22 Temmuz 2025

Kafeler İçin Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Kurulumu

İçindekiler

Kafeler için elektrikli araç şarj istasyonu kurmak için hangi izinler ve lisanslar gereklidir?

Elektrikli araç şarj istasyonu kurulumunda birkaç resmi izin ve onay süreci bulunmaktadır. Kafe işletmecilerinin, özellikle istasyonu müşterilerin kullanımına açacaklarsa, aşağıdaki izinleri alması gerekir:

Belediye izni: İstasyon kurulumu için yerel belediyeden gerekli izinlerin alınması.
Elektrik dağıtım şirketi onayı: Bölgenizdeki dağıtım şirketine başvurarak şebekeye bağlantı ve kapasite artışı onayı alınması.
EPDK lisansı (ticari kullanım için): Eğer şarj hizmetini kamuya açık ve ücretli sunacaksanız, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’ndan (EPDK) “şarj ağı işletmeci lisansı” almanız gerekir. (Bireysel/ücretsiz kullanımda lisans şartı aranmaz.)
İmar izni: İstasyon kurulumu yeni bir fiziksel yapı veya altyapı değişikliği gerektiriyorsa, imar mevzuatı kapsamında izin alınmalıdır.
Çevre ve Şehircilik onayı: Çok büyük ölçekli projelerde veya kamusal alan kullanımı söz konusuysa ilgili bakanlık onayları gerekebilir.

Özellikle ticari amaçla (gelir elde etmek için) herkesin kullanımına açık bir şarj istasyonu kurulacaksa yukarıdaki izinlerin eksiksiz tamamlanması önem taşır. Bu süreçte belediyeler ve dağıtım şirketleri, uygunluk denetimleri yaparak altyapının güvenliğini ve yasal şartların karşılanmasını sağlar. EPDK lisansı ise yalnızca şarj hizmetini ticari olarak sunan, yani elektrik enerjisini araç sahiplerine bir hizmet olarak satan işletmeler için zorunludur. Sonuç olarak, bir kafe sahibi kendi müşterilerine yönelik basit bir istasyon kurmak istiyorsa lisans muafiyeti olabilir ancak kamuya açık ve ücretli bir istasyon için tüm yasal izin ve lisansların temini şarttır.

Kafeler için elektrikli araç şarj istasyonu işletmek için EPDK lisansı gerekir mi?

Kafe gibi ticari işletmelerin, elektrikli araç şarj hizmetini gelir elde edecek şekilde halka sunabilmesi için EPDK’dan “Şarj Ağı İşletmeci Lisansı” alması zorunludur. Bu lisans, şarj istasyonu kurma ve kullanıcılardan ücret karşılığı şarj hizmeti verme yetkisini tanır. Ancak, lisans alma süreci ve şartları oldukça kapsamlıdır. EPDK yönetmeliğine göre lisans alan bir şirketin, 6 ay içinde en az 5 farklı ilçede toplam en az 50 adet şarj ünitesi kurarak bir şarj ağı oluşturması gerekmektedir. Ayrıca belirlenen lisans bedelinin ödenmesi (2023 yılı için ~668.799 TL’dir) ve asgari sermaye gibi mali yeterlilik şartlarının sağlanması istenir.

Tek bir kafe işletmecisi için bu koşulları sağlamak pratik değildir. Bu nedenle çoğu kafe, kendi başına lisans almak yerine lisans sahibi mevcut şarj ağı işletmecileriyle iş birliği yapmaktadır. Örneğin, kafenizin otoparkına bir şarj ünitesi kurdurmak için EPDK lisanslı bir şirketle anlaşabilir, böylece yasal lisans gerekliliklerini o şirket üzerinden karşılayabilirsiniz. Bu senaryoda lisans alma yükümlülüğü ve operasyonel sorumluluk lisanslı şirkette olur; kafe sahibi ise genellikle alan temini ve elektrik altyapısının hazır bulundurulmasıyla sorumludur.

Öte yandan, eğer kafe sahibi şarj hizmetini tamamen ücretsiz ve yalnızca kendi müşterilerine sunmayı planlıyorsa, bu durumda lisans zorunluluğu bulunmayabilir. EPDK mevzuatı, “kişisel kullanım” veya ticari kazanç amacı gütmeyen durumlarda lisans şartı aramamaktadır. Ancak sınırın netliği için, hizmetin gerçekten kamuya açık bir ticari faaliyet olmadığından emin olmak gerekir. Sonuç olarak: Kafede şarj hizmeti genel kullanıma ve ücrete tabi olacaksa EPDK lisansı gereklidir; sadece özel kullanım veya ücretsiz müşteri hizmeti şeklinde kalacaksa lisans muafiyeti mümkündür.

Kafeler için elektrikli araç şarj istasyonu kurulumunun maliyeti ne kadardır?

Bir elektrikli araç şarj istasyonu kurulum maliyeti; seçilecek istasyonun türüne (AC veya DC), güç kapasitesine, markasına ve altyapı ihtiyaçlarına bağlı olarak değişir. AC tip (yavaş) şarj istasyonları genellikle daha ekonomiktir; yaklaşık 20 bin TL ile 40 bin TL arasında cihaz maliyetine sahip olabilir. Örneğin, 22 kW gücünde duvar tipi bir AC ünite ve temel kurulum giderleri bu aralıkta kalabilir. DC tip (hızlı) şarj istasyonları ise daha yüksek maliyetlidir; genellikle 40-50 bin TL’den başlayıp güç kapasitesi arttıkça bu tutarın çok üzerine çıkabilir. Özellikle 50 kW ve üzeri hızlı şarj cihazlarında güç elektroniği ve soğutma sistemleri nedeniyle maliyetler yüksektir.

Buna ek olarak, elektrik altyapısına yapılacak yatırımlar da toplam maliyeti etkiler. Örneğin mevcut panoya yüksek amperli bir hat çekilmesi, yeni bir sigorta veya trafo merkezi kurulumu (çok yüksek güçlü istasyonlarda) gibi giderler oluşabilir. Kazı, kablolama ve montaj işçilik masrafları da göz önünde bulundurulmalıdır. Mersin’de bir kafenin müşterileri için kurduğu 22 kW’lık bir AC şarj ünitesinin, 2024 yılı itibariyle yaklaşık 30 bin TL’ye mal olduğu bildirilmektedir. Bu tutar, o dönem için orta düzey bir AC ünite ve kurulum giderlerini yansıtmaktadır.

Özetle, küçük ölçekli bir kafe için AC şarj istasyonu kurulumunda on binlerce TL düzeyinde bir yatırım gerekirken, daha hızlı DC çözümlerde bu yatırım maliyeti katlanmaktadır. Kafe işletmecileri, ihtiyaçları ve bütçeleri doğrultusunda uygun çözümü seçmeli; gerekirse uzun vadeli faydaları (müşteri çekme, yeni gelir imkanı) göz önüne alarak bu maliyeti değerlendirmelidir.

Kafeler için elektrikli araç şarj istasyonu kurmak kârlı mıdır?

Elektrikli araç şarj istasyonu yatırımı, doğru planlandığında bir kafe işletmesine hem doğrudan gelir hem de dolaylı kazançlar sağlayabilir. Doğrudan gelir açısından, eğer kafe şarj hizmetini ücretli sunuyorsa her bir kWh enerji satışı üzerinden kazanç elde eder. 2025 itibarıyla kamuya açık şarj hizmeti tarifeleri yaklaşık kWh başına 8–11 TL düzeyindedir. Bu ücretin içinde elektrik maliyeti (ticarethane tarifesinde ~2–3 TL/kWh) ve işletme giderleri çıktıktan sonra dahi kâr marjı bulunmaktadır. Yeterli sayıda elektrikli araç kullanıcısının istasyonu düzenli kullanması halinde aylık hatırı sayılır bir gelir oluşabilir. Nitekim bir kafe sahibi, kurduğu şarj ünitesinin “iyi bir kazanç kapısı” olduğunu ve sosyal alanlarda bu hizmetin yaygınlaşması gerektiğini ifade etmiştir.

Dolaylı kazançlar ise müşteri akışının ve memnuniyetinin artmasıyla ilgilidir. Şarj istasyonu bulunan bir kafe, elektrikli araç kullanıcıları için cazip bir durak haline gelir. Örneğin Mersin’deki bir kafe sahibi, şarj ünitesini gören elektrikli araç sürücülerinin artık işletmeye devamlı müşteri olduklarını ve istasyon sayesinde kafeye talebin belirgin şekilde arttığını belirtmektedir. Araçlarını şarj eden müşteriler, bu esnada kafede daha uzun vakit geçirip yiyecek-içecek tüketerek işletmeye ek kazanç bırakır. Ayrıca çevre dostu imaj sayesinde yeni bir müşteri kitlesi de kazanılabilir.

Öte yandan, kâr potansiyeli lokasyon ve elektrikli araç sayısı gibi faktörlere bağlıdır. İlk etapta kullanım düşük olabilir; ancak Türkiye’de elektrikli araç sayısı hızla arttığından bu hizmetin getirisinin orta vadede yükselmesi beklenir. Sonuç olarak, doğru bir iş modeliyle (ücretlendirme stratejisi, müşteri yönetimi) kafe için elektrikli şarj istasyonu kurmak kârlı bir adım olabilmektedir.

Kafeler için elektrikli araç şarj istasyonunun işletmeye faydaları nelerdir?

Şarj istasyonu sahibi olmak, kafe işletmeleri için sadece gelir kapısı olmanın ötesinde çeşitli stratejik avantajlar sağlar:

Müşteri Çekiciliğinin Artması: Elektrikli araç şarj imkânı sunan bir kafe, özellikle elektrikli araç sahibi müşteriler için tercih sebebi olacaktır. İşletmenizin cazibesi artar; misafirleriniz araçlarını güvenle şarj ederken sizden hizmet almaya devam edebilir. Bu, rakip işletmelerden ayrışmanızı sağlar.
Müşteri Sadakati ve Memnuniyeti: Şarj hizmeti sunmak, elektrikli araç sahibi müşterilere verilen ekstra bir değer olarak algılanır. Bu sayede çevreye duyarlı bu müşteri kitlesinin sadakatini kazanabilirsiniz. Müşteriler, “hem lezzetli hem de enerji dolu” bir deneyim yaşadıklarını hissederler.
Çevre Dostu İmaj ve Kurumsal Sosyal Sorumluluk: Elektrikli araç şarj istasyonu, işletmenizin çevreye duyarlılığını gösterir. Fosil yakıt kullanımını azaltan bu uygulama, karbon ayak izini düşürmeye katkı sunar. Kafe markanızın “yeşil” imajı güçlenir, bu da genel marka değerini yükseltir.
Ek Satış ve Uzun Konaklama Süresi: Araçlarını şarj etmek için bekleyen müşteriler, kafede daha fazla zaman geçireceklerinden ek sipariş verme olasılıkları artar. Şarj esnasında kahve, yiyecek veya diğer hizmetlerden faydalanarak işletmeye ek ciro kazandırırlar.
İlerici ve Yenilikçi Konumlanma: Türkiye’de elektrikli araç kullanımı hızla artmaktadır. Bu alanda erken adım atan bir işletme olarak, yeniliklere açık ve vizyoner bir imaj sergilersiniz. Bir müşteri ifadesiyle, şarj istasyonlarının artık sadece AVM’lerde değil kafelerde de bulunması, elektrikli araç sahiplerini memnun eden bir gelişmedir. Bu tür geri bildirimler, işletmenizin itibarını olumlu yönde etkiler.

Kısacası, elektrikli araç şarj istasyonu bulundurmak kafenize hem müşteri sayısı hem de algı yönetimi açısından önemli avantajlar sunar. Uzun vadede, bu yatırımın müşteri bağlılığı ve işletme değeri olarak geri döndüğü gözlemlenecektir.

Kafeler için elektrikli araç şarj istasyonunda AC (yavaş) ve DC (hızlı) şarj seçenekleri nasıl değerlendirilmelidir?

Elektrikli şarj istasyonları AC (Alternatif Akım) ve DC (Doğru Akım) olmak üzere iki tiptir. Kafe işletmeleri, müşterilerinin ortalama bekleme süresi ve mevcut elektrik altyapısına göre uygun seçeneği belirlemelidir:

Karşılaştırma	AC Şarj İstasyonu (Yavaş)	DC Şarj İstasyonu (Hızlı)
Güç Kapasitesi	Genellikle 7–22 kW (Seviye 2 AC)	Genellikle 50 kW ve üzeri
Şarj Süresi	Bir aracı tam şarj etmek saatler sürebilir (22 kW ile orta boy bir batarya ~3-4 saatte)	Yüksek güç sayesinde 30-60 dakikada %80-100 dolum mümkündür
Cihaz ve Kurulum Maliyeti	Daha düşüktür (yaklaşık 20-50 bin TL aralığında)	Çok daha yüksektir (50 bin TL’den başlayıp altyapıya göre artar)
Altyapı Gereksinimi	Mevcut trifaze elektrik bağlantısıyla çoğunlukla çalışabilir; ekstra trafo gerekmez	Yüksek güç çektiğinden, güçlü bir elektrik hattı ve bazen ayrı bir trafo gerekebilir
Avantajları	Maliyet avantajlı; kurulumu kolay. Müşterilerin uzun süre oturduğu kafeler için yeterli olabilir.	Çok hızlı şarj imkânı; otoyol üzeri tesisler için idealdir.
Dezavantajları	Şarj süresi uzundur; yoğun kullanımda sıra oluşabilir.	Yatırım ve işletme maliyeti yüksek; küçük işletmelere enerji altyapısı zorlayıcı olabilir.

Kafe örnekleri incelendiğinde, çoğunun AC tipi (yavaş) istasyon tercih ettiği görülür. Bunun nedeni, müşterilerin genellikle kafede en az 30-60 dakika vakit geçirdiğinden 22 kW’lık bir AC istasyon bu sürede bir araca hatırı sayılır menzil kazandırabilir. Mersin’deki bir kafe sahibi, hızlı şarjın trafo gerektirdiğini ve küçük bir işletme için uygun olmadığını belirtmiştir. Nitekim bu işletme, daha yavaş bir AC ünite kurarak müşterilerinin araçlarını kahve içerken rahatça şarj edebildiklerini, hızlı şarja kıyasla bu seçeneğin kendi koşullarına daha “avantajlı” uyduğunu aktarmıştır.

Öte yandan, eğer bir kafe otoyol kenarında bir dinlenme tesisi konumundaysa veya müşterilerin kısa duraklamalar yaptığı bir noktadaysa, DC hızlı şarj yatırımını değerlendirmek gerekebilir. Ancak bu durumda dahi yüksek güç altyapısı ve maliyet faktörleri göz önünde bulundurulmalıdır. Çoğu kafe işletmesi için pratik çözüm, güçlü bir AC istasyonu ile başlamaktır; ihtiyaç arttıkça veya müşteri talebi oldukça ilave ünitelerle kapasite yükseltilebilir.

Kafeler için elektrikli araç şarj istasyonu kurulumu için elektrik altyapısı ve güç gereksinimleri nelerdir?

Şarj istasyonunun bir kafenin elektrik altyapısının bu ilave yükü karşılayacak düzeyde olması gerekir. Öncelikle, işletmenin mevcut trafo gücü veya abonelik gücü değerlendirilmelidir. Örneğin, 22 kW’lık bir AC şarj cihazı kurulacaksa, kafenin elektrik aboneliğinin bunu kaldıracak kapasitede (trifaze ve yeterli amperde) olması şarttır. Gerektiğinde dağıtım şirketine başvurularak sözleşme gücünün artırılması yoluna gidilir. Nitekim bir kafe işletmecisi, şarj ünitesi için “güç artırımına gittiklerini” ve bu sayede elektrik altyapısında sorun yaşanmadığını ifade etmiştir.

Daha yüksek güçlü (örneğin 50 kW üstü DC) istasyonlar için mevcut alçak gerilim hattı yeterli olmayabilir. Bu durumda ayrı bir trafo merkezi tesis etmek gerekebilir. Bu, dağıtım şebekesinden orta gerilim bağlantı alarak özel bir transformatör üzerinden şarj istasyonuna enerji sağlamak anlamına gelir. Ancak çoğu kafe ölçeğinde işletme, bu denli yüksek bir güç ihtiyacı olmadığı için genellikle mevcut şebekeden trifaze bağlantı ve uygun sigortalarla işi çözebilir.

Altyapı hazırlıklarında dikkat edilmesi gerekenler şunlardır:

Kablo ve Tesisat: Şarj cihazına giden kablolar uygun kesitte ve yalıtımda olmalı, gerekirse yeni hat çekilmelidir.
Koruma Elemanları: Panoda uygun değerlerde sigorta, kaçak akım rölesi ve aşırı akım korumaları tesis edilmelidir.
Topraklama: Cihazın topraklaması standartlara uygun şekilde yapılmalıdır (şarj istasyonları için özel topraklama gerekebilir).
Profesyonel Kontrol: Bir elektrik mühendisi veya yetkili elektrikçi, kurulacak istasyonun tesisatını ve pano kapasitesini önceden incelemelidir. Yetersiz altyapı, şarj sırasında kesintilere veya güvenlik risklerine yol açabilir.

Sonuç olarak, kafe gibi işletmelerde genellikle altyapı tarafında en önemli husus kapasite artışının planlanmasıdır. Dağıtım şirketi onayı alınıp gerekli iyileştirmeler yapıldığında, istasyonun verimli ve güvenli çalışması sağlanır.

Kafeler için elektrikli araç şarj istasyonu kurulumu için elektrik altyapısı ve güç gereksinimleri nelerdir?

Kafeler için elektrikli araç şarj istasyonu kurulurken güvenlik önlemleri ve teknik standartlar nelerdir?

Elektrikli şarj istasyonlarının kurulumu, can ve mal güvenliğini sağlamak üzere belirli teknik standartlara uygun yapılmalıdır. Türkiye’de Türk Standardları Enstitüsü (TSE) tarafından hazırlanan “Elektrikli Araç Şarj Üniteleri ve İstasyonları – Kurulum ve Güvenlik Gerekleri” standardı (TS 13912) bu alandaki temel kriterleri tanımlar. Bu standarda göre şarj istasyonu tesisatının tasarımı, cihazların yerleşimi, montajı, elektriksel koruma düzenekleri ve işaretlemeler uluslararası güvenlik normlarına uygun olmalıdır.

Kafe gibi işletmelerde şarj istasyonu kurulurken alınması gereken başlıca güvenlik önlemleri şunlardır:

Doğru Elektrik Tesisatı: İstasyona gelen elektrik hattında uygun kesitli kablolar, doğru sigorta ve kaçak akım rölesi kullanılmalıdır. Aşırı akım, kısa devre veya kaçak durumlarında enerjiyi kesecek koruma elemanları şarttır.
Topraklama ve Eşpotansiyel: İstasyonun topraklaması doğru şekilde yapılmalı ve çevredeki metal aksamlar eşpotansiyel bara ile bağlanmalıdır. Bu, elektrik çarpması riskini en aza indirir.
Yalıtım ve Fiziksel Koruma: Cihazın pano ve bağlantı noktaları suya, toza karşı korumalı (en az IP54/IP55 seviyesinde) olmalıdır. Kabloların dış ortama dayanıklı kılıflı olması ve kullanıcıların erişebileceği noktalarda uygun izole malzemelerle kaplanması gerekir.
Acil Durdurma ve Uyarılar: İstasyonda acil durumlar için “acil durdurma (emergency stop)” butonu bulunması önerilir. Kullanım talimatları ve güvenlik uyarıları görünür şekilde istasyon üzerinde belirtilmelidir.
Periyodik Kontrol: İşletme aşamasında, şarj ünitesinin düzenli aralıklarla bakım ve kontrolü yapılmalıdır (ör. kablo bütünlüğü, bağlantı vidaları sıkılığı, yazılım güncellemeleri). Bu sayede oluşabilecek arızalar ya da aşınmalar erken tespit edilir.

Resmî standartlara uyulduğu takdirde şarj istasyonları kullanıcılar açısından güvenli, üreticiler açısından da etkin şekilde kurulabilir. EPDK lisanslı şarj ağı işletmecileri de zaten bu teknik gereklilikleri sağlanan cihazlarla çalışmak zorundadır. Sonuç olarak, bir kafe kendi bünyesinde şarj istasyonu kurarken ilgili TSE standartlarına ve Elektrik İç Tesisat Yönetmeliği gibi mevzuata uyumlu, yetkili elektrik mühendisleri gözetiminde bir kurulum yapmalıdır.

Kafeler için elektrikli araç şarj istasyonu kurulum süreci nasıl ilerler?

Şarj istasyonu kurulum süreci, yer seçiminden başlayarak elektrik altyapısının hazırlanmasına, fiziksel montaj işlemlerine ve son olarak enerji yönetim sistemlerinin entegrasyonuna kadar bir dizi adımı içerir:

İhtiyaç Analizi ve Planlama: Şarj istasyonunun kurulacağı stratejik lokasyon seçilir, hedef kitleye göre kaç adet ve hangi tip şarj istasyonuna ihtiyaç olduğu planlanır. Örneğin, hedef kitle elektrikli araç sahibi ise birden fazla ünite gerekebileceği, değilse tek üniteyle başlanabileceği belirlenir.
İzinlerin Alınması: Belediye ve yerel yönetim izinleri, elektrik dağıtım şirketi onayı ve gerektiğinde EPDK lisansı alınmalıdır.
Elektrik Altyapısının Hazırlanması: Altyapı güç kapasitesi belirlenir ve gerekirse altyapı iyileştirmeleri yapılır.
Şarj Ünitesinin Montajı ve Kablolama: Şarj istasyonları için gereken elektriksel bağlantılar ve kablolama işlemleri yapılır.
Güvenlik Sistemlerinin Kurulumu: Yangın güvenliği, elektrik kaçağı koruması gibi önlemler alınır.
Test ve Devreye Alma: Sistemlerin doğru çalıştığından emin olmak için testler yapılır.
Kullanıcı Eğitimi ve Dokümantasyon: İstasyonu kullanacak personel ve kullanıcılar eğitilir, gerekli bilgiler aktarılır.

Bu adımlar sonunda şarj istasyonu faaliyete geçer. Birçok şarj ağı firması, kurulum sürecinin tüm aşamalarında danışmanlık ve teknik destek sunmaktadır.

Kafeler için elektrikli araç şarj istasyonu kurulduktan sonra bakım ve denetim gereklilikleri nelerdir?

Bir elektrikli araç şarj istasyonunun güvenli ve kesintisiz işletimi için düzenli bakım çok önemlidir. Kafe işletmeleri, istasyon kurulumundan sonra şu bakım ve denetim adımlarına dikkat etmelidir:

Periyodik Kontroller: Özellikle yüksek güçlü DC istasyonlarda aylık veya üç aylık periyotlarla genel kontrol yapılması tavsiye edilir. AC istasyonlar için de en az yılda birkaç kez kontrol yararlıdır.
Kablo ve Konnektör Denetimi: Şarj kablosunun yıpranma, ezilme veya izolasyon hasarı olup olmadığı düzenli olarak gözden geçirilmelidir. Fiş ve soketlerin temiz ve sağlam olması sağlanır.
Yazılım Güncellemeleri: Akıllı şarj istasyonları firmware yazılımları ile çalışır. Üreticinin yayınladığı güncellemeler varsa uygulanmalıdır ki hem yeni araçlarla uyumluluk hem de güvenlik açıklarının giderilmesi sağlansın.
Genel Temizlik: İstasyon ünitesinin dış yüzeyi ve varsa ekranları temiz tutulmalıdır. Toz, kir veya soketlere girebilecek yabancı cisimler cihaz performansını etkileyebileceğinden düzenli temizlik önem taşır.
Güvenlik Sistemlerinin Testi: Kaçak akım rölesi, devre kesici gibi emniyet elemanları belli aralıklarla test edilmelidir. Ayrıca acil durdurma butonu varsa doğru çalıştığı kontrol edilir.
Elektrik Bağlantılarının Kontrolü: Panodaki klemens bağlantıları zamanla gevşeyebileceğinden, yetkili bir elektrikçi periyodik olarak tüm elektrik bağlantı noktalarını sıkılık ve oksitlenme açısından incelemelidir.
Verimlilik Analizi: Şarj istasyonunun yazılım ara yüzü veya bağlı olduğu ağ üzerinden alınan raporlar incelenerek, istasyonun çektiği güç, şarj süreleri gibi veriler analiz edilir. Olağandışı bir durum (çok uzun şarj süreleri, sık kesinti vb.) tespit edilirse nedenleri araştırılır.

Bakım faaliyetlerinin büyük kısmı, şarj ağı işletmecisi ile anlaşmalı olarak yürütülebilir. Lisanslı şarj operatörleri genelde kendi kurdukları istasyonların bakımını üstlenir. Eğer kafe sahibi istasyonu kendi işletiyor ise, yetkili servislerden periyodik bakım hizmeti alması tavsiye edilir. Düzenli bakım sayesinde istasyonun ömrü uzar ve müşteri memnuniyeti yüksek tutulur.

Kafeler için elektrikli araç şarj istasyonu işletiminin elektrik faturası ve enerji maliyetlerine etkisi nedir?

Şarj istasyonunun bir kafenin elektrik tüketimine getireceği ek yük, istasyonun gücüne ve kullanım sıklığına bağlıdır. Örneğin, 22 kW gücünde bir istasyon tam kapasite çalıştığında saatte 22 kWh elektrik çeker. Türkiye’de ticari aboneler için elektrik birim fiyatının kabaca ~2 TL/kWh civarında olduğu düşünülürse, böyle bir istasyonun bir saatlik tam yük kullanımının kafe için yaklaşık 44 TL maliyeti olacaktır. Gün içerisinde birkaç aracın şarj olduğu senaryoda bu tutar, aylık bazda elektrik faturasına hissedilir bir artış olarak yansıyabilir.

Bununla birlikte, birçok kafe işletmecisi şarj hizmetini bir şarj ağı işletmecisi ile anlaşmalı yürütmektedir. Bu durumda istasyonun tükettiği enerji, ya operatörün kendi elektrik aboneliği üzerinden gelir ya da operatör, kafe sahibinin elektrik faturasında oluşan tüketimi ücretlendirme sistemiyle kullanıcılardan tahsil eder. 2025 itibarıyla Türkiye’de halka açık şarj istasyonlarında sürücülerden alınan ücret kWh başına ~9-11 TL seviyesindedir. Örneğin AC şarj için yaklaşık 8,89 TL/kWh, DC hızlı şarj için 10,89 TL/kWh tarife uygulayan ağlar bulunmaktadır. Bu ücretin içinde enerjinin bedeli, vergiler ve işletmeci kârı bulunmaktadır. Kafe sahibi, anlaşma koşullarına bağlı olarak ya bu ücretten komisyon alır ya da en azından elektrik maliyetini karşılayacak bir paylaşım elde eder.

Eğer kafe, şarj hizmetini ücretsiz sunuyorsa, istasyonun tükettiği enerji tamamen işletmenin gideri olacaktır. Bu durumda maliyeti azaltmak için mümkünse düşük tarife saatlerinde (örn. gece 22:00’den sonra) şarj imkânı sağlamak tercih edilebilir. Nitekim bazı elektrikli araç sahipleri, aracını gece tarifesinin ucuz olduğu saatlerde şarj ederek maliyeti düşürmektedir. Ancak kafeler genellikle gündüz açık olduğundan bu her zaman uygulanabilir olmayabilir.

Özetle, şarj istasyonu kafenin elektrik faturasını artıran bir unsur olsa da, uygun bir iş modeli ile bu maliyet ya müşterilere yansıtılarak çıkarılır ya da ücretsiz hizmetin getirdiği dolaylı kazançlarla telafi edilebilir. Kafe işletmecisi, dağıtım şirketi ile görüşerek gerekliyse ayrı bir sayaç veya güç artırımı gibi önlemlerle maliyet takibini netleştirebilir.

Kafeler için elektrikli araç şarj istasyonu yer seçimi nasıl yapılmalıdır?

Şarj istasyonunun konumlandırılması, hem pratik kullanım hem de güvenlik açısından kritiktir. Kafe işletmeleri istasyonun yerini belirlerken aşağıdaki hususlara dikkat etmelidir:

Park Alanı Yakınlığı: İstasyon mutlaka bir araç park yerine entegre edilmelidir. Tercihen kafenin otoparkında, aracı kolayca park edip kabloyu ulaştırabilecek mesafede kurulmalıdır. Kablonun yaya yollarını kesmemesi, takılıp düşme riskini önler.
Görünürlük ve Erişilebilirlik: İstasyon, müşterilerin kolayca fark edebileceği ve erişebileceği bir noktada olmalıdır. Yol tarafından görülebilir bir konum, elektrikli araç sürücülerinin uzaktan da işletmenizde şarj imkânı olduğunu anlamasını sağlar.
Elektrik Panosuna Yakınlık: Mümkünse istasyon, kafenin elektrik dağıtım panosuna çok uzak olmamalıdır. Bu, kablolama maliyetlerini ve gerilim düşümü riskini azaltır. Yine de uygun mesafe, çevresel şartlar da gözetilerek seçilir.
Güvenlik ve Çevresel Faktörler: İstasyonun çevresinde yangın tehlikesi yaratabilecek unsurlar bulunmamalı; örneğin doğrudan yanıcı materyallerin yanında kurulmamalıdır. Su birikintisi olabilecek yerlere veya taşkın riski olan noktalara koymaktan kaçınılmalıdır. Gerekiyorsa istasyon üstüne basit bir sundurma yapılarak yağmurdan korunması sağlanabilir.
Standardın Önerileri: TSE’nin ilgili standardı, şarj ünitelerinin yerleştirileceği noktalar hakkında kılavuz ilkeler sunmaktadır. Buna göre, ünitelerin etrafında yeterli manevra alanı bırakılmalı, engelli erişimine uygun yükseklik ve mesafelerde montaj yapılmalı, ayrıca uygun uyarı tabelalarıyla park yerinin sadece “Elektrikli Araç Şarj Yeri” olduğunu belirtmek gereklidir.

Özellikle birden fazla istasyon kurulacaksa, bunların yan yana konumlandırılarak ortak bir elektrik altyapısından beslenmesi planlanabilir. Eğer kafenin kendi özel park alanı yoksa, kaldırım veya cadde üzerinde kurulacak istasyonlar için belediye ile ortak çalışma yürütmek ve trafik düzenlemelerine uymak gerekir. Sonuç olarak, doğru yer seçimi, istasyonun hem kolay kullanılabilir olmasını hem de güvenli ve yasal açıdan sorunsuz işletilmesini temin eder.

Kafeler için elektrikli araç şarj istasyonu olarak hangi şarj ünitesi tipleri uygundur?

Bir kafe işletmesi için en uygun şarj ünitesi tipi, müşterilerin ortalama kalış süresi ve beklenen kullanım yoğunluğuna göre belirlenir. Genel olarak aşağıdaki şarj ünitesi tipleri değerlendirilmelidir:

AC Tipi (Seviye 2) Şarj Üniteleri: Bu kategorideki cihazlar 3.7 kW ile 22 kW aralığında güç sunar ve en yaygın tercih edilen modellerdir. Kafe ortamında, müşteriler genellikle 30 dakika ila birkaç saat vakit geçirdiğinden 22 kW’lık bir AC ünite çoğu durumda yeterli olmaktadır. Bu üniteler nispeten ekonomiktir, trifaze elektrik bağlantısıyla çalışır ve kurulumları kolaydır. Duvar tipi (wallbox) modeller küçük kafelerin otoparkında duvara monte edilebilir; ya da ayaklı direk şeklinde üniteler tercih edilebilir.
DC Tipi (Hızlı) Şarj Üniteleri: 50 kW ve üzeri güce sahip bu cihazlar, kısa sürede yüksek miktarda enerji aktarabilir. Eğer kafeniz bir otoyol kenarında veya müşterilerin kısa süre durakladığı bir tesisse, 50 kW gibi orta ölçekli bir DC hızlı şarj cihazı düşünülür. Ancak bu ünitelerin maliyeti yüksektir ve altyapı gereksinimleri fazladır (ayrı trafo gerekebilir). Küçük ve orta ölçekli kafelerde genellikle DC üniteler yerine güçlü AC üniteler tercih edilmektedir.
Çift Çıkışlı ve Çoklu Üniteler: Tek bir gövdede birden fazla aracı aynı anda şarj edebilen istasyonlar da vardır. Örneğin, iki adet 22 kW AC çıkışa sahip bir ünite, aynı anda iki aracı şarj edebilir. Eğer kafenin park alanı ve elektrik altyapısı uygunsa, çoklu çıkışlı bir istasyon kurarak birden fazla müşteriye hizmet verilebilir.
Taşınabilir (Mobil) Şarj Cihazları: Teknik olarak seyyar cihazlar mevcut olsa da (örneğin 3-7 kW seviye), bunlar kamusal kullanım için uygun değildir. Daha çok servis ekipleri veya acil durumlar için tasarlandığından, kafe gibi sabit işletmelerde kalıcı sabit üniteler kullanılmalıdır.

Yapılan analizlere göre restoran ve kafeler için en ideal çözüm, AC tabanlı 11 kW veya 22 kW gücünde, Type 2 soketli üniteler olmaktadır. Bu cihazlar tüm Avrupa standartlı elektrikli araçlarla uyumludur ve kurulumu rahattır. İleride ihtiyaç artarsa, ilave üniteler eklemek veya mevcut üniteyi yükseltmek de mümkündür. Sonuç olarak, kafe işletmeleri yüksek maliyetli hızlı şarj yerine, pratik ve yeterli güce sahip AC üniteleriyle başlayıp kullanıcı talebine göre sistemlerini geliştirmelidir.

Kafeler için elektrikli araç şarj istasyonu kurulumu için devlet teşvikleri veya destekleri var mıdır?

Türkiye, elektrikli araç şarj altyapısını hızla yaygınlaştırmak amacıyla son yıllarda çeşitli teşvik ve destek mekanizmaları oluşturmuştur. Özellikle 2022 ve 2023 yıllarında, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinasyonunda halka açık hızlı şarj istasyonlarının kurulumu için hibe programları başlatılmıştır. Bu kapsamda, belirli sayıda yüksek güçlü şarj istasyonu kurmayı taahhüt eden şirketlere mali destekler sağlanmış, böylece 81 ilde şarj noktalarının yaygınlaştırılması hedeflenmiştir.

Bununla birlikte, söz konusu teşvikler çoğunlukla EPDK’dan lisans almış şarj ağı işletmecisi şirketlere yöneliktir. Yani tek bir kafe işletmecisinin doğrudan devletten hibe alması çok yaygın bir durum değildir. Ancak bir kafe, lisanslı bir operatör ile anlaşarak istasyon kurduğunda dolaylı olarak bu desteklerden yararlanmış olur; zira operatör firma, devlet teşvikleri sayesinde cihaz tedariki ve kurulum maliyetlerini daha düşük tutabilir.

Ayrıca bazı yerel yönetimler ve belediyeler, kendi bölgelerinde elektrikli şarj altyapısını teşvik edici adımlar atmaktadır. Örneğin, otoparklarda elektrikli araç şarj yeri ayrılması karşılığında belli imar kolaylıkları veya reklam/tanıtım desteği verilebilmektedir.

2025 itibarıyla elektrikli araç şarj hizmeti fiyatları serbest piyasada oluşmakla birlikte EPDK, fiyatların makul seviyede tutulmasını yakından takip etmektedir. Bu dolaylı bir düzenleme olup kullanıcıyı korumaya yöneliktir. Örneğin EPDK, tüm şarj operatörlerinden istasyon konum ve tarifelerini dijital olarak kendisine bildirmelerini istemektedir.

Sonuç olarak, bir kafe için doğrudan hibe olmasa da, lisanslı bir şarj ağı işletmecisiyle çalışarak dolaylı devlet desteklerinden faydalanmak mümkün olmaktadır. Ayrıca işletmelerin yenilenebilir enerji yatırımları (örneğin güneş paneli kurulumu) gibi alanlarda genel teşvik programlarından yararlanıp, şarj istasyonunun elektrik maliyetini düşürme yoluna gitmesi de değerlendirilebilir.

Kafeler için elektrikli araç şarj istasyonu kullanımında ücretlendirme ve ödeme işlemleri nasıl yapılır?

Kafelerdeki şarj istasyonlarında ücretlendirme genellikle kWh bazlı yapılır. Yani kullanıcı, çektiği enerji miktarı üzerinden ödeme yapar. 2025 yılı itibarıyla Türkiye’de halka açık şarj istasyonlarında AC şarj için yaklaşık 8-9 TL/kWh, DC hızlı şarj için 10-11 TL/kWh düzeyinde tarifeler uygulanmaktadır. Örneğin bir lisanslı şarj operatörü, AC istasyonlarında 8,89 TL/kWh, DC istasyonlarında 10,89 TL/kWh fiyat belirlemiştir. Bu tarifeler EPDK tarafından belirli bir üst sınır olmaksızın piyasada rekabetçi olarak oluşur ancak EPDK piyasayı yakından denetler.

Ödeme işlemleri, çoğunlukla şarj ağı işletmecilerinin mobil uygulamaları veya RFID kartları üzerinden gerçekleşir. Kafe işletmecisi, genellikle bir şarj operatörüyle anlaştığında, istasyona ait bir QR kod veya istasyon numarası olur; müşteri mobil uygulamayı kullanarak istasyonu başlatır ve ödeme yapar. Ödeme, kredi kartı veya ön yüklü bakiye ile dijital olarak tahsil edilir. İşlem sonunda kullanıcıya ne kadar enerji aldığı ve ücreti uygulama üzerinden bildirilir. Bu dijital sistem sayesinde, istasyonların coğrafi konumları ve şarj hizmeti fiyatları EPDK’ye de raporlanmakta, şeffaflık sağlanmaktadır.

Kafe ücretsiz bir hizmet sunmak isterse, ödeme almaksızın misafirlerine şarj imkânı verebilir. Bu durumda herhangi bir uygulama kullanmaya gerek kalmadan cihaz “tak-çalıştır” mantığında çalışabilir. Ancak ücretsiz kullanımda dahi, kafe yönetiminin gerekirse istasyonu kilitleyebilmesi veya yetkisiz kullanımını önleyebilmesi için bir erişim kontrol mekanizması bulunması faydalı olur.

Genel olarak tavsiye, kafe gibi işletmelerin bir lisanslı şarj ağına entegrasyon sağlamasıdır. Bu sayede hem ödeme altyapısı hazır olur hem de istasyonunuz ülke genelindeki sürücüler tarafından ilgili mobil uygulama haritalarında görülebilir hale gelir. Böylece elektrikli araç sahipleri kafeye gelmeden istasyonun mevcudiyetini, müsaitlik durumunu ve fiyatını görebilirler.

Kafeler için elektrikli araç şarj istasyonu kullanımında ücretlendirme ve ödeme işlemleri nasıl yapılır?

Kafeler için elektrikli araç şarj istasyonu kurulumunda hangi firmalardan veya kuruluşlardan hizmet alınabilir?

Türkiye’de elektrikli araç şarj istasyonu kurma ve işletme alanında uzmanlaşmış çok sayıda firma bulunmaktadır. 2025 itibarıyla EPDK’dan lisans almış şarj ağı işletmecisi sayısı 178’e ulaşmıştır. Bu şirketler, şarj altyapısının kurulumu, işletilmesi ve yazılım sistemleri konusunda hizmet vermektedir.

Öne çıkan hizmet sağlayıcılar arasında enerji sektöründeki büyük şirketlerin yan kuruluşları ve teknoloji girişimleri yer alır. Örneğin:

Enerji şirketlerinin e-mobilite birimleri
Otomotiv ve teknoloji firmaları ortaklığındaki girişimler
Akaryakıt dağıtım şirketlerinin şarj çözümleri
Bağımsız yeni nesil e-mobilite firmaları

Bu firmalar genellikle kafe, restoran, otel gibi işletmelere anahtar teslim çözümler sunmaktadır. Süreç, keşif yapılıp en uygun istasyon tipinin önerilmesi, kurulumu, lisans/mevzuat işlemlerinin yürütülmesi ve sonrasında işletme & bakım hizmetlerini kapsar. Örneğin, bir şarj ağı işletmecisiyle anlaşan kafe sahibi, istasyonun kurulumu için yatırım maliyetini paylaşabilir veya bazı durumlarda operatör tüm maliyeti üstlenip gelir paylaşımı modeli uygulayabilir. Operatör firma, EPDK lisansı gerektiren tüm yükümlülükleri (50 istasyon şartı gibi) karşıladığından, kafe sahibinin ayrı bir lisans almasına da gerek kalmaz.

Hizmet alınacak firma seçilirken dikkat edilmesi gerekenler:

Firmanın EPDK lisansının olup olmadığı (resmi lisanslı olması güvenilirlik ve yasal zorunluluk açısından önemli).
Referansları ve kurulum tecrübesi (daha önce benzer projeler yapmış olması).
Sağladığı donanımın kalite belgeleri (TSE, CE sertifikaları).
Sunulan tarifeler ve olası gelir paylaşım modeli.
Servis ve bakım desteğinin kapsamı.

Sonuç olarak, kafe işletmeleri, hızlı başlangıç yapmak ve yasal gereklilikleri kolayca karşılamak için lisanslı şarj ağı işletmecilerinden profesyonel destek almalıdır. Bu, süreçlerin sorunsuz yürümesini ve istasyonun güvenilir şekilde işletilmesini sağlayacaktır.

Kafeler için elektrikli araç şarj istasyonu sadece müşteri kullanımına özel tutulabilir mi?

Evet, bir kafe sahibi şarj istasyonunu dilerse sadece kendi müşterilerinin kullanımına tahsis edebilir. Bu senaryoda şarj hizmeti genel kamuya açık bir ticari hizmet olmaktan ziyade, işletmenin misafirlerine sunduğu ek bir kolaylık şeklinde kabul edilir. Mevcut mevzuata göre, eğer şarj hizmetinden doğrudan bir gelir elde edilmiyor ve sadece belirli bir gruba (örneğin kafe müşterilerine) ücretsiz veya ayrıcalıklı sunuluyorsa, EPDK lisansı zorunluluğu bulunmayabilir. Yani “ticari amaç gütmeyen kişisel kullanım” kategorisinde değerlendirilebilir.

Pratikte, sadece müşteri kullanımına özel bir istasyon için birkaç yöntem izlenebilir:

Ücretsiz ve Açık Model: İstasyon herkese fiziksel olarak açık olsa bile, kafe yönetimi buradan sadece müşterilerinin faydalanmasını kural haline getirebilir. Örneğin “Sadece müşteri kullanımına özeldir” tabelası konulup, işletme personeli gerektiğinde bu kuralı denetleyebilir. Bu durumda herhangi bir ödeme veya doğrulama sistemi gerekmez.
Erişim Kontrolü: İstasyonun devreye girmesi bir anahtar, kart veya şifre ile kontrol altına alınabilir. Kafeye gelen müşteriye talep halinde bir kart verilip cihaz aktif hale getirilebilir. Bu yöntemle, kafe dışından gelen yetkisiz kullanımlar engellenmiş olur.
Zaman Sınırlaması: Kafe, istasyonun kullanımını kendi çalışma saatleriyle sınırlayabilir. Örneğin kafe kapalıyken istasyon devre dışı bırakılır veya otopark girişi kapatılır. Böylece yalnızca kafe açıkken ve dolayısıyla müşteriler varken kullanım mümkündür.

Sadece müşterilere özel kullanım, kafe sahibi açısından bazı avantajlar ve dezavantajlar getirir. Avantajı, lisans işlemleriyle uğraşmadan ve ücret tahsilatı için altyapı kurmadan bir müşteri memnuniyeti hizmeti sunulmasıdır. Dezavantaj olarak ise geniş bir kullanıcı kitlesi istasyonu göremeyeceği için işletmenin adı şarj haritalarında görünmez; dolayısıyla potansiyel yeni müşteriler sırf şarj için kafeyi keşfedemez.

Özetle, kafe işletmecisi stratejisine bağlı olarak istasyonunu kapalı bir grup için kullanıma tahsis edebilir. Bu durumda bile, güvenlik ve altyapı kriterlerinin aynı şekilde geçerli olduğunu unutmamak gerekir. Ayrıca, kullanımın gerçekten “müşteriyle sınırlı” kalması işletmenin insiyatifinde olduğundan, uygulamada bu kuralı sürdürebilmek de önem taşır.

Kafeler için elektrikli araç şarj istasyonu kurulum süresi ne kadardır?

Şarj istasyonu kurulum süresi, hazırlık ve izin süreçleri dahil edildiğinde genellikle birkaç hafta ile birkaç ay arasında değişebilmektedir. Bürokratik süreçler (belediye izni, dağıtım şirketi onayı, varsa EPDK lisansı başvurusu) günler veya haftalar alabilir. Ancak bu izinler tamamlandıktan sonra bizzat istasyonun fiziki kurulumu oldukça hızlıdır. Örneğin Mersin’de bir kafe sahibi, şarj ünitesinin kurulumunun çok kısa sürede tamamlandığını belirtmiştir. Genelde deneyimli bir ekip, uygun altyapı hazırsa bir adet şarj cihazını bir gün içinde monte edip devreye alabilmektedir.

Kurulum süresini etkileyen başlıca faktörler şunlardır:

Altyapı Hazırlığı: Eğer kazı, kablo çekimi gibi inşaat işleri gerekiyorsa bu kısım birkaç gün sürebilir. Basit duvar montajı ve kısa mesafe kablolama çok daha çabuk biter.
Cihaz Temini: Seçilen şarj cihazının stok durumu önemlidir. Sipariş verilen cihaz yurtiçinde varsa 1-2 günde getirilebilir; yurtdışından gelecekse gümrük vs. dahil haftalar alabilir.
Koordinasyon: Lisanslı bir şarj operatörü ile çalışılıyorsa, firma genelde süreci hızlandırır ve tüm adımları eşgüdümle yürütür. Tekil olarak hareket eden bir kafe, elektrikçi, belediye, dağıtım şirketi gibi taraflar arasında daha fazla zaman harcayabilir.

Gerçek hayatta bir örnek vermek gerekirse: Elektrik altyapısı uygun olan bir kafede, belediye izni ve dağıtım onayı alınmışsa pazartesi günü başlayan bir kurulumun birkaç gün içinde tamamlanıp haftasonuna doğru kullanıma açılması mümkündür. Eğer ilave trafo kurulumu veya kazı izni gibi karmaşık işler yoksa süre kısalır. Ancak herhangi bir gecikme riskine karşı, toplam planlamayı birkaç haftalık bir takvimle yapmak en doğrusudur.

Özetle, kurulum işlemi teknik olarak kısa sürse de ön hazırlıklar ve izinler nedeniyle en iyimser senaryoda bile birkaç haftayı bulabilir. Bu nedenle kafe sahiplerinin, istasyonu belirli bir tarihe yetiştirmek istiyorlarsa erkenden planlama yapmaları önerilir.

Kafeler için elektrikli araç şarj istasyonu işletiminde sorumluluk ve sigorta durumu nedir?

Elektrikli araç şarj istasyonunun işletilmesinde hem işletme sahibi kafenin hem de şarj ağı operatörünün belirli sorumlulukları vardır. Öncelikle, istasyonun güvenli kullanımı ve bakımının düzenli yapılması kafe işletmecisinin menfaatinedir (bkz. bakım gereklilikleri). Olası bir arıza, elektrik kazası veya benzeri durumda sorumluluk, kusurun kaynağına göre değişir:

Eğer kafe sahibi, istasyonu lisanslı bir şarj ağı şirketine ait olarak işletiyorsa, genelde cihazın teknik sorumluluğu ve olası kullanıcı zararlarında hukuki sorumluluk o şirkete aittir. Birçok şarj operatörü, istasyonları için sigorta ve mesuliyet poliçelerine sahiptir.
Kafe kendi kurduğu bir istasyonu işletiyorsa, işletmeci olarak sorumluluk kendisindedir. Bu durumda kafe, istasyonun güvenli çalışmasını sağlamak (standartlara uygun montaj, periyodik kontroller) ve kullanıcı hatalarına karşı uyarı levhaları bulundurmakla yükümlüdür.

Sigorta açısından, kafe işletmeleri mevcut işyeri sigortalarına şarj istasyonunu dahil edebilirler. “Elektronik cihaz sigortası” veya “sivil sorumluluk sigortası” poliçeleri, şarj istasyonunda meydana gelebilecek arızaları ya da bir kaza durumunda üçüncü şahıslara gelebilecek zararları kapsayacak şekilde genişletilebilir. Örneğin, aşırı yükleme sonucu çıkabilecek bir yangın veya bir kullanıcının cihazdan kaynaklı zararı, ilgili sigorta teminatı ile karşılanabilir.

Hukuki sorumluluk konusu, elektrikli araç şarj hizmetinin mevzuatta tanımlanmış olmasından dolayı (Elektrik Piyasası Kanunu ve EPDK yönetmelikleri kapsamında) belirlenmiştir. Lisanslı şarj hizmeti sunan işletmeler, kullanıcılarla yaptıkları hizmet sözleşmeleri ve güvenlik protokolleri çerçevesinde mesuldür. Bu nedenle, eğer kafe bir operatörle çalışıyorsa, taraflar arasında yapılan sözleşmede sorumluluk ve yükümlülük paylaşımı açıkça yazılmalıdır.

Son olarak, müşterilerin ve işletmenin korunması için pratik bir önlem de uyarı ve talimat levhaları asmaktır. “Dikkat: Yalnızca uygun kablo kullanın”, “Şarj esnasında fişi çıkarmayın” gibi talimatlar olası hataları ve zararları önler. Genel olarak, kafe sahibi standartlara uyduğu ve gerekli sigorta önlemlerini aldığı sürece, şarj istasyonundan kaynaklanabilecek riskleri büyük ölçüde yönetilebilir hale getirmiş olur.

Kafeler için elektrikli araç şarj istasyonu için ayrı bir elektrik aboneliği gerekir mi?

Bu durum, istasyonun işletme modeline ve güç ihtiyacına bağlı olarak değişir. Tek bir kafe bünyesinde, görece düşük güçlü (örneğin 22 kW) bir şarj cihazı kurulacaksa, genellikle ayrı bir elektrik aboneliği açılmadan mevcut işletme aboneliği üzerinden besleme yapılabilir. Kafenin elektrik panosundan uygun bir çıkış alınır ve şarj istasyonu bu hatta bağlanır. Bu durumda istasyonun tükettiği enerji doğrudan kafenin elektrik faturasına yansır. Mersin’deki bir örnekte, kafe sahibi şarj ünitesini kurmadan önce mevcut aboneliğinin gücünü yükseltmiş (güç artışı) ve aynı abonelikten istasyonu çalıştırmıştır.

Öte yandan, yüksek güçlü istasyonlar veya farklı bir işletme modelinde ayrı abonelik tercih edilebilir. Örneğin, kafe bir şarj operatörüyle anlaşmışsa, operatör o lokasyonda kendi adına bir elektrik aboneliği başlatıp istasyonu o hatta bağlatabilir. Bu sayede tüketilen enerjinin maliyeti doğrudan operatöre fatura edilir, kafe sahibi kendi elektrik faturasında bu tüketimi görmez. Bu model, genellikle istasyonun elektrik giderlerinin operatör tarafından karşılandığı ve gelir paylaşımı yapılan durumlarda kullanılır.

Ayrı abonelik açılmasının potansiyel avantajları şunlardır:

Kafe ile istasyonun enerji tüketimi ayrıştığından, muhasebe ve maliyet takibi net olur.
Operatör firma, ticarethane yerine sanayi tarifesi gibi farklı bir tarife grubundan yararlanabiliyorsa bunu uygulayabilir.
Çok yüksek güç çekiliyorsa, dağıtım şirketi istasyon için ayrı bir trafo ve abonelik şartı koşabilir.

Ancak çoğu kafe işletmesi için ayrı abonelik olmaksızın mevcut hat üzerinden çözüm yeterlidir. Özellikle AC 22 kW gibi yükler, kafe elektriğinin bir parçası olarak yönetilebilir. Bu durumda dikkat edilmesi gereken, kafenin sözleşme gücünün uygun seviyede olması ve gerekirse reaktif güç kompanzasyonu gibi teknik hususların gözden geçirilmesidir.

Sonuç olarak, ayrı bir abonelik bir zorunluluk değildir, daha çok bir tercihtir. Küçük ve orta ölçekli kurulumlarda mevcut abonelik kullanılabilirken, kapsam büyüdükçe veya farklı bir işletme (işbirliği) modeli benimsendikçe ayrı bir abonelik açmak mantıklı olabilir. Her iki halde de dağıtım şirketine danışarak en doğru yaklaşımı belirlemek gerekir.

Kafeler için elektrikli araç şarj istasyonu için ayrı bir elektrik aboneliği gerekir mi?

Kafeler için elektrikli araç şarj istasyonu kurulumu için park alanı ve yerleşim şartları nelerdir?

Elektrikli araç şarj istasyonu kurulurken uygun bir park alanı tahsis edilmesi gereklidir. İstasyonun verimli kullanılabilmesi için şu şartlar sağlanmalıdır:

Özel Park Yeri: Şarj noktasına denk gelen bir araç park yeri, yalnızca elektrikli araçlara ayrılmalıdır. Bu alan mümkünse yeşil boya veya uluslararası EV sembolleriyle işaretlenerek diğer araçların park etmesi önlenir. “Elektrikli Araç Şarj Yeri – Park Etmeyiniz” gibi uyarı tabelaları konulur.
Yeterli Manevra Alanı: Elektrikli araçların şarj alanına rahatça girip çıkabilmeleri için park yerinin konumu uygun olmalıdır. Duvar kenarı veya köşe noktalarında kabloyu aracın soketine ulaştırmak zor olabilir; bu nedenle şarj istasyonu, araç soketinin konumu da dikkate alınarak (bazı araçlarda soket öndeyken bazılarında arkadadır) yerleştirilmelidir.
Engelli Erişimi: Eğer mümkünse, şarj istasyonu engelli sürücülerin de kullanımını kolaylaştıracak bir noktaya kurulmalıdır. Park yerinin genişliği standarttan biraz fazla tutularak tekerlekli sandalye manevrasına izin verilebilir.
Aydınlatma: Güvenlik açısından, şarj alanının gece de yeterli aydınlatması olmalıdır. Kafe dış mekan ışıklandırması bu alanı kapsamayabilir; gerekirse direk üzerine aydınlatma eklenir. Böylece kullanıcılar karanlıkta kablo bağlantısını rahatça yapabilir ve güvenli hisseder.
Fiziksel Engeller: İstasyonun bulunduğu park alanında cihazı korumak için yer bariyerleri (bollard) kullanılabilir. Bu, aracın kazayla istasyona çarpmasını engeller. Ayrıca trafiğin yoğun olduğu bir noktada ise kaldırım kenarına set konup, şarj kablosunun yaya yoluna fazla çıkmamasına dikkat edilir.

Resmî standartlar, şarj ünitelerinin konumlandırılmasıyla ilgili genel ilkeler sunar. Buna göre ünitelerin etrafında yeterli güvenlik mesafesi bırakılması, doğru işaretleme yapılması ve çevre koşullarının (yağmur, toz, sıcaklık) dikkate alınması tavsiye edilir. Örneğin aşırı su akışının olduğu bir zemine drenaj yapılması veya doğrudan güneş altında kalan bir alana gölgelik sağlanması düşünülebilir.

Kafe eğer bir alışveriş merkezi içindeyse veya umuma açık bir otoparkta yer alıyorsa, ilgili işletmeyle koordinasyon kurularak belirli park alanlarının EV şarj için rezerve edilmesi sağlanmalıdır. Belediyelerin de bazı bölgelerde elektrikli araç park yerleriyle ilgili düzenlemeleri olabileceğinden (örneğin cadde üzeri şarj noktaları), yer seçimi öncesi yerel yönetim mevzuatı incelenmelidir. Genel olarak, bir elektrikli araç şarj istasyonunun ideal yeri, araçların kolay eriştiği, güvenli, işaretlenmiş ve istasyon ekipmanını koruyacak şekilde düzenlenmiş bir park alanıdır.

Kafeler için elektrikli araç şarj istasyonu sayısı ve kapasitesi nasıl planlanmalıdır?

Bir kafe işletmesi, kaç adet şarj istasyonu kuracağına ve bunların güç kapasitelerine karar verirken mevcut talebi ve gelecekteki artışı göz önünde bulundurmalıdır. İhtiyaç analizi, planlamanın ilk adımıdır ve şu sorulara yanıt arar: Ortalama günde kaç elektrikli araç müşteri gelebilir? Müşteriler araçlarını ne kadar süreyle park ediyor? Kafe, ana yol üzerinde mi yoksa daha az araç trafiği olan bir konumda mı?

Genel yaklaşımlar:

Eğer elektrikli araç yoğunluğu henüz düşükse, tek bir istasyonla başlamak mantıklı olacaktır. Örneğin birçok kafe başlangıçta 22 kW’lık tek bir ünite kurmakta ve kullanım oranlarını izlemektedir.
Müşteri kitlenizde elektrikli araç sahiplerinin sayısı yüksekse (örneğin şehir merkezinde popüler bir kafe iseniz), çift çıkışlı bir istasyon veya birden fazla istasyon kurmayı düşünebilirsiniz. Böylece aynı anda birden fazla araca hizmet verilebilir.
Hedef kitleniz hızlı bir dolaşım içindeyse (örneğin yol kenarı dinlenme tesisi gibi), daha yüksek güçlü (50 kW DC gibi) bir ünite planlamak gerekebilir ki araçlar kısa molada yeterli şarj alabilsin.

Planlama aşamasında, öncelikle stratejik lokasyon analizi yapılıp kaç adet ve hangi tip istasyona ihtiyaç olduğu netleştirilmelidir. Örneğin, şehir içi bir kafede 1 adet AC istasyon yeterli iken, otoyol kenarı bir işletmede 1 AC + 1 DC kombinasyonu uygun olabilir. Ayrıca geleceğe dönük olarak:

Altyapınızı mümkünse ek istasyonlara hazır kurun. İlk etapta tek cihaz kursanız bile, elektrik panosunda ilerde ikinci bir cihaz bağlanabilecek şekilde boş yer ve kapasite bırakmak akıllıca olacaktır.
Kullanım verilerini toplayın. Her gün dolu olan bir istasyonunuz varsa, ikinci bir istasyona yatırım yapma zamanınız gelmiş demektir. Araçlar kuyruk oluşturuyorsa kapasite yetersizdir.

Türkiye’de elektrikli araç sayısının hızla arttığı göz önüne alınırsa, bugün az görünen talebin yarın misliyle artabileceğini hesaba katmalısınız. Bu nedenle esnek bir planlama en doğrusu olacaktır. Başlangıçta ihtiyacı karşılayacak asgari sayıda ve kapasitede istasyon kurulup, talep arttıkça ilave istasyon eklemek en ekonomik yöntemdir. Planlama sürecinde uzman bir firma ile çalışmak ve onların öngörülerinden yararlanmak da doğru kapasiteyi belirlemenize yardımcı olur.

Kafeler için elektrikli araç şarj istasyonu kurulduğunda kullanıcılar istasyonu nasıl bulabilir?

Bir kafenin şarj istasyonu, özellikle halka açık kullanıma açıksa, elektrikli araç sürücülerinin haberdar olacağı şekilde tanıtılmalıdır. Günümüzde EV sürücüleri genellikle aşağıdaki yöntemlerle şarj istasyonlarını bulmaktadır:

Şarj Ağı Mobil Uygulamaları: Lisanslı şarj operatörlerinin hemen hepsinin mobil uygulamaları veya web haritaları vardır. Kafe, bir operatör ağına dahilse, istasyonu o ağın uygulamasında otomatik olarak görünür hale gelir (istasyonun adı, adresi, durumu ve fiyatı ile birlikte).

Bağımsız Harita ve Platformlar: Global platformlar olan Google Maps, Apple Maps gibi harita servisleri de elektrikli şarj istasyonlarını listeler. Google Haritalar ise birçok ülkede şarj istasyonu katmanını aktifleştirmiş olup, Türkiye’de de büyük ağların istasyonlarını göstermektedir.
EPDK ve Resmi Veri Tabanları: Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, lisanslı şarj istasyonlarının coğrafi konum ve tarife bilgilerini dijital olarak toplamaktadır. İleride EPDK veya bakanlıkların bu verileri kullanarak kamuya açık bir ulusal şarj istasyonları haritası sunması beklenebilir. Bu gerçekleştiğinde, kafenizin istasyonu da otomatik olarak bu resmi haritalarda yer alacaktır.
Yerinde Yönlendirme ve Görünürlük: Dijital yöntemlerin yanı sıra, kafe yakın çevresine yönlendirme levhaları koyarak (örneğin ana yoldan gelirken “Bu kafede elektrikli araç şarj noktası var” tabelası) sürücülerin ilgisini çekebilir. Ayrıca kafenin kendi web sitesi veya sosyal medya hesaplarından da bu hizmet duyurulmalıdır.

Pratik olarak, kafe işletmecisinin en kolay yolu bir şarj ağı operatörüyle çalışmaktır; böylece istasyon tüm kullanıcıların kullandığı ağ haritalarında otomatik listelenecektir. Eğer istasyon sadece özel müşteri kullanımına ayrıldıysa, bu durumda genel haritalara eklenmemesi tercih edilebilir (istenmeyen şekilde dışarıdan araç gelmesini önlemek için). Sonuç olarak, dijital görünürlük, şarj istasyonunun etkin kullanımı için kritik olup, kafe sahiplerinin bu konuda gerekli adımları atması önerilir.

Kafeler için elektrikli araç şarj istasyonu ile ilgili geçerli mevzuat ve yönetmelikler nelerdir?

Türkiye’de elektrikli araç şarj altyapısını düzenleyen mevzuat son yıllarda oluşturulmuştur. Bu alandaki başlıca yasal düzenlemeler şunlardır:

Elektrik Piyasası Kanunu (6446 sayılı Kanun): 2021 yılında yapılan değişikliklerle elektrikli araçlara şarj hizmeti verme faaliyeti kanun kapsamına alınmıştır. Böylece şarj hizmeti, lisans gerektiren bir piyasa faaliyeti olarak tanımlanmıştır.
EPDK Şarj Hizmeti Yönetmeliği: Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından çıkarılan ve elektrikli araç şarj faaliyetini detaylı olarak düzenleyen yönetmeliktir. Bu yönetmelik, şarj ağı işletmecilerinin lisans alma şartlarını, yükümlülüklerini ve yaptırımları belirler. Örneğin bu yönetmelik uyarınca lisans alan şirketlerin 6 ay içinde en az 5 ilçe ve 50 adet istasyondan oluşacak bir şarj ağı oluşturması zorunludur. Aynı yönetmelik, şarj istasyonlarında uygulanan ücretlerin şeffaf olmasını, EPDK’ye raporlanmasını ve belirli teknik standartların gözetilmesini şart koşar.
Türk Standardları (TSE) Düzenlemeleri: TSE, “Elektrikli Araç Şarj Üniteleri ve İstasyonları-Kurulum ve Güvenlik Gerekleri” standardı başta olmak üzere, şarj ekipmanlarının teknik standartlarını yayımlamıştır. Kurulumlarda bu standartlara uyum aranır. Ayrıca elektrik tesisatıyla ilgili TS HD 60364 serisi standartlar ve ilgili yönetmelikler (Elektrik İç Tesisat Yönetmeliği gibi) şarj istasyonunun elektrik bağlantılarının nasıl yapılacağını belirler.
İmar ve Belediye Mevzuatı: Şehir planlama ve imar açısından, bazı belediyeler yeni yapılan otoparklarda belirli oranda elektrikli araç şarj altyapısı zorunluluğu getirmeye başlamıştır. Örneğin bazı büyükşehirlerin otopark yönetmeliklerinde, toplam park alanının %5’inin EV şarja uygun olarak donatılması yönünde hükümler bulunmaktadır (mevzuat il bazında değişiklik gösterebilir).
Kat Mülkiyeti Kanunu ve İlgili Genelgeler: Kafeler için doğrudan değil ama apartman, site gibi ortak kullanım alanlarında şarj istasyonu kurulumunu kolaylaştıran yönetmelik değişiklikleri yapılmıştır. Bu düzenlemeler ticari amaçlı kullanımları kapsamasa da, genel anlamda ülke politikası olarak şarj altyapısının önü açılmaktadır.

Ayrıca, EPDK periyodik olarak lisanslı şarj ağy işletmecilerini ve istasyon sayılarını kamuoyu ile paylaşmaktadır. Örneğin 2025 yılı Şubat ayı itibarıyla EPDK lisansı almış şirket sayısı ve yükümlülük durumları yayınlanmıştır. Mevzuata uyum, kafe gibi işletmeler için özellikle önemlidir; zira lisanssız şekilde kamuya açık ücretli şarj hizmeti sunmak cezai yaptırıma tabidir. Dolayısıyla kafe sahipleri, yukarıda bahsedilen kanun, yönetmelik ve standartlara uygun şekilde hareket etmelidir. Gerektiğinde uzman danışmanlık alarak hukuki mevzuata tam uyum sağlanması, hem yasal güvence hem de güvenli bir işletme açısından elzemdir.

Kafeler için elektrikli araç şarj istasyonu kurulumunda belediyeden izin almak gerekir mi?

Genellikle evet, belediyeden veya bağlı bulunulan yerel idareden izin almak gerekir. Özellikle kafe gibi ticari işletmelerde dış mekâna yapılacak her türlü tesisat ve altyapı değişikliği için (cihaz montajı, yeni bir park alanı düzenlemesi, kaldırım kazısı vb.) belediyenin ilgili birimlerinden onay alınmalıdır. Belediye izni,, şarj istasyonu kurulumunda ilk alınması gereken izinlerden biridir.

Belediye izni sürecinde dikkat edilmesi gerekenler:

Eğer şarj istasyonu kafenin kendi tapulu mülkü içerisinde kurulacaksa (örneğin otoparkında), genelde basit bir dilekçe ve proje çizimi ile belediyeye başvuru yapılır. Belediye, şehir estetiği ve güvenlik açısından projeyi değerlendirip onaylar.
Kurulum için kazı veya altyapı çalışması gerekiyorsa (örneğin kaldırımdan elektrik hattı çekmek için), belediyenin Fen İşleri veya Ulaşım birimlerinden kazı izni alınması gerekir. Bu izin, çalışma süresi ve alanı gibi detayları kapsar.
Şarj istasyonunun konumu kamusal alana taşıyorsa (örneğin cihazın bir kısmı kaldırımda yer alacaksa) belediye ile kira/işgaliye anlaşması yapılması gündeme gelebilir. Bazı belediyeler, halka açık alana konulan istasyonlar için sembolik bir işgaliye ücreti talep edebilmektedir.
İstasyon için görünür bir tabela veya totem dikilecekse, bunun da ayrı bir reklam-tabela izni gerekebilir.

İstanbul, Ankara gibi büyükşehir belediyeleri elektrikli araç şarj altyapısını destekleyici bir tutum içindedir. Birçok belediye, başvuru geldiğinde olumlu karşılayıp süreci hızlı şekilde sonuçlandırmaktadır. Yine de her belediyenin uygulaması farklı olabileceğinden, kafe sahibi öncelikle ilgili belediyenin İmar veya Ruhsat birimiyle iletişime geçmelidir.

Özetle, şarj istasyonu kurulumu kafenin kendi özel mülk alanında olsa dahi belediyeye bilgi verilmesi ve gerekli onayın alınması en doğru yaklaşımdır. Bu, ileride herhangi bir yasal sıkıntı yaşanmaması ve çevre düzeni açısından projenin kayıt altına alınması için gereklidir.

Kafeler için elektrikli araç şarj istasyonu hangi şarj standartları ve bağlantı tiplerini desteklemelidir?

Türkiye’de ve Avrupa genelinde elektrikli araçlar için ortak standartlar bulunmaktadır. Bir kafenin kuracağı şarj istasyonu, piyasadaki araçların büyük çoğunluğuyla uyumlu olmalı ve uluslararası şarj protokollerini desteklemelidir:

AC Şarj için Tip 2 Soket (Mennekes): Avrupa standardı olan Type 2 soketi, Türkiye’deki elektrikli araçların hepsinde AC şarj için kullanılan bağlantı tipidir. Bu nedenle kurulacak AC istasyonun Tip 2 çıkışlı olması gerekir. Tip 2 soketli bir istasyon 1 faz veya 3 faz bağlantıyla 3.7 kW’dan 22 kW’a kadar güç sağlayabilir. Günümüzde satılan tüm elektrikli otomobiller (Tesla dahil) Type 2 AC şarjı desteklemektedir.
DC Şarj için CCS (Combo) Standardı: Hızlı şarj (DC) söz konusu olduğunda Avrupa’da CCS (Combined Charging System) standardı kullanılmaktadır. CCS, Type 2’nin genişletilmiş hali olup Combo-2 adı da verilir. Türkiye’de üretilen Togg dahil tüm yeni modeller CCS üzerinden hızlı şarj alır. Dolayısıyla eğer bir DC istasyon kurulacaksa CCS tip konektör sunması şarttır. (İstasyonlar genelde sabit kablolu olur ve CCS fişiyle gelir.)
CHAdeMO Desteği (Gerekliliği Azalan): Japon standardı CHAdeMO, eski nesil bazı Nissan, Mitsubishi gibi araçlarda bulunur. Ancak yeni modellerde CHAdeMO kullanımından vazgeçiliyor. Türkiye’de CHAdeMO soketli araç sayısı oldukça sınırlıdır. Bu nedenle, özellikle kısıtlı bütçeyle kurulum yapılıyorsa, CHAdeMO çıkışı şart değildir. Birden fazla DC çıkış planlanıyorsa biri CCS, diğeri CHAdeMO olarak seçilebilir.
Evrensel İletişim Protokolleri: Şarj istasyonu, OCPP (Open Charge Point Protocol) gibi ağ iletişim protokollerini desteklemelidir. Bu, istasyonun farklı yazılım platformlarına entegre olabilmesini ve gerektiğinde operatör değişikliğinde bile kullanılabilmesini sağlar. Çoğu modern şarj cihazı OCPP uyumludur.
Standartlara Uygunluk Belgeleri: İstasyon cihazının CE belgesi, TSE onayı gibi sertifikasyonlarının olmasına dikkat edilmelidir. Örneğin, TSE’nin TS EN IEC 61851-1 standardı, genel şarj ekipmanı gerekliliklerini ortaya koyar ve cihazların bu standarda uyumluluğu aranır.

Sonuç olarak, kafe için kurulacak bir şarj istasyonu Type 2 AC ve (gerekiyorsa) CCS DC standartlarını mutlaka desteklemelidir. Bu sayede hem yerli hem yabancı menşeli tüm elektrikli otomobiller sorunsuz şekilde şarj olabilir. Cihaz seçerken üreticinin uluslararası standartlara uygun olduğunu belgeleyen dokümantasyonunu incelemek ve mümkünse yaygın kullanılan markaları tercih etmek de güvenli bir yatırım olacaktır.

Kafeler için elektrikli araç şarj istasyonu güneş enerjisi gibi yenilenebilir kaynaklarla desteklenebilir mi?

Evet, bir kafe kendi elektriğini kısmen veya tamamen güneş enerjisinden karşılayarak şarj istasyonunu besleyebilir. Hatta bu, uzun vadede işletme maliyetlerini düşürmenin ve çevresel sürdürülebilirliği artırmanın etkili bir yoludur. Örneğin bazı elektrikli araç sahipleri, evlerinin çatısına güneş panelleri kurarak araçlarının elektrik ihtiyacını güneşten sağlamayı hedeflemektedir. Benzer şekilde, kafe işletmecileri de çatılarına veya otopark üstü güneş panelleri (solar carport) kurarak kendi elektriğini üretip bunu şarj istasyonuna yönlendirebilir.

Türkiye’de yürürlükteki mevzuat, işletmelerin lisanssız olarak çatılarında güneş enerjisi santrali (GES) kurup tüketimleriyle mahsuplaştırmasına izin vermektedir. Bu kapsamda, kafe sahipleri abonelik güçlerine eş değer kapasiteye kadar (örneğin 50 kW sözleşme gücü varsa 50 kW’lık GES) güneş paneli kurarak ürettikleri elektriği şebekeye verebilir ve tükettikleri elektrikten düşebilirler. Güneş panelleri gündüz saatlerinde üretim yapacağı için, özellikle kafenin açık olduğu ve araçların şarj edildiği zaman diliminde doğrudan şarj istasyonuna güç sağlayabilir. Üretimin fazla olduğu anlarda enerji şebekeye satılır, yetersiz kaldığında şebekeden alınır – bu alışveriş yıllık mahsuplaşma esasına göre yapılmaktadır.

Böyle bir sistem kurarken dikkat edilmesi gerekenler:

Güç Dengesi: Güneş enerjisi üretimi, anlık şarj yükünü karşılayamayabilir (bulutlu hava, akşam saatleri). Bu nedenle şarj istasyonu her hâlükârda şebekeye bağlı olmalı ve kesintisiz güç için şebeke elektriği hazırda bulunmalıdır.
Depolama Opsiyonu: İleride düşünülürse, akü depolama sistemleri ile gündüz depolanan güneş enerjisi gece araç şarjında kullanılabilir. Ancak akü yatırımı şu an için oldukça maliyetlidir.
İzinler: GES kurulumu için dağıtım şirketine proje onayı sunmak gerekir. Çatı üzeri sistemler prosedür olarak basitleştirilmiştir ve birkaç ay içinde devreye alınabilir.

Özetle, elektrikli araç şarj istasyonunu güneş enerjisi ile desteklemek teknik ve yasal olarak mümkündür ve birçok işletme tarafından uygulanmaktadır. Bu sayede kafe, aracını şarj eden müşterilerine adeta “yenilenebilir kaynakla şarj” hizmeti sunarak çevreci kimliğini de pekiştirebilir.

Kafeler için elektrikli araç şarj istasyonu kullanımında nasıl bir yönetim ve kısıtlama uygulanmalıdır?

Şarj istasyonunun verimli ve adil şekilde kullanımı için kafe işletmecisinin belirli kuralları ve yönetim önlemlerini uygulaması gerekebilir. Özellikle istasyon sayısı sınırlı ve talep görece yüksekse, aşağıdaki uygulamalar yararlı olacaktır:

Süre Sınırı: Bir aracın şarj alanında aşırı uzun süre kalmaması için süre kısıtı konulabilir. Örneğin, “Maksimum 2 saat şarj kullanımı” gibi bir kural belirlenebilir. Bu sayede araç bataryası dolduğu halde yeri işgal etmeye devam eden kullanıcılar, yerini başkasına bırakmaya teşvik edilir. Bu kural, tabelalarla belirtilmeli ve gerekirse işletme personeli tarafından denetlenmelidir.
Ücretli/Uyarı Sistemi: Eğer kafe, şarj hizmetini ücretli sunuyorsa bazı şarj operatörleri yazılım üzerinden “idle fee” (boşta işgal ücreti) uygulayabilir. Yani araç tam dolduktan sonra hâlâ istasyona bağlı kalırsa ekstra ücret yansıtılır. Ücretsiz sunulsa bile, dolum tamamlandığında kullanıcıya SMS/uygulama bildirimi gönderilip aracını yerinden alması istenebilir.
Sadece Müşteri Kuralı: İstasyonun kafe müşterisi olmayan kişilerce kullanılmasını engellemek için kural koyulabilir (Örn: “Bu istasyon sadece kafe müşterilerinin kullanımına özeldir”). Bu kuralı desteklemek için kafe fişini gösterene ücretsiz veya belirli ayrıcalık verilebilir, dışarıdan gelen biri ise ücrete tabi tutulabilir. Personel, park eden araçların kafe müşterisi olup olmadığını gözlemleyerek gerektiğinde uyarıda bulunabilir.
Rezervasyon ve Sıra Yönetimi: Bazı şarj ağlarının uygulamalarında önceden rezervasyon özelliği bulunur. Eğer böyle bir özellik varsa, kafenize gelmeden kullanıcı istasyonu rezerve edebilir ve zamanında kullanır. Alternatif olarak, kafe kendi inisiyatifiyle bir “sıra listesi” tutabilir; istasyon doluysa bekleyen müşteriler sırayla kullanır.
Fiziksel Erişim Kontrolü: İşletme, istasyonu gerektiğinde kilitli tutup yalnız talep geldiğinde açabilir. Örneğin resepsiyondan bir kart alındığında şarj aktif hale gelir. Bu yöntem, kullanım üzerinde tam kontrol sağlar ve istenmeyen park etmeleri önler.

Kafe personelinin bu kurallar konusunda bilgili olması ve gerektiğinde müdahale etmesi önemlidir. Örneğin, aracını şarj edip saatlerce bırakıp giden bir müşteri varsa, iletişim kurularak aracını çekmesi nazikçe istenmelidir. Aynı şekilde, içerde bulunmayan bir aracın şarj alanını işgal etmesi durumunda çekici çağırma gibi en uç önlemler bile belediye ile koordineli olarak gündeme gelebilir (özellikle kamusal alan ise).

Özetle, istasyonun maksimum fayda sağlaması için adil kullanım kuralları belirlemek ve bunları duyurmak, hem müşteriler arası anlaşmazlıkları önler hem de daha fazla kişinin hizmetten yararlanmasını mümkün kılar. Kafe yönetimi, ihtiyaç oldukça bu kuralları güncelleyip uygulamalıdır.

Elektrikli araç sayısının artmasıyla kafeler için elektrikli araç şarj istasyonu bulundurmak neden önemlidir?

Türkiye’de elektrikli araçların sayısı büyük bir hızla artmaktadır. 2024 yılının başında yaklaşık 14 bin olan elektrikli otomobil sayısı, Nisan 2024 itibarıyla 93 bin 973’e ulaşmıştır. Bu trendin devam etmesiyle, 2030 yılına kadar yollarda 2 milyondan fazla elektrikli araç olacağı öngörülmektedir. Bu denli hızlı bir büyüme, günlük hayatın her alanında – alışveriş merkezlerinden konutlara ve kafeler gibi sosyal mekanlara – şarj altyapısına duyulan ihtiyacı artıracaktır.

Kafeler, insanların dinlenme ve sosyalleşme için zaman geçirdiği mekanlar olduğundan, elektrikli araç sürücülerinin de seyahat aralarında durup araçlarını şarj edebilecekleri ideal noktalardır. Şarj istasyonu bulunduran bir kafe, bu artan kullanıcı kitlesi için çekim merkezi haline gelir. Araç sayısı arttıkça, sürücüler “nerede şarj edebilirim?” sorusunu daha sık soracak ve gittikleri kafelerde böyle bir imkânın olmasını tercih sebebi sayacaklardır. Nitekim bir elektrikli araç kullanıcısı, eskiden sadece AVM’lerde gördükleri şarj istasyonlarını artık kafelerde de görmeye başladıklarını belirtip, araçlar çoğaldıkça şarj noktalarının çok daha fazla yerde kurulacağını beklediklerini ifade etmiştir.

Aynı zamanda, Türkiye’nin 2053 Net Sıfır Emisyon hedefi doğrultusunda ulaşımın elektrikliye dönüşümü desteklenmektedir. Bu politik hedefe ulaşmak için kamu otoriteleri ve özel sektör, şarj altyapısının yaygınlaşması konusunda teşvik edici adımlar atmaktadır. Dolayısıyla yakın gelecekte elektrikli araç şarj hizmeti sunmak, bir tercih olmanın ötesinde pek çok işletme için bir gereklilik haline gelebilir.

Özetle, elektrikli araç sayısındaki artış, kafeler için şarj istasyonu bulundurmayı önemli bir rekabet avantajı ve müşteri ihtiyacına cevap verme aracı haline getirmektedir. Bu hizmeti sunan kafeler, hem günün trendlerini yakalayan yenilikçi işletmeler olacak, hem de artan elektrikli araç kullanıcı kitlesinden pay alacaklardır. Gelecek yıllarda bu önem daha da artacaktır.

Kafeler için elektrikli araç şarj istasyonlarının elektrik şebekesine ve genel enerji altyapısına etkileri nelerdir?

Tek bir kafe ölçeğindeki şarj istasyonunun ulusal elektrik şebekesine etkisi sınırlı olmakla birlikte, elektrikli araçların yaygınlaşmasıyla toplam talep üzerinde kayda değer bir artış yaşanacağı öngörülmektedir. Bu durum hem iletim şebekesi operatörü TEİAŞ’ı hem de dağıtım şirketlerini geleceğe yönelik planlamalar yapmaya sevk etmektedir. Nitekim resmi projeksiyonlar, 2030’da 2 milyonu aşkın elektrikli araç için 250 binden fazla kamuya açık şarj noktasına ihtiyaç duyulacağını ortaya koymaktadır. Bu hedeflere hazırlanmak amacıyla enerji otoriteleri teknik standartlar, mevzuat düzenlemeleri ve yatırım destekleri gibi alanlarda adımlar atmaktadır.

Kafe özelinde bakıldığında, bir şarj istasyonunun şebekeye bağlantısı dağıtım şirketinin iznine tabidir. Dağıtım şirketi, lokal trafonun kapasitesini değerlendirerek gerektiğinde bölgesel altyapı güçlendirmesi yapar. Örneğin, mahalledeki trafonun yükü sınırda ise kafenin talebiyle birlikte o trafoda güç artışı veya ek trafo gerekebileceğini bildirir. Bu sayede yerel şebeke korunmuş olur. TEİAŞ tarafında ise ülke genelinde artan elektrik talebi üretim kapasitesi planlamalarında hesaba katılır. Elektrikli araçların şarjı genellikle dağıtık bir yük profili sergilediğinden (farklı yer ve zamanlarda şarj olurlar), bugünden öngörülen tedbirler sayesinde ulusal şebekenin bu talebi kaldırması beklenmektedir.

Yine de, belirli saatlerde yoğunlaşma riskine karşı akıllı şebeke uygulamaları geliştirilmektedir. Örneğin ileride fiyatların zaman dilimine göre değişmesi (yoğun olmayan saatlerde daha ucuz elektrik gibi) elektrikli araç şarj yükünü geceye kaydırabilir ve pik saatlerdeki şebeke baskısını azaltabilir.

Bir kafe işletmecisi açısından önemli olan, kurulum aşamasında dağıtım şirketinin yönlendirmelerine uymaktır. Eğer yerel şebeke için bir sınırlama veya iyileştirme ihtiyacı varsa, dağıtım şirketi onayı sırasında bu şart koşulacaktır. Bu yapıldığı takdirde, kafenizdeki istasyon civar şebekede voltaj düşümü ya da kesinti gibi olumsuz etkilere yol açmaz.

Sonuç olarak, elektrikli araç şarj istasyonlarının toplam elektrik talebine etkisi yönetilebilir düzeydedir. Resmî makamlar hem standartlarla hem de altyapı yatırımlarıyla bu enerji dönüşümünü desteklemektedir. Kafe gibi küçük işletmeler de bu dönüşümün parçası olurken, şebeke güvenilirliğine dair sorumluluklarını (izin alma, teknik şartlara uyma) yerine getirdikleri sürece ciddi bir sorunla karşılaşmaları beklenmez.

Kaynakça

EPDK – “Elektrikli Araçlar İçin Şarj Hizmeti Yönetmeliği”, Resmî Gazete (31 Aralık 2022 tarihli mükerrer ve 28 Temmuz 2023 değişiklikleri ile).
TSE – “TS 13912: Elektrikli Araç Şarj Üniteleri ve İstasyonları – Kurulum ve Güvenlik Gerekleri” (Kabul Tarihi: 30.09.2021, Rev. 2025).

Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Kurulumu