bu, çatının bölüşülmesini ve her daire için ayrı invertör-sayaç kurulmasını gerektirir. Kat Mülkiyeti Kanunu’na göre bir malikin kuracağı panel sistemi, çatıda kendi arsa payına düşen alanı geçmemelidir. Örneğin, sadece kendi dairesi için 3 kW panel kurmak isteyen bir malikin, çatının yaklaşık %10-15’lik bölümünü kullanması ve diğer maliklerin de benzer hakları olduğunun gözetilmesi gerekir. Tüm daireler ayrı sistemler kurmak isterse, çatıda herkese yetecek alan olması şarttır. Bu koşullar sağlanıp tüm maliklerin onayı alınırsa, her daireye ait üretilen elektrik ilgili dairenin sayacından mahsuplaştırılarak faturasına yansıtılabilir.

Uygulamada ise çoğunlukla apartmanlar, ortak bir sistem kurup elde edilen tasarrufu dolaylı olarak dairelere yansıtmaktadır. Yani ortak giderlerin düşmesiyle aidatlar azalmakta, böylece her daire dolaylı kazanç sağlamaktadır. Dairelerin bireysel tüketiminin tamamını karşılamak, çatının fiziksel kapasitesi ve mevzuatta lisanssız üretime getirilen limitlerle sınırlıdır (mesken aboneleri için 50 kW’a kadar kurulum mümkün olsa da pratikte apartman çatılarında 10 kW civarı uygulanır). Sonuç olarak, doğru planlanırsa ve izinler alınırsa, güneş panelleri apartmandaki dairelerin önemli bir kısmının elektrik ihtiyacını karşılayabilir; ancak bu ideal durum için yeterli çatı alanı, uygun yasal yapı ve iyi bir paylaşım planı gereklidir.

Apartman için güneş paneli kurulumu dairelerin elektrik ihtiyacını karşılayabilir mi?

Apartman için güneş paneli kurulumu kapasite sınırı var mı?

Evet, apartman tipi güneş enerjisi kurulumlarında kapasite ile ilgili bazı sınırlar bulunmaktadır. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) mevzuatına göre, mesken aboneleri (konutlar) ilişkilendirilen lisanssız güneş enerjisi üretim tesislerinin kurulu gücü için belirli limitler öngörülmüştür. Geleneksel olarak, apartmanların ortak kullanımına yönelik kurulan çatı GES (Güneş Enerjisi Santrali) sistemleri için 10 kW üst sınır yaygın olarak uygulanmaktadır. Nitekim, 2018 yılında çıkan düzenlemelerde binaların kendi ihtiyaçları için çatılarına kuracakları güneş panellerinde 10 kW’ye kadar kapasiteye izin verileceği belirtilmiştir. Bu sınır, apartmanların tipik ortak tüketim değerleri göz önüne alınarak belirlenmiştir ve bu değere kadar sistemler lisanssız üretim kapsamında kolaylaştırılmış işlemlere tabidir.

Ancak, mevzuatta sonraki yıllarda yapılan iyileştirmelerle konutlar için daha esnek uygulamalar getirildi. 2019’da EPDK’nın Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliğinde yapılan değişiklikle, mesken aboneleri için 50 kW’ye kadar çatı tipi güneş enerjisi kurulumlarına izin verildi ve bu kapasiteye kadar üretilen elektriğin ihtiyaç fazlasının şebekeye satılmasında tüketim miktarı kadar olma şartı kaldırıldı. Yani 50 kW ve altındaki konut GES sistemleri, ürettikleri fazla elektriği serbestçe şebekeye verip gelir elde edebiliyorlar. Bu, tek bir konut için oldukça yüksek bir sınır olmakla birlikte apartman gibi kolektif yaşam alanlarında da teorik olarak uygulanabilir.

Pratik açıdan, çoğu apartman çatısının fiziksel alan kısıtı nedeniyle 50 kW’ye ulaşması mümkün değildir. 50 kW’lik sistem ~300-350 m² panel alanı gerektirir ki çok katlı binalarda bu alan bulunamayabilir. Bu nedenle apartman uygulamalarında fiilen görülen kapasite genellikle 5 kW ile 15 kW aralığındadır. Eğer apartmanınızın elektrik bağlantı gücü yüksek ve çatı alanı geniş ise, teknik olarak 10 kW üzeri bir kurulum için dağıtım şirketine başvurmak mümkündür. Bu durumda bağlantı anlaşmasında tüketim kapasiteniz ve trafo yük durumuna bakılarak izin verilebilir. Özetle, yasal sınır konutlar için 50 kW’ye kadar çıksa da, apartman özelinde 10 kW civarı sistemler yaygındır ve daha yüksek güçler için dağıtım şirketinden onay alınması gerekecektir.

Apartman için güneş paneli kurulumu avantajları ve dezavantajları nelerdir?

Apartmanlar için güneş paneli kurulumu, birçok avantaj sağlarken bazı dezavantaj ve zorluklar da barındırır. Aşağıda avantajlar ve dezavantajlar temel başlıklar halinde listelenmiştir:

Avantajlar:

• Elektrik Maliyetlerinde Azalma: Güneş enerjisi sayesinde ortak alanların ve hatta dairelerin elektrik ihtiyacı karşılanarak aylık faturalar ciddi oranda düşer. Uzun vadede sistem kendini amorti ettikten sonra bedava denebilecek elektrik kullanım imkanı doğar.
• Yenilenebilir ve Çevre Dostu Enerji: Güneş enerjisi kullanımı fosil yakıt tüketimini azaltır, karbon ayak izini düşürür ve çevreye duyarlı bir yaşam tarzını destekler. Apartman ölçeğinde dahi temiz enerji kullanımıyla yıllık tonlarca karbon emisyonu engellenebilir.
• Artan Gayrimenkul Değeri: Enerji maliyeti düşük, kendi elektriğini üretebilen binalar daha cazip hale gelir. Güneş paneli kurulu apartman daireleri, piyasada çevreci ve ekonomik özellikleriyle öne çıkarak mülk değerini artırabilir.
• Fazla Elektrikten Gelir Elde Etme: Üretilen ve tüketilen elektrik mahsuplaşarak fazlası şebekeye satılabilir. Mevzuata uygun kurulumlarda ihtiyaç fazlası elektrik için dağıtım şirketinden gelir elde etmek mümkündür. Bu da apartman sakinlerine ek kazanç sağlar.
• Düşük Bakım Maliyeti: Güneş paneli sistemleri uzun ömürlü (25+ yıl) olup bakım gereksinimleri düşüktür. Düzenli temizleme ve periyodik kontroller dışında yüksek bir bakım maliyeti yoktur. Bu da işletme giderlerini minimum seviyede tutar.

Dezavantajlar:

• Yüksek Başlangıç Maliyeti: Kurulum maliyeti toplu olarak ödendiği için başlangıçta ciddi bir sermaye gerektirir. 2025 yılı için orta büyüklükte bir sistemin maliyeti yüz binlerce TL düzeyindedir. Bu finansmanı sağlamak için apartman aidatına ek ödeme koymak veya kredi kullanmak gerekebilir.
• İzin ve Onay Süreçleri: Tüm kat maliklerinin onayını almak zaman alıcı olabilir. Projenin planlanması, dağıtım şirketi başvuruları ve bürokratik işlemler sabır ve takip ister. İzin sürecinde bir sakin dahi itiraz ederse proje riske girebilir.
• Fiziksel Kısıtlar: Her apartmanın çatısı güneş paneli kurulumuna elverişli olmayabilir. Küçük, şekilsiz veya sürekli gölgede kalan çatılarda sistem kurulumu sınırlı kalır. Ayrıca eski binalarda çatının statik güçsüzlüğü ek maliyetlerle güçlendirme gerektirebilir.
• Hava Koşullarına Bağımlılık: Güneş panelleri yalnızca günışığında üretim yapar, gece veya çok bulutlu/karlı havalarda verim düşer. Bu durum kış aylarında üretimin azalmasına yol açar ve tamamen güneşe bağımlı kalındığında dalgalı üretim söz konusu olur. Ancak şebeke bağlantısı olduğu için bu bir kesinti yaratmasa da ekonomik getiriyi etkiler.
• Ortak Karar ve Sorumluluk: Sistem kurulduktan sonra da bakım, sigorta, olası arıza durumlarında sorumluluk tüm apartmanındır. Ortak mal olması nedeniyle düzenli temizlik veya bakım için herkesin yükümlülüklerini yerine getirmesi gerekir. Aksi halde performans düşebilir (örn. panellerin temiz tutulmaması verimi azaltır).

Özetle, apartmanınıza güneş paneli kurmak uzun vadede ekonomik fayda ve çevresel katkı sağlayan çok olumlu bir yatırımdır. Dezavantaj olarak görülen hususlar ise doğru planlama, finansman ve işbirliği ile aşılabilir niteliktedir. Doğru koşullar sağlandığında avantajların, dezavantajlardan çok daha ağır bastığı söylenebilir.

Apartman için güneş paneli kurulumu bakım ve onarım gerektirir mi?

Güneş paneli sistemleri genellikle düşük bakım gereksinimiyle bilinir, ancak verimli ve güvenli çalışmayı sürdürmek için düzenli bakım ve kontroller şarttır. Panellerin temizliği, bakımın en önemli parçasıdır. Zamanla panellerin yüzeyinde toz, kir, yaprak, kuş pisliği gibi etmenler birikebilir ve güneş ışınlarının emilimini azaltarak enerji üretimini düşürebilir. Bu nedenle panellerin yüzeyi belli aralıklarla temizlenmelidir. Temizlik yaparken aşındırıcı kimyasallar kullanmadan, yumuşak bir bez veya suyla yıkama yeterlidir. Özellikle yağmurun az olduğu ve tozlu bölgelerde yılda birkaç kez temizlik önerilir. Kışın yoğun kar yağışı olduğunda panellerin üzerindeki kar birikintisi de dikkatlice temizlenmelidir; bu, kış güneşiyle dahi üretime devam edebilmek için gereklidir.

Elektriksel kontroller de ihmal edilmemelidir. İnverter ve bağlantı panosunun düzenli aralıklarla gözden geçirilmesi, kablo ve konnektörlerde gevşeme, oksitlenme veya aşırı ısınma olup olmadığının kontrolü gerekir. Genellikle yılda bir kez uzman bir elektrikçi veya kurulum firması tarafından yapılacak bakım ziyareti, sistemin tüm bağlantı noktalarını kontrol edip ölçümlerini yaparak olası arızaların önüne geçecektir. İnverter cihazının fanları veya hava girişleri tozlanmışsa temizlenmeli, cihaz üzerindeki arıza ışıkları/kodları takip edilmelidir.

Ayrıca, mekanik yapı ve panellerin genel durumu da kontrol planına dahil edilmelidir. Montaj konstrüksiyonunda gevşeyen civata veya korozyona uğrayan parça olup olmadığı incelenir. Panellerin cam yüzeylerinde çatlak, kırık, conta izolasyonlarında aşınma gibi durumlar var mı bakılır. Güneş panelleri oldukça dayanıklı üretilir; dolu, rüzgar gibi hava şartlarına karşı uzun yıllar bozulmazlar. Bununla birlikte, ekstrem bir durumda hasar görmeleri halinde onarım veya panel değişimi gerekebilir.

Genel olarak güneş paneli kurulumu, az bakım gerektiren bir sistem olarak bilinir. Üreticiler paneller için 25 yıl ve üzeri performans garantisi vermektedir. İnverterlerin ömrü ortalama 10-15 yıl olduğundan, bu süre sonunda inverter değişimi gerekebileceğini de unutmamak gerekir. Sonuçta, periyodik basit bakımlar yapıldığında ve sistem izleme cihazlarıyla (varsa uzaktan izleme) performans takip edildiğinde, güneş enerjisi sistemi apartmanınıza uzun yıllar sorunsuz hizmet edecektir.

Apartman için güneş paneli kurulumu ömrü ne kadardır?

Güneş paneli sistemleri, uzun ömürlü yatırımlar olarak bilinir. Kullanılan ekipmanların kalitesine ve bakım koşullarına bağlı olmakla birlikte, bir güneş paneli kurulumunun ana bileşenleri şu ömre sahiptir:

• Güneş Panelleri: Fotovoltaik güneş panellerinin ortalama kullanım ömrü 25-30 yıl civarındadır. Endüstri standartlarına göre, paneller 25 yılın sonunda ilk günkü güç üretimlerinin yaklaşık %80-85’ini sağlayacak şekilde tasarlanır. Yani üretim kapasitesi yıllar içinde yavaş yavaş azalsa da (her yıl ortalama %0,5 verim kaybı ile), 25-30 yıl sonra dahi çalışmaya devam ederler. Hatta dünya genelinde 40 yıldır çalışan eski nesil paneller bulunduğu bilinmektedir. Bu uzun ömür, panel üreticilerinin verdiği performans garantileri ile de güvence altına alınır (tipik olarak 25 yıl verim garantisi).
• İnverter: İnverter cihazları elektronik bileşenlerden oluşur ve panellere kıyasla daha kısa ömürlüdür. Çoğu merkezi solar inverterin ömrü yaklaşık 10-15 yıl olarak öngörülür. Bu sürenin sonunda inverterde verim düşüşü veya arıza riski artabilir. Bazı kaliteli inverter markaları 10 yıl garanti sunar ve kullanım şartlarına göre 15 yıla kadar sorunsuz çalışabilir. Mikro-inverter gibi yeni teknolojilerde ise ömür 20 yıla kadar çıkabilmektedir. Apartman sistemlerinde inverter değişimi, ömrünü doldurduğunda gerekebilecek tek büyük yenileme maliyetidir.
• Montaj Ekipmanları ve Kablolar: Alüminyum montaj rayları, çelik bağlantı elemanları gibi yapısal parçalar paslanmaz malzemeden olduğu için panel ömrü kadar dayanırlar. Kablolar ve konnektörler UV dayanımlı ve kalite standartlı seçildiğinde 25 yıl üzerinde dayanan örnekleri vardır. Yine de yıllar içinde izolasyon malzemelerinde aşınma olabilir, gerektiğinde parça bazlı yenileme yapılır.
• Bataryalar (Eğer kullanılıyorsa): Sisteminizde akü depolama varsa, akülerin ömrü kimyalarına göre 5-15 yıl arasında değişir (jel aküler ~5-7 yıl, lityum iyon aküler ~10+ yıl ömür). Aküler, panel ve invertere göre daha sık yenileme gerektirir.

Sonuç olarak, apartmanınız için kurduğunuz güneş paneli sistemi 25-30 yıllık bir kullanım ömrüne sahiptir diyebiliriz. Bu süre boyunca paneller kademeli olarak bir miktar verim kaybetse de büyük oranda çalışmayı sürdürür. İnverter muhtemelen ömrü içinde bir kez yenilenecektir. Doğru bakım ve kaliteli ürün seçimiyle, sisteminizin ömrü sonunda bile yüksek performansla elektrik üretmeye devam etmesi beklenir. Bu da yatırımınızın ömrü boyunca size ciddi miktarda enerji tasarrufu ve çevresel fayda sağlayacağı anlamına gelir.

Apartman için güneş paneli kurulumu binaya zarar verir mi?

Uygun şekilde planlanıp profesyonelce yapıldığında, güneş paneli kurulumu binanıza zarar vermez; aksine çatıyı bazı dış etkenlerden koruyarak fayda bile sağlayabilir. Paneller, çatınızın üzerine monte edildiğinde, çatı yüzeyini doğrudan güneş ışığı, yağmur ve dolu gibi hava şartlarından kısmen koruma altına alır. Örneğin paneller, altında kalan çatı yüzeyinin güneşten ısınmasını ve UV ışınlarından aşınmasını azaltabilir, yağmurun doğrudan çatı kaplamasına çarpmasını engelleyebilir. Bu açıdan doğru kurulum, çatının ömrüne olumlu katkıda bulunabilir.

Elbette, yanlış veya özensiz kurulum yapılması durumunda bazı riskler oluşabilir. Örneğin, montaj sırasında uygunsuz bağlantı elemanları kullanılırsa veya su yalıtımı iyi yapılmazsa, çatıya su sızıntısı riski doğabilir. Bu nedenle montaj ekiplerinin, çatı kaplama malzemesine uygun özel bağlantı ayakları ve contalar kullanması gerekir. Delinen noktaların etrafı uygun silikon veya mastikle yalıtılmalı, panellerin rüzgâra karşı sağlam şekilde sabitlendiğinden emin olunmalıdır. Uzman ekiplerce yapılan kurulumlarda bu önlemler standart olarak alınır.

Panellerin ve taşıyıcı konstrüksiyonun ağırlığı, binalar için genellikle sorun teşkil etmez. Tipik bir güneş paneli ~20 kg ağırlığındadır ve metrekaréye yaklaşık 10-15 kg ek yük bindirir. Bu değer, kar yükü gibi doğal yüklerle kıyaslandığında çok yüksek değildir. Yeni binaların çoğu bu yükleri rahatlıkla taşır. Ancak eski veya yapısal problemi olan binalarda önceden statik kontrol yapılmalı, gerekirse çatı güçlendirmesi düşünülmelidir. Uygulamada, bir apartman çatısına kurulan 5-10 kW’lık sistemin ağırlığı, binanın taşıyıcı sınırlarının içinde kalmaktadır.

Elektriksel açıdan, sistem doğru projelendirilirse bina elektrik tesisatına zarar vermez. İnverterler çeşitli koruma mekanizmalarıyla donatılmıştır ve şebekede bir arıza anında otomatik kapanarak bina tesisatını ve şebekeyi korurlar. Ayrıca panel sistemine ait kablolarda uygun sigorta ve kaçak akım koruma röleleri bulunduğundan, yangın veya çarpılma riski en aza indirilmiştir.

Özetle, güneş paneli kurulumu profesyonel standartlara uygun yapıldığında binanıza herhangi bir zarar vermez. Aksine çatınızı korur, binanızın enerji altyapısına değer katar. Kurulum sonrası düzenli kontrollerle de sistemin tüm bağlantı noktaları güvenli şekilde çalışmaya devam edecektir. Doğru uygulama ile güneş panelleri, binanın sağlamlığına zarar vermeden, yıllarca güvenle elektrik üretir.

Apartman için güneş paneli kurulumu için elektrik dağıtım şirketine nasıl başvurulur?

Apartman çatısına güneş paneli kurulumunda, lisanssız elektrik üretimi kapsamındaki resmi başvuru, bölgenizdeki elektrik dağıtım şirketine yapılır. Başvuru işlemleri şu adımlarla ilerler:

1. Ön Hazırlık: Önce apartman yönetimi kurulum kararı alır ve gerekli tüm evraklar hazırlanır. Bu evraklar arasında, tüm kat maliklerinin onayladığı karar tutanağı/muvafakatname, tapu veya kira kontratı kopyası, apartmana ait abone (tesisat) numaraları, başvuru formu vb. bulunur (gerekli belgelerin tam listesi yukarıda “gerekli izinler” bölümünde verilmiştir).
2. Başvuru Dilekçesi ve Formları: İlgili dağıtım şirketinin bölge müdürlüğüne veya internet portalına, “Lisanssız üretim başvurusu” yapılır. Bu başvuru için şirketin standart Lisanssız Üretim Başvuru Formu doldurulur. Formda apartman bilgileri, kurulum yapılacak adres, talep edilen güç, panel sayısı ve inverter bilgileri gibi teknik detaylar istenir. Dilekçe ekinde kat maliklerinin imzalı onayları ve diğer hazırlanan belgeler sunulur.
3. Başvuru Ücreti: EPDK’nın belirlediği bir başvuru değerlendirme ücreti vardır. Bu tutar (genellikle birkaç yüz TL), dağıtım şirketinin hesabına yatırılır ve dekont başvuru belgelerine eklenir.
4. Dağıtım Şirketi İncelemesi: Başvuru teslim edildikten sonra dağıtım şirketi teknik değerlendirme yapar. Bu aşamada talep edilen kurulu gücün mevcut şebeke altyapısına uygunluğu, trafonun kapasitesi, üretim-tüketim ilişkisinin aynı yerde olması gibi kriterler kontrol edilir. Ayrıca projede belirtilen tek hat şeması ve inverter-panellerin teknik özellikleri incelenir. Genellikle 30 gün içinde dağıtım şirketi başvuruya olumlu veya olumsuz yanıt verir.
5. Bağlantı Anlaşması: Dağıtım şirketi onay verirse, başvuru sahibine Bağlantı Anlaşması ve Çağrı Mektubu gönderilir. Bağlantı anlaşması, kurulacak tesisin şebekeye nasıl bağlanacağını ve sorumlulukları belirten bir sözleşmedir. Apartman yönetimi (veya başvuruyu yapan tüzel kişilik) bu anlaşmayı imzalayarak dağıtım şirketine geri iletir.
6. Proje Onayı ve Kurulum: Bu süreçte aynı zamanda sistemin ayrıntılı elektrik projesi (tek hat şema, keşif listesi vs.) dağıtım şirketine sunulur ve onaylanır. Onay sonrası güneş paneli sisteminin kurulumu gerçekleştirilir. Kurulum tamamlandığında, dağıtım şirketi yetkilileri gelip sistemi yerinde kontrol eder.
7. Geçici Kabul ve Sayaç Değişimi: Dağıtım şirketi kontrolü başarılı olursa sisteme geçici kabul verilir. Bu aşamada mevcut elektrik sayacı, çift yönlü ölçüm yapabilen bir akıllı sayaç ile değiştirilir. Sistem şebekeyle senkronize biçimde çalışmaya başlayabilir.
8. Üretim ve Mahsuplaşma: Artık apartmanınız güneş enerjisi üretimine başlamıştır. Aylık dönemlerde dağıtım şirketi üretilen ve tüketilen enerji değerlerini kaydederek faturalandırmayı mahsuplaşma esasına göre yapacaktır.

Tüm bu süreçte gerek başvuru formlarının doldurulması gerek proje hazırlanması konusunda kurulum hizmeti aldığınız güneş enerjisi firması size destek olabilir. Birçok firma, vekalet alarak başvuru sürecini sizin adınıza yürütmektedir. Yine de başvuru aşamasında gerekli evrakların tam ve doğru olduğundan emin olmak, takibini yapmak apartman yönetimi için önemlidir. Doğru adımları izlediğinizde dağıtım şirketi başvurusu sorunsuz ilerleyecek ve kısa sürede onay alarak sisteminizi devreye alabileceksiniz.

Apartman için güneş paneli kurulumu için lisans almak gerekiyor mu?

Hayır, apartmanlara kurulan güneş paneli sistemleri için genellikle lisans almak gerekmez. Türkiye’de Lisanssız Elektrik Üretimi mevzuatı kapsamında, belirli şartları sağlayan küçük ölçekli güneş enerjisi kurulumları lisans muafiyeti ile yapılabilmektedir. 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve ilgili yönetmeliklere göre, gerçek veya tüzel kişiler kendi elektrik ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla çatı veya cephelere kuracakları güneş enerjisi sistemlerini lisans alma ve şirket kurma yükümlülüğü olmadan gerçekleştirebilirler.

Bu kapsamda, apartmanınız için planladığınız güneş paneli sistemi de büyük olasılıkla lisanssız üretim tanımına girmektedir. Mevcut yönetmelikler, maksimum güç sınırı ve tüketim bağlantısı kriterlerine uyuldukça lisanssız üretime izin verir. Örneğin, mesken aboneleri için 50 kW’ye kadar çatı üstü güneş enerji sistemleri herhangi bir üretim lisansı gerektirmeden kurulabilir. Burada kritik nokta, üretim tesisinin bir tüketim tesisiyle ilişkilendirilmesi, yani üretilen elektriğin bir kısmının kendi tüketiminiz için kullanılmasıdır. Apartmanlar genelde ortak alan tüketimleriyle ilişkilendirildiğinden bu şartı sağlarlar.

Lisanssız kurulum yapabilmek için lisans yerine dağıtım şirketinden bağlantı onayı ve çağrı mektubu alınması yeterlidir (önceki bölümde bu süreci açıkladık). Bu onay, sizin lisanssız üretim yapabileceğiniz anlamına gelir. EPDK’nın yönetmeliği çerçevesinde, lisanssız üreticiler ürettikleri elektriği aylık mahsuplaşma yoluyla şebekeye verebilir ve ilgili tarife üzerinden gelir elde edebilirler.

Ancak şu durumda lisans gerekebilir: Eğer apartmanınız çatı dışında, örneğin büyük bir araziye 1 MW gibi çok daha yüksek kapasiteli bir güneş santrali kurmak isterse, bu lisanssız üretim sınırlarını aşacağından lisans alma zorunluluğu doğar. Apartman ölçeğinde bu senaryo pek olası değildir. Normal şartlarda, apartman için güneş paneli kurulumu lisans gerektirmeyen bir işlemdir. Sadece lisanssız üretim yönetmeliği prosedürlerine tabi olunur. Bu prosedürleri yerine getirdiğiniz takdirde, EPDK veya başka bir kurumdan üretim lisansı almaya gerek kalmadan kendi elektriğinizi üretebilirsiniz.

Apartman için güneş paneli kurulumu elektrik kesintilerinde çalışır mı?

Apartman çatısına kurulan standart güneş paneli sistemleri, şebeke bağlantılı (on-grid) çalıştıkları için elektrik kesintisi durumlarında otomatik olarak devre dışı kalır. Bu, güvenlik nedeniyle bilerek tasarlanmış bir özelliktir. Şebekeden gelen elektrik kesildiğinde, on-grid inverter adı verilen cihaz, ürettiği elektriği şebekeye vermeyi durdurur ve kendini kapatır. Bunun temel sebebi, kesinti esnasında şebeke hatlarında bakım yapan ekiplerin güvenliğidir; güneş panelleriniz elektrik üretmeye devam edip hatlara enerji göndermesin diye inverterler “anti-ada” (anti-islanding) korumasına sahiptir.

Bu durumda, şehir elektriği kesildiğinde apartmanınız da (eğer jeneratör gibi başka bir yedekleme yoksa) elektriksiz kalır, güneş panelleri devrede olsa bile inverter şebeke yokken enerji vermez. Gündüz vakti kesinti olursa ve güneş panelleriniz o an üretim yapıyorsa, inverter şebeke elektriğinin geri geldiğini algılayana dek bekleme modunda kalır. Bu sürede panellerinizden gelen elektrik üretilmeye devam edebilir ancak inverter kapalı olduğundan bina içi tesisata aktarılmaz.

Peki, güneş panelleriyle elektrik kesintilerinde de güç sağlamak mümkün mü? Bu, ancak batarya destekli veya off-grid sistem ile olabilir. Eğer sisteminize bir akü grubu ve akıllı inverter entegre ederseniz, şebeke kesildiğinde inverter otomatik olarak ada moduna geçip binanın kritik yüklerini besleyebilir. Bu tür sistemlere hibrit güneş enerji sistemi denir. Ancak batarya depolaması olmadan, klasik on-grid sistemlerde kesinti anında enerji kullanamazsınız. Nitekim ev tipi on-grid sistem kurulum rehberlerinde de, “Elektrik kesildiğinde de sorun yaşamamanız için pil ve akülere ihtiyacınız olur” şeklinde ifadeler yer almaktadır.

Özetle, standart bir apartman güneş paneli kurulumu, şebeke varlığını şart koşar ve güvenlik gereği kesintide çalışmaz. Eğer elektrik kesintilerinde de yararlanmak isterseniz, sistemi kesintisiz güç kaynağı (UPS) ya da batarya sistemiyle desteklemeniz gerekir. Bu opsiyon başlangıç maliyetini artırsa da, kritik durumlarda enerji sürekliliği sağlayabilir. Bu tercih yapılmadıysa, güneş panelleriniz şebeke elektriği mevcut olduğunda faturalarınızı düşürür ancak şebeke gidince devre dışı kalır.

Apartman için güneş paneli kurulumu elektrik kesintilerinde çalışır mı?

Apartman için güneş paneli kurulumu için akü kullanmak gerekir mi?

Apartmanlar için güneş paneli kurulumu yaparken akü (batarya) kullanımı zorunlu değildir; bu tamamen hedeflerinize ve ihtiyaçlarınıza bağlı bir tercihtir. Çoğu apartman kurulumu şebeke bağlantılı (on-grid) olarak tasarlanır ve bu sistemler akü içermez. Şebeke elektriği varken panellerden üretilen enerji anında tüketime gider, fazla üretim şebekeye satılır. Gece veya güneş olmayan zamanlarda ise elektrik ihtiyacı otomatik olarak şebekeden karşılanır. Bu durumda aküler olmadan da sistem verimli şekilde çalışır ve ekonomik avantaj sağlar. Şebeke, bir nevi “sanal batarya” görevi görerek ihtiyaç fazlası elektriğinizi alır ve gerektiğinde size enerji verir.

Akü kullanımı, temelde şu iki nedenle düşünülebilir:

1. Elektrik Kesintilerinde Yedek Güç: Apartmanınızda sık sık elektrik kesintisi yaşanıyorsa veya kesinti anlarında kritik sistemlerin (örneğin asansör, güvenlik sistemleri) çalışmaya devam etmesi isteniyorsa batarya eklemek mantıklı olabilir. Akü entegre edilmiş bir güneş enerjisi sistemi (hibrit sistem), şebeke kesildiğinde otomatik olarak devreye girerek belirlenen yükleri besleyebilir. Bu sayede gündüz panel üretimi ve akü enerjisiyle kesinti sırasında da elektrik kullanılabilir.
2. Gece Tüketimini Karşılamak: Güneş panelleri gece üretim yapamaz. Gündüz üretilip tüketilmeyen enerjiyi akülerde depolayarak akşam ve gece saatlerinde kullanmak mümkündür. Bu, şebekeden çekilen enerjiyi daha da azaltır ve teorik olarak apartmanı tamamen enerji bağımsız hale getirebilir. Ancak apartman ölçeğinde bu oldukça maliyetli bir seçenektir, zira yüksek kapasiteli akü bankası ve buna uygun invertör gerekir.

Akü kullanmanın hem avantajları hem de dezavantajları vardır. Avantajı, yukarıda bahsedildiği gibi kesintisiz güç sağlaması ve şebekeye daha az bağımlı olunmasıdır. Dezavantajı ise yüksek maliyet ve akülerin sınırlı ömrüdür. Lityum-iyon veya jel akü paketlerinin yatırım bedeli oldukça yüksektir ve belli bir kullanım sayısından (şarj-deşarj döngüsünden) sonra kapasiteleri azalır, yenilenmeleri gerekir. Bu da sistemin bakım maliyetini artırır.

Bir apartman için tipik senaryoda, gündüz üretilen ve şebekeye verilen fazla elektriğin, dağıtım şirketi tarafından satın alındığı (mahsuplaşıldığı) düşünülürse, akü olmadan da ekonomik kazanç sağlanmaktadır. Bu nedenle çoğu apartman projesinde akü kullanılmaz. Sonuç olarak akü, zorunlu bir bileşen değildir; eğer özel bir gereklilik yoksa şebekeye bağlı bir sistem kurup aküsüz çalışmak en ekonomik çözümdür. Ancak kesintilere karşı tam koruma isteniyorsa veya şebekeden tamamen bağımsız kalmak hedefleniyorsa akü sistemleri gündeme alınabilir.

Apartman için güneş paneli kurulumu için çatı dışında alanlar kullanılabilir mi?

Apartmanlarda güneş paneli kurulumu denince akla ilk olarak çatı gelir, çünkü en geniş ve engelsiz yüzey genelde çatıdır. Ancak çatı dışında da bazı alanlar, kısıtlı da olsa güneş enerjisi sistemi kurulumu için değerlendirilebilir:

• Teras ve Düz Çatılar: Eğer apartmanınızın kullanılabilir bir terası varsa veya çatı katı teras şeklindeyse, buralara panel yerleştirilebilir. Teras zeminine özel taşıyıcı ayaklar veya konstrüksiyonlar konularak paneller uygun açıyla sabitlenir. Teraslar genellikle çatının bir parçası sayılır, bu yüzden hukuki süreç çatıyla aynıdır. Teras kullanımı, özellikle çatı eğimli ve yetersiz alana sahipse avantajlı olabilir.
• Balkonlar: Çok yaygın olmamakla birlikte güneş gören geniş balkonlara küçük ölçekli panel kurulumu yapılabilir. Örneğin üstü açık bir balkonun korkuluk kısmına veya duvarına özel montaj aparatları ile birkaç panel yerleştirmek mümkündür. Bu, bireysel bir dairenin ufak bir ihtiyacını karşılayacak düzeydedir. Balkon uygulamaları genellikle mini GES olarak değerlendirilir ve kapasite çok sınırlı olur (1-2 panel gibi). Ayrıca estetik ve güvenlik açısından diğer kat maliklerinin onayı gerekir.
• Bina Cepheleri: Teknolojinin gelişmesiyle, güneş panelleri sadece yatay değil dikey yüzeylere de (bina duvarlarına) uygulanabilmektedir. BIPV (Bina Entegre Fotovoltaik) denen sistemlerle cephe kaplaması olarak ince film paneller kullanmak mümkün. Ancak apartmanlarda bu uygulama henüz yaygın değildir, çünkü verimlilik açısından dik yüzeyler çok daha az üretim yapar ve maliyeti yüksektir. Yine de güney cepheli bir binanın duvarına estetik paneller entegre etmek gelecekte bir seçenek olabilir.
• Arazi veya Otopark Üstü: Eğer apartmana ait geniş bir bahçe veya otopark alanı varsa, buralara çatı formunda çelik konstrüksiyonlar yapılarak üzerine paneller döşenebilir (solar carport denilen uygulamalar gibi). Bu şekilde araçların üzerini örten bir güneşlik panel sistemi kurulabilir. Ancak bu durum apartmanlar için pek sık değildir, daha ziyade müstakil ev veya sitelerde görülür.

Balkon veya cephe gibi alışılmış dışı alanlara panel koymanın, çatıya göre bazı dezavantajları vardır: Panel açıları optimum olmayabilir, gölgelenme daha fazla olabilir, montaj zorluğu ve bina estetiğine etkisi gibi konular çıkar. Ayrıca imar ve apartman yönetimi açısından cephe değişikliği sayılabileceği için izin süreci daha karmaşık hale gelebilir.

Özetle, ana tercih her zaman çatı olmakla birlikte, çatı alanı yetersizse veya özel durumlar varsa teraslar ve güneş alan uygun cepheler devreye sokulabilir. Balkonlar da bireysel küçük çözümler için düşünülebilir. Bu seçenekleri değerlendirirken, verimlilik ve yasal izin boyutlarını mutlaka göz önünde bulundurmak gerekir. Çoğu durumda en verimli çözüm, apartman çatısındaki kullanılabilir alanın maksimum düzeyde değerlendirilmesidir.

Apartman için güneş paneli kurulumu yaparken hangi yönetmeliklere uyulmalıdır?

Apartmanlar için güneş paneli kurulumu, birden fazla mevzuatın kesişiminde gerçekleşir. Uygulamada dikkat edilmesi gereken başlıca yönetmelikler ve yasal düzenlemeler şunlardır:

• Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği: Çatılarda yenilenebilir enerji sistemleri kurulmasına ilişkin hükümleri içerir. 3 Temmuz 2017 tarihinde yapılan değişiklikle, binaların kendi ihtiyacına yönelik güneş enerjisi sistemleri, taşıyıcı yapıya zarar vermemek ve kat maliklerinden muvafakat almak kaydıyla yapı ruhsatı gerektirmeksizin kurulabilir hale gelmiştir. Yani, önceki dönemde gereken belediye yapı izni bu düzenlemeyle kaldırılmıştır. Ancak aynı madde, uygulama projelerinin ilgili idareye sunulması ve mimari görünüşe sadık kalınması şartını getirir. Bu yönetmeliğe uygunluk, kurulumun imar açısından yasal olmasını sağlar.
• Kat Mülkiyeti Kanunu (634 sayılı Kanun): Apartman gibi ortak mülkiyetin söz konusu olduğu yerlerde, çatının kullanımı ve değişiklikleri bu kanun çerçevesinde olur. Kanunun 19. maddesine göre, ana gayrimenkulün ortak yerlerinde bütün kat maliklerinin rızası olmadan değişiklik yapılamaz. Dolayısıyla güneş paneli kurulumu öncesi tüm kat maliklerinin onayı bu kanun gereği zorunludur. Ayrıca kurulum, binanın mimari durumunu ve sağlamlığını bozmayacak şekilde olmalıdır (KMK md.19).
• Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği: EPDK tarafından çıkarılan ve küçük ölçekli yenilenebilir enerji kurulumlarını düzenleyen yönetmeliktir. Bu yönetmelik, lisans almadan elektrik üretmenin şartlarını belirler. Mesken abonelerinin 50 kW’ye kadar çatı GES kurabileceği, üretilen enerjinin ihtiyaç fazlasının dağıtım şirketi tarafından 10 yıl süreyle satın alınacağı gibi hükümler bu yönetmelikte yer alır. Ayrıca bağlantı başvurusu, proje onayı, sayaç değişimi, mahsuplaşma gibi teknik süreçler de burada tanımlanmıştır. Apartman kurulumları bu yönetmeliğe uygun yapılmalıdır.
• Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği ve Elektrik Tesisatı Teknik Şartnameleri: Güneş paneli sisteminin bina elektrik tesisatına bağlanması ve işletilmesi sırasında uyması gereken teknik kuralları içerir. İnverterin şebeke frekansına uyumu, topraklama, kısa devre koruma, AC/DC kesiciler gibi konular genel elektrik tesisat mevzuatına tabidir. Ayrıca dağıtım şirketlerinin yayınladığı bağlantı ve işletme yönetmeliklerine de uyum sağlanmalıdır.
• İSG Mevzuatı: Kurulum sırasında iş güvenliği kurallarına (İş Ekipmanlarının Kullanımı Yönetmeliği, Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği gibi) uyulması gerekir. Çatı çalışmaları için emniyet kemeri kullanımı, elektrik bağlantılarında yetkili personel bulundurulması gibi önlemler mevzuatın gereğidir.
• Çevre Mevzuatı: Güneş enerjisi sistemleri genel olarak çevresel etki açısından sorun yaratmasa da, atık yönetimi (örneğin kullanım ömrü biten panel ve akülerin bertarafı) konularında Çevre Kanunu ve ilgili yönetmeliklere uygun davranılmalıdır.

Özetle, apartmanınızda güneş paneli kurarken imar, mülkiyet ve elektrik piyasası ile ilgili yukarıdaki düzenlemelere uyumlu hareket etmelisiniz. İlgili kurumlardan (belediye, dağıtım şirketi) alınacak onaylar zaten bu mevzuata uygunluk sağlandığında verilecektir. Profesyonel bir kurulum firması, proje aşamasında bu mevzuatları dikkate alarak gerekli çizimleri ve hesapları hazırlar. Siz de apartman yönetimi olarak, alınan kararların ve yapılan işlerin yasal mevzuata uygun olduğundan emin olmak için bu çerçeveyi bilmelisiniz.

Apartman için güneş paneli kurulumu kararını apartman yönetimi nasıl alır?

Apartmanda güneş paneli kurulumu kararı, Kat Mülkiyeti Kanunu hükümleri gereğince kat malikleri kurulunun onayıyla alınmalıdır. Bu sürecin adımları şu şekildedir:

1. Gündem Oluşturma: Öncelikle apartman yöneticisi veya kat maliklerinden birkaçı, güneş enerjisi sistemi kurulumu konusunu görüşmek üzere kat malikleri kurulunu toplantıya çağırır. Toplantı çağrısı, tüm kat maliklerine gündem maddesi açıkça belirtilerek ve yasal süreye uyularak (genelde 15 gün önceden) iletilir. Gündemde “Apartman çatısına güneş paneli kurulumu” konusu yer almalıdır.
2. Toplantı ve Bilgilendirme: Belirlenen tarihte kat malikleri genel kurulu toplanır. Bu toplantıda proje ile ilgili bilgilendirme yapılır. Maliyet, beklenen tasarruf, kurulacak sistemin kapasitesi, finansman yöntemi gibi detaylar anlatılır. Eğer profesyonel bir firma ile görüşüldüyse firmanın temsilcisi sunum yapabilir veya teklif mektubu okunur. Kat maliklerinin soruları cevaplanır, endişeleri tartışılır. Örneğin çatı kullanım hakları, inşaat süreci, bakım, sigorta gibi konular konuşulur.
3. Oylama: Konu etraflıca görüşüldükten sonra karara bağlanması için oylamaya geçilir. Kat Mülkiyeti Kanunu’na göre ortak alanların bu şekilde değerlendirilmesi, tüm maliklerin onayını veya en az 4/5 çoğunluk gibi nitelikli çoğunlukları gerektirebilir (KMK md.45 ve 4/5 kuralı kapsamındaki yenilik ve ilaveler). En güvenlisi, oybirliği (100% onay) sağlamaktır. Uygulamada da genellikle tüm kat maliklerinin “kabul” oyu vermesi hedeflenir. Oylama sonucunda katılanların gerekli çoğunluğu sağlanmışsa karar alınmış sayılır.
4. Karar Tutanağının Hazırlanması: Toplantıda alınan karar, toplantı tutanağına yazılır. Örneğin: “Apartman çatısına güneş enerjisi sistemi kurulmasına, bu amaçla [X] kW gücünde GES tesis edilmesine ve finansmanın … şeklinde karşılanmasına oybirliğiyle karar verilmiştir.” şeklinde net ifade edilir. Karar tutanağına tüm kat malikleri (veya temsilcileri) imza atar. Bu tutanak daha sonra notere de onaylatılabilir.
5. Muvafakatnamelerin Düzenlenmesi: Oybirliği ile karar alınmışsa bile, ileride çıkabilecek anlaşmazlıklara karşı her bir kat malikinden yazılı muvafakatname alınması iyi bir uygulamadır. Özellikle kurulacak sistemin ortak alana konulması ve şebekeye satış gibi konularda hak ve sorumluluk paylaşımı olduğundan, her malik kendi rızasını belirten belgeyi imzalar (çoğu zaman toplantı tutanağı bu işlevi görür, ancak ayrı bir muvafakat belgesi de düzenlenebilir). Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği de muvafakat şartını aradığından, bu belgeler başvuru dosyasında kullanılacaktır.
6. Yönetim Planı Değişikliği (Gerekirse): Bazı durumlarda, apartmanın mevcut yönetim planında çatı ile ilgili özel hükümler olabilir. Güneş enerjisi sistemi kurulumunu kolaylaştırmak için yönetim planına madde eklenmesi gerekebilir. Bu durumda da 4/5 çoğunlukla bir yönetim planı tadil kararı alınır ve tapuya tescil ettirilir.

Karar alındıktan sonra apartman yönetimi seçilmiş bir uygulayıcı firma ile anlaşma yaparak süreci yürütür. Kat malikleri kurulunda ayrıca finansman konusu da karara bağlanır (örneğin daire başı belirli miktar ödeme, apartman aidatından karşılanma, banka kredisi kullanımı vb.). Alınan karar resmi olarak tüm kat maliklerini bağlar. Muhalif kalan birisi olsa bile, gerekli çoğunluk sağlanmışsa karar geçerli olur ve uyulması gerekir.

Özetle, apartman yönetimi güneş paneli kurulumu kararını kat malikleri genel kurulunda çoğunluğun onayıyla alır. Kararın yazılı ve imzalı şekilde kayıt altına alınması ve tüm maliklerden onaylı muvafakat alınması, sonraki aşamalarda (izin ve kurulum süreçlerinde) işleri kolaylaştıracak ve hukuki altyapıyı sağlamlaştıracaktır.

Apartman için güneş paneli kurulumu ile ihtiyaç fazlası elektrik şebekeye satılabilir mi?

Evet, apartman çatısında üretilen ve bina tarafından tüketilmeyen ihtiyaç fazlası elektrik, yasal düzenlemeler çerçevesinde şebekeye satılabilir. Bu uygulama, Türkiye’de lisanssız elektrik üretimi kapsamındaki en önemli teşvik mekanizmalarından biridir. 2018 yılında EPDK tarafından yapılan düzenleme ile 10 kW’ye kadar çatı güneş panellerinin şebekeye enerji vermesi ve bu enerjinin satın alınması mümkün hale gelmiştir. Günümüzde mesken aboneleri için bu sınır 50 kW’ye çıkarılmış olmakla birlikte, apartman ölçeğinde genelde 10 kW civarı sistemler kurulduğu için pratikte bu kural geçerlidir.

Nasıl işliyor? Apartmanınıza güneş paneli sistemi kurduktan sonra dağıtım şirketi ile mahsuplaşma esaslı bir bağlantı anlaşması imzalanır. Her ay sonunda çift yönlü sayacınız iki değer gösterir: Şebekeden çekilen enerji ve şebekeye verilen enerji. Elektrik faturanız hesaplanırken öncelikle ürettiğiniz fazla enerji, çektiğiniz enerjiden düşülür (yani mahsup edilir). Eğer ürettiğiniz fazlalık, tüketiminizi aşıyorsa, bu durumda net üretim fazlası oluşur. Görevli tedarik şirketi, bu ihtiyaç fazlası elektriği sizin abone grubunuzun perakende aktif enerji bedelinden satın alır. Mesken aboneleri için bu bedel, tek zamanlı tarifede örneğin 1 kWh başına ilgili dönemde ~2.5-3 TL gibi bir değerdir ve bu tutar üzerinden ödeme yapılır.

Ödeme süreci genellikle takip eden fatura döneminde gerçekleşir. Örneğin, bir ay içerisinde apartmanınız 500 kWh enerji tüketmiş, 600 kWh üretip şebekeye vermiş olsun. 500 kWh kendi tüketiminizi karşıladıktan sonra 100 kWh fazlanız kalır. Bu 100 kWh için elektrik şirketi size ödeme yapar veya kredi olarak faturaya yansıtır. Bu ödeme, 10 yıl boyunca alım garantilidir – yani sistem devreye girdikten itibaren 10 yıl süresince devlet, fazla elektriği satın almayı taahhüt eder. 10 yıl sonunda ise o günün politikalarına göre devam edebilir veya şartlar değişebilir.

Burada önemli bir detay: Geçmişte, ihtiyaç fazlası elektrik satışından gelir elde etmek için şahısların vergi mükellefi olması (şirket kurması) gerekip gerekmediği tartışması vardı. 2019’da yapılan vergi düzenlemeleri ile 10 kW altı güneş enerji satış gelirleri için vergi muafiyeti getirilmiştir. Yani apartman sakinleri veya yönetimi, şirket kurmadan, faturalı bir satış yapmadan bu geliri elde edebilirler; bedel doğrudan abone adına ödenir. Bu, “esnaf muaflığı” olarak bilinir ve yıllık belli bir üretim miktarına kadar geçerlidir.

Gerçek örnek vermek gerekirse: 8 kW’lık bir apartman GES yılda yaklaşık 11.000 kWh fazla üretim yaparsa, 2024 tarifesiyle bu yaklaşık 8-9 bin TL gelir anlamına gelir. Nitekim medya haberlerinde bir apartmanın yılda 8-9 bin TL kazanç elde edebileceği belirtilmiştir. Güncel elektrik fiyatlarıyla bu tutar daha da yüksek olabilmektedir.

Sonuç olarak, apartmanınızın güneş paneli sistemi ihtiyaç fazlası elektrik üretiyorsa bunu şebekeye satarak gelir elde etmeniz mümkündür. Bu mekanizma, yatırımınızın geri dönüşünü hızlandıran ve güneş enerjisini teşvik eden önemli bir avantajdır. Tek yapılması gereken, dağıtım şirketine lisanssız üretim başvurusu aşamasında satış seçeneğini belirtmek ve çift yönlü sayaç ile mahsuplaşma sistemine geçmektir; gerisini sistem otomatik olarak halledecektir.

Apartman için güneş paneli kurulumu ile yılda ne kadar elektrik üretilebilir?

Bir apartmana kurulacak güneş paneli sisteminin yılda üreteceği elektrik miktarı, sistemin kurulu gücüne (kW), bulunduğu coğrafi konuma (güneşlenme süresine) ve panel verimine bağlı olarak değişir. Kaba bir hesapla Türkiye koşullarında 1 kW gücündeki güneş paneli sistemi yılda 1300 – 1600 kWh elektrik üretebilir. Bu değer, Güneydoğu Anadolu gibi güneşin bol olduğu bölgelerde 1700 kWh’ye kadar çıkabilirken, Karadeniz gibi daha az güneş alan bölgelerde 1100-1200 kWh seviyelerine düşebilir.

Dolayısıyla, apartmanınızın çatısına kuracağınız sistemin gücüne göre yaklaşık üretim hesaplanabilir:

• 5 kW’lık bir sistem yılda ortalama 7.000 – 8.000 kWh enerji üretecektir.
• 10 kW’lık bir sistem yılda ortalama 14.000 – 16.000 kWh enerji üretecektir.
• 15 kW’lık bir sistem (büyük bir çatıysa) yılda ortalama 21.000 – 24.000 kWh üretebilir.

Bu üretim rakamları, tam kapasite çalışan bir sistemi varsayar. Gölgeleme, panel eğimi, sıcaklık gibi etkenler de üretimi etkiler. Örneğin panelleriniz kışın üzeri karla kaplı kalırsa o dönem üretim düşecektir; yazın çok sıcak havalarda paneller ısındığında verimleri bir miktar azalabilir.

Türkiye ortalamasında bir hanenin (daire bazında) yıllık elektrik tüketimi yaklaşık 1200-2400 kWh civarındadır (ayda 100-200 kWh). Ortak alan tüketimi ise apartmanın büyüklüğüne göre yılda 2000-4000 kWh olabilir. Bu rakamlara bakıldığında, 10 kW’lık bir sistem tek başına birkaç dairenin ve ortak alanın toplam tüketimine denk elektrik üretebilmektedir. Nitekim 10 kW’lık bir sistem için “yılda 8-9 bin TL’lik enerji üretir” denmektedir. Elektrik fiyatlarına göre bu, üretimin kabaca 10.000-12.000 kWh düzeyinde olduğunu gösterir.

Daha somut bir örnek: İstanbul’da güney cepheli, gölgesiz bir çatıya kurulu 10 kW sistem ele alalım. Yıllık üretimi ~15.000 kWh olabilir. Bu da aylık ortalama 1250 kWh demektir (yazın günde ~60 kWh, kışın günde ~20-25 kWh üretim gibi dağılımlarla). Bu üretim, bir apartmanın asansör, otomat, hidrofor gibi ortak giderlerini fazlasıyla karşılar ve kalanıyla dairelerin bir kısmını besleyebilir.

Sonuç olarak, apartmanınız için kurulacak güneş paneli sistemi yılda on binlerce kilovat-saat elektrik üretebilir. Elde edeceğiniz enerji miktarı, sistemi kurarken seçtiğiniz kapasiteye ve bulunduğunuz ilin güneşlenme potansiyeline bağlıdır. Bu üretim hesapları, kurulum firmaları tarafından simülasyon yazılımlarıyla da detaylı yapılır ve size bir üretim garantisi veya projeksiyonu sunulabilir. Bu sayede yılda ne kadar tasarruf/gelir elde edeceğinizi öngörebilirsiniz.

Apartman için güneş paneli kurulumu için ne kadar çatı alanı gereklidir?

Güneş paneli kurulumunda ihtiyaç duyulan çatı alanı, kurulacak sistemin kapasitesine (kW) ve kullanılacak panel tipinin boyutlarına göre hesaplanır. Genel bir yaklaşımla, her 1 kW kurulu güç için yaklaşık 6-8 metrekare net çatı alanı gerekmektedir. Bu hesaba paneller arası boşluklar ve erişim için bırakılan paylar dahildir. Örneğin:

• 5 kW’lık bir sistem kurmak için yaklaşık 30-40 m² çatı alanı gerekir.
• 10 kW’lık bir sistem için ortalama 60-70 m² alan gereklidir.
• 20 kW gibi daha büyük bir sistem (ki apartmanlar için nadir) ~120-140 m² alan ister.

Güneş panellerinin standart boyutları genellikle 1m x 1.7m (yaklaşık 1.7 m²) civarındadır. 10 kW’lık bir sistemde kullanılacak panel sayısı panel başına watt gücüne göre değişir: Örneğin 400 W’lık panellerden 25 adet kullanmak 10 kW yapar. 25 panelin kapladığı alan, aralarda boşluk bırakmadan yerleştirirseniz 25 * 1.7 m² ≈ 42.5 m² olur. Ancak gerçek kurulumda panellerin etrafında bakım için dar koridorlar, kenarlarda parapet mesafesi vb. bırakıldığından toplamda 60-70 m² alan ayırmak gerekir. Bazı kaynaklarda 10 kW için 100 m² gibi rakamlar da telaffuz edilir, bu durum çatının şekli ve panel yerleşim verimliliği ile ilgilidir. Düz ve geniş bir çatıda panelleri daha kompakt dizebilirken, eğimli veya kesik çatılarda kullanılabilir alan tam değerlendirilemeyebilir.

Ayrıca panel yönelim açısı da alan hesabını etkiler. Düz çatıya panel kurarken panelleri birbirine gölge yapmayacak şekilde açılı koymak gerekir, bu durumda satır aralarında mesafe bırakılır. Bu da alan ihtiyacını artırır. Eğimli çatılarda ise panel, çatı yüzeyine paralel gideceği için aralarda boşluk bırakmaya gerek kalmaz, alan kullanımı daha verimli olur.

Pratikte apartman çatılarında kullanılabilir alanı kısıtlayan unsurlardan biri de su deposu, asansör makine dairesi, baca gibi engellerdir. Bu yapılar yer kapladığından panel kurulamayan ölü alanlar oluşturabilir. Bu nedenle çatının brüt alanı değil, panel yerleştirilebilir net alanı önemlidir. Proje mühendisi, çatınızın krokisini çıkartarak panel sığacak bölgeleri ve kaç adet panel konabileceğini belirler.

Özetle, güneş paneli kurulumu için gereken çatı alanını kurulacak güçle orantılı düşünmeliyiz: Her 1 kW için ~7 m² diyerek bir öngörü yapabiliriz. Apartmanınızın çatısı örneğin 100 m² düz bir alan sunuyorsa, yaklaşık 10-12 kW’lık bir sistem sığabilir. Çatınız daha küçükse, sistem boyutu da orantılı olarak küçülür. Bu nedenle, proje planlarken önce çatınızdaki uygun alan hesaplanır ve bu alana sığacak maksimum panel kapasitesi belirlenir.

Apartman için güneş paneli kurulumu hangi durumlarda uygun değildir?

Her ne kadar güneş enerjisi birçok apartman için cazip bir çözüm olsa da bazı durumlarda kurulumu uygun veya verimli olmayabilir. Aşağıda, apartmana güneş paneli kurulumunun önerilmediği veya zorlaştığı başlıca durumlar listelenmiştir:

• Yetersiz Güneş Alma (Gölgelenme): Apartmanınız yıl boyunca yeterli güneş ışığı almıyorsa, örneğin etrafı yüksek binalarla çevriliyse veya çatınız kuzeye bakıyor ve uzun süre gölgede kalıyorsa verimli bir üretim mümkün olmaz. Güneşlenme süresi çok düşük olan bölgelerde (örneğin sık yağışlı ve bulutlu iklimler) yatırımı amorti etmek çok uzun sürebilir. Güneş almayan bir çatı, panel kurulumu için uygun değildir.
• Yetersiz Çatı Alanı: Küçük veya parçalı bir çatı yapınız varsa, yeterli sayıda panel kurmak mümkün olmayabilir. Özellikle yüksek katlı ancak dar çatılı binalarda, ihtiyaç duyulan panel adedi sığmayacağı için sistem apartmanın anlamlı bir kısmını besleyemez. Örneğin sadece 10-15 m²’lik bir kullanılabilir alanı olan çatıda kurulacak birkaç panel, elde edilecek tasarruf açısından projeyi mantıksız kılabilir.
• Çatının Statik Açıdan Uygun Olmaması: Bazı eski binalar ya da çatısında zaten ağır su deposu, çatı havuzu vb. bulunan yapılar, ek yük kaldırma konusunda sorun yaşayabilir. Eğer mühendislik analizi, çatınızın ilave panel yüklerini taşıyamayacağını gösteriyorsa (veya güçlendirme maliyeti çok yüksekse), kurulum uygun görülmez. Ayrıca çatı izolasyonu çok kötü durumda olup kapsamlı tadilat gerektiriyorsa, önce çatı onarımı yapmadan panel kurulması sakıncalı olabilir.
• Kat Maliklerinin Anlaşamaması: Apartman sakinlerinin projeye sıcak bakmaması veya izin vermemesi durumunda yasal olarak kurulum yapılamaz. Tek bir malikin bile rızası olmadığında, hukuki itilaf çıkabilir (KMK gereği tüm maliklerin onayı gerekir demiştik). Özellikle apartmanda yatırım maliyetine katılmak istemeyen veya estetik kaygı duyan malikler varsa, projenin uygulanabilirliği düşer. Bu sosyal uyumsuzluk, projenin fiilen uygun olmadığını gösterir.
• Kısa Vadede Taşınma veya Yıkım Durumu: Apartmanınızın kentsel dönüşüme girmesi gündemdeyse veya yakın gelecekte taşınmayı planlayan çoğunluk varsa, 5-10 yıl geri dönüş süresi olan bir yatırıma girmek uygun olmayabilir. Binanın ömrü az kaldıysa (yıkılıp yeniden yapılacaksa) panel ömrünü tamamlamadan sökülmesi gerekebilir.
• Mimari ve Estetik Kısıtlar: Tarihi eser statüsünde, sit alanında veya estetik açıdan kısıtlı bölgelerde bulunan binalarda (örn. Boğaziçi öngörünüm alanı gibi), çatıdaki panel sistemleri görüntü kirliliği oluşturduğu gerekçesiyle yerel idare tarafından uygun görülmeyebilir. İmar açısından engel çıkmasa bile apartman sakinleri görsel olarak hoşlanmayabilir.
• Finansman Zorluğu: Apartman yönetiminin yeterli finansmanı sağlayamadığı durumlarda, proje uygun olsa da pratiğe geçirilemez. Örneğin ekonomik krizin olduğu bir dönemde malikler yatırım payını karşılamak istemiyorsa veya krediye erişim yoksa proje hayata geçemeyebilir.

Bu durumların tespiti için genellikle önceden bir fizibilite çalışması yapılır. Uzman bir firma çatınızın konumunu, gölge durumunu analiz eder; apartman sakinleriyle görüşüp eğilimlerini öğrenir; statik kontrol sağlar ve kabaca maliyet hesabı çıkartır. Eğer sonuç olumsuzsa, örneğin “çatınızın %80’i gün boyu gölgede kalıyor, kurulum verimli olmaz” veya “kat maliklerinin yarısı karşı, ilerleyemeyiz” gibi bir tablo ortaya çıkarsa, kuruluma girişmemek daha iyidir.

Özetle, güneş paneli kurulumu her apartman için %100 uygun olmayabilir. Özellikle yukarıdaki koşullardan bir veya birkaçı mevcutsa, yatırım beklenen faydayı sağlamayabilir veya hiç yapılamayabilir. Bu nedenle, her projede olduğu gibi, apartmanınız özelinde teknik ve ekonomik değerlendirme yaparak uygunluk analizini önceden gerçekleştirmek önemlidir.

Apartman için güneş paneli kurulumu için hangi güneş paneli türü uygundur?

Güneş paneli seçimi, kurulumun verimini ve kapladığı alanı doğrudan etkilediği için önemli bir konudur. Piyasada temelde üç tip güneş paneli bulunmaktadır: Monokristal, Polikristal ve İnce Film (Thin-Film) paneller. Apartman çatı uygulamaları için en uygun panel türü genellikle monokristal silikon panellerdir. Bunun başlıca sebepleri ve panel türlerine göre farklar şöyle:

Yukarıdaki tabloya göre, apartmanınız için en yüksek elektrik üretimini, mevcut alanı en verimli kullanan monokristal paneller sunacaktır. Monokristal paneller daha az yer kaplayarak hedeflenen kW gücünü sağlayabilir. Özellikle çatı alanınız sınırlıysa veya en fazla gücü elde etmek istiyorsanız monokristal tercih edilmelidir. Polikristal paneller de iş görebilse de, aynı kurulu güç için daha fazla panel (dolayısıyla daha fazla alan) gerektirir. Eğer maliyet açısından belirgin bir avantajı yoksa (ki son yıllarda fiyat farkı azaldı), apartmanlar polikristale yönelmez.

İnce film paneller ise apartmanlarda neredeyse hiç kullanılmamaktadır. Çok geniş yüzey isteyen bu teknoloji, özel mimari projelerde (örneğin cephe kaplaması olarak) düşünülebilir. Ancak apartman çatısına klasik çerçeveli paneller kurmak varken, verimi düşük ince film kullanmak rasyonel olmayacaktır.

Ayrıca monokristal panellerin estetik olarak da genelde siyah veya koyu renkli oluşu, çatıya uygulandığında daha düzgün bir görünüm sağlar. Yeni nesil yarı kesim hücreli (half-cut) veya çok baralı (multi-busbar) monokristal paneller, kısmi gölgelenmeden daha az etkilenme ve yüksek güç (500 W ve üzeri) gibi avantajlar da sunmaktadır. Bu da apartman kurulumlarında verimi artırır.

Sonuç olarak, apartmanınız için panel seçerken monokristal tip güneş panelleri en uygun seçenek olacaktır. Hem yüksek verimleri hem de dayanıklılıklarıyla uzun vadede maksimum elektrik üretimini garantilerler. Panel marka ve modellerini incelerken verimlilik, sıcaklık katsayısı ve garanti sürelerini karşılaştırmayı ihmal etmemeniz de faydalı olacaktır.

Apartman için güneş paneli kurulumu için firma seçerken nelere dikkat edilmeli?

Apartmanınız için güneş paneli kurulumunu yapacak firmayı seçmek, projenin başarısı ve sorunsuz ilerlemesi açısından kritik bir adımdır. Doğru firmayı seçerken aşağıdaki hususlara dikkat etmelisiniz:

• Yeterlilik ve Tecrübe: Seçeceğiniz firmanın benzer çatı GES projelerinde deneyimi olmalıdır. Referans olarak daha önce tamamladıkları apartman, site veya ev çatı kurulumlarını sorabilirsiniz. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın yetkili müteahhit listesinde yer alması veya TEDAŞ onaylı projelere imza atmış olması artı puandır. Ayrıca firmanın teknik ekibinde elektrik mühendisleri ve sertifikalı uygulayıcılar bulunmalıdır (mesleki yeterlilik belgesine sahip ekipler). Bu, işin standartlara uygun yapılacağını gösterir.
• Lisanslı ve Sigortalı Çalışma: Firma, işini yasal mevzuata uygun yapmalı. Elektrik işleri yapmaya yetki belgesi (EPDK sertifikası gibi) ve gerekli sigortaları (işveren mali mesuliyet, üçüncü şahıs mali mesuliyet vb.) olmalıdır. İş güvenliğine riayet eden, çalışanlarının sigortasını yapan bir firma olduğundan emin olun.
• Proje ve İzin Hizmetleri: İyi bir firma, anahtar teslim hizmet sunar. Yani çatınızın keşfinden proje çizimine, dağıtım şirketi başvurusundan geçici kabul işlemlerine kadar her aşamada destek olur. Özellikle bürokratik işlemleri vekaletname ile sizin adınıza yürütebilmesi büyük kolaylık sağlayacaktır. Firmanın, başvuru dosyası hazırlama, mühendislik çizimleri ve hesaplamaları konusunda yetkin olması gerekir.
• Ekipman Kalitesi: Kullanmayı teklif ettiği panel, inverter, montaj ekipmanı markalarını inceleyin. Tanınmış, garantisi güçlü markalar tercih eden bir firma olmasına dikkat edin. Panel ve inverterler için en az 10-12 yıl ürün garantisi, 25 yıl performans garantisi sunulmalıdır. Firma, TSE ve CE belgeli ürünler kullandığını belgelendirebilmelidir. Kalitesiz ekipman, kısa vadede sorun çıkarıp uzun vadede verim kaybına yol açabilir.
• Fiyat ve Teklif Karşılaştırma: Tek bir firmayla yetinmeyip birkaç firmadan keşif ve fiyat teklifi alın. Teklifler içerisinde nelerin dahil olduğuna (malzeme, işçilik, proje, başvuru harçları, sayaç değişimi, devreye alma, vs.) dikkat edin. Aşırı düşük fiyat veren firmalar bazen önemli kalemleri dışarıda bırakmış olabilir. Fiyatın makul ve piyasaya yakın olmasının yanı sıra, ödeme planı, varsa kredi veya finansman seçenekleri de değerlendirilmelidir.
• Sözleşme ve Garanti Koşulları: Seçtiğiniz firmayla mutlaka yazılı sözleşme yapın. Sözleşmede işin kapsamı, kullanılacak malzemelerin marka-modeli, kurulacak sistemin gücü, tamamlanma süresi, anlaşılan fiyat ve ödeme takvimi yer almalı. Ayrıca garanti ve servis koşulları açıkça belirtilmeli. Örneğin, firma kurulum sonrası ilk X yıl ücretsiz bakım/arıza hizmeti veriyor mu, inverter arızasında yedek temin ediyor mu, performans garantisi sunuyor mu gibi hususlar net olmalıdır.
• İletişim ve Güvenilirlik: İlk iletişimden itibaren firmanın sorularınıza verdiği yanıtlar, teknik bilgisini gösterir. Size aceleyle satış yapmaya çalışan değil, sorularınızı yanıtlayıp uygun sistemi öneren, artı-eksi bilgileri dürüstçe paylaşan bir tutum sergilemeliler. Firmanın ofis adresi, vergi kaydı gibi resmi bilgilerinin olmasına da dikkat edin. İnternet sitesindeki proje örnekleri, müşteri yorumları da fikir verebilir.

Ayrıca, kurulumu yapacak firmanın iş güvenliği kurallarına uygun çalışacağından emin olmak istersiniz. Çatı çalışmaları riskli işlerdir; ekiplerin baret, emniyet halatı gibi önlemleri alıp almadığı da bir gösterge olabilir.

Son olarak, mümkünse sözleşmeye, beklenen üretim performansını veya olası gecikme durumlarındaki yaptırımları da ekletmek faydalı olacaktır. İyi bir firma, taahhüt ettiği zamanda işi bitirir ve sistemin hedeflenen performansı sağlaması konusunda şeffaf olur.

Tüm bu kriterlere göre değerlendirdiğinizde, apartmanınız için güneş paneli kurulumu yapacak güvenilir ve işinde uzman bir şirket seçmiş olursunuz. Bu da projenin sorunsuz ilerlemesini ve uzun yıllar verimli çalışmasını sağlayacaktır.

Güneş Paneli Kurulumu, Güneş Enerjisi Paneli Kurulum Maliyeti

Dinlenme Tesisleri İçin Güneş Paneli Kurulumu
Restoran İçin Güneş Paneli Kurulumu
Akaryakıt İstasyonları İçin Güneş Paneli Kurulumu
Apartman İçin Güneş Paneli Kurulumu
Site İçin Güneş Paneli Kurulumu
Plaza İçin Güneş Paneli Kurulumu
Tarla İçin Güneş Paneli Kurulumu
Üniversite İçin Güneş Paneli Kurulumu
Villa İçin Güneş Paneli Kurulumu
Sera İçin Güneş Paneli Kurulumu
Çiftlik İçin Güneş Paneli Kurulumu
Müstakil Ev İçin Güneş Paneli Kurulumu
Otel İçin Güneş Paneli Kurulumu
Avm İçin Güneş Paneli Kurulumu
Fabrika İçin Güneş Paneli Kurulumu
Okul İçin Güneş Paneli Kurulumu
Ev İçin Güneş Paneli Kurulumu
Otopark İçin Güneş Paneli Kurulumu

Kaynakça

1. T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı – Enerji İşleri Genel Müdürlüğü: Lisanssız Elektrik Üretimi hakkında bilgi notu (Lisanssız üretim ile gerçek/tüzel kişilerin lisans almadan ve şirket kurmadan elektrik üretebileceği ve ihtiyaç fazlasının şebekeden alınacağına dair resmi bilgi).
2. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı: Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği (03.07.2017 tarihli değişiklik) – (Binaların kendi ihtiyacı için yapacağı güneş enerjisi sistemlerinin, statik yapıyı etkilememek ve 634 sayılı Kanun’a göre muvafakat almak şartıyla yapı ruhsatına tabi olmayacağı hükmü).
3. 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu: Madde 19 ve ilgili hükümler – (Ortak alanlarda değişiklik yapılabilmesi için tüm kat maliklerinin rızasının gerektiğine ilişkin yasal düzenleme).
4. EPDK Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği (2019, 2022): Resmî Gazete, 12.05.2019 ve 11.08.2022 – (Mesken abonelerinin 50 kW’ye kadar çatı güneş santrali kurabilmesi, mahsuplaşma ve 10 yıl alım garantisi gibi hükümler).
5. İş Güvenliği Mevzuatı: Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği – (Çatı üzeri çalışmalar sırasında alınması gereken önlemler, yüksekte çalışma kuralları; kurulum firmasının uyması gereken hükümler).