Site İçin Güneş Paneli Kurulumu

Site için güneş paneli kurulumu nasıl yapılır?

Site için güneş paneli kurulumu, uygun planlama ve profesyonel uygulama ile adım adım gerçekleştirilebilir. İlk adım fizibilite çalışması yapmaktır. Bu aşamada çatınızın güneş alma durumu, yönü (tercihen güneye bakmalı) ve yüzey alanı değerlendirilir. Çatının taşıma kapasitesi de incelenerek, panellerin ağırlığını güvenle taşıyıp taşıyamayacağı belirlenir. Ayrıca, çatıda gün içinde gölgelenmeye neden olabilecek unsur olup olmadığı kontrol edilir; panellerin kesintisiz güneş alması sağlanmalıdır.

Ardından sistem tasarımı ve planlama yapılır. Bu süreçte çatınıza en verimli şekilde kaç panel yerleştirileceği, panel eğimi ve yönü, inverter (çevirici) konumu ve kablolama güzergâhı belirlenir. Amaç, panellerin birbirini gölgelemeden maksimum güneş ışığı almasıdır. Gerekli durumlarda proje, elektrik dağıtım şirketinin onayına sunulmak üzere çizilir ve mevzuata uygun hale getirilir.

İzinler alındıktan sonra montaj aşamasına geçilir. Panelleri sabitlemek için çatının su yalıtımını bozmayan özel montaj ayakları ve konstrüksiyon elemanları kullanılır. Bu montaj sistemleri, panelleri rüzgâr ve hava koşullarına karşı korurken çatınızın bütünlüğünü korur. Daha sonra panellerin kurulum yerine sabitlenmesi yapılır ve elektrik bağlantıları gerçekleştirilir. Paneller, kablolar aracılığıyla invertere bağlanır. İnverter, panellerden gelen doğru akımı evde kullanılabilecek alternatif akıma dönüştürür. Şebekeye bağlantı noktası (sayaç panosu) uygun kesiciler ve koruma elemanlarıyla sisteme entegre edilir.

Son adımda sistem test edilir ve devreye alınır. Tüm bağlantılar yapıldıktan sonra panellerin enerji üretimi, inverterin dönüşüm performansı ve genel işleyiş kontrol edilir. Her şeyin düzgün çalıştığı doğrulandığında, sistem şebekeyle senkronize edilerek hizmete girer. Bu noktadan sonra site ortak alanları güneş enerjisinden elektrik almaya başlayabilir. Kurulumun profesyonel bir ekip tarafından, ilgili elektrik standartlarına uygun şekilde yapılması, sürecin sorunsuz tamamlanmasını ve güvenli bir işletimi sağlar.

Site için güneş paneli kurulumu için gerekli malzemeler nelerdir?

Site güneş paneli sistemi kurmak için çeşitli bileşen ve malzemelere ihtiyaç duyulur. En temel öğe **güneş panelleri (fotovoltaik modüller)**dir. Bu paneller, güneş ışığını doğrudan elektrik enerjisine çeviren yarı iletken hücrelerden oluşur. Site gibi geniş ölçekli bir sistemde genellikle yüksek verimli monokristal paneller tercih edilir. Bunlar aynı alanda daha fazla güç üretebildikleri için alan verimliliği sağlar. Bunun yanı sıra, polikristal paneller de kullanılabilir; ancak bunlar bir miktar daha düşük verimlidir.

İkinci önemli bileşen, inverter (çevirici) cihazıdır. İnverter, panellerin ürettiği doğru akımı (DC) şebekede ve bina tesisatında kullanılan alternatif akıma (AC) dönüştürür. On-grid (şebekeye bağlı) sistemlerde inverter, şebeke ile senkronizasyon sağlayarak üretilen enerjinin bina içinde tüketilmesine veya fazlasının şebekeye verilmesine imkân tanır. Eğer sitenizde depolama düşünüyorsanız, solar aküler (bataryalar) da sistemin bir parçası olabilir; bunlar üretilen enerjinin depolanması ve geceleri kullanılmasına yarar. Off-grid (şebekesiz) veya hibrit sistemlerde aküler ve onlarla birlikte çalışan şarj kontrol cihazları gereklidir.

Elektrik bağlantıları için solar kablolar ve konektörler kullanılır. Bu özel kablolar, dış ortam koşullarına (güneş, sıcaklık değişimleri) dayanıklı ve düşük dirençli yapısıyla enerji kaybını en aza indirir. DC ayırıcı şalterler, sigortalar ve topraklama ekipmanları da güvenlik için kritik malzemelerdir; bunlar sistemin güvenli kullanımını sağlar ve arıza durumlarında koruma sunar.

Panellerin kurulumu için sağlam bir montaj konstrüksiyonu gerekir. Çatı uygulamalarında alüminyum profiller, kiremit kancaları veya kelepçeler kullanılarak paneller çatınıza sabitlenir. Montaj malzemeleri, panelleri rüzgâra ve hava koşullarına karşı dayanıklı kılar ve çatının su yalıtımını koruyacak şekilde tasarlanır. Eğer paneller zemin üzerine ya da otopark üstü gibi alanlara kurulacaksa, uygun çelik/alüminyum taşıyıcı ayaklar ve çerçeveler kullanılır.

Sistemin elektrik panosu (GES panosu) da önemli bir bileşendir. Bu panoda inverterden gelen AC çıkışı şebekeye bağlanmadan önce sigortalar, kaçak akım rölesi, aşırı gerilim koruyucular gibi donanımlar bulunur. Ayrıca şebeke bağlantısı için dağıtım şirketinin isteğine göre çift yönlü sayaç tesis edilir. Bu sayaç, şebekeden çekilen ve şebekeye verilen elektriği ayrı ayrı ölçerek mahsuplaşma yapmaya olanak tanır.

Özetle, site tipi bir güneş enerjisi kurulumunda ihtiyaç duyulan başlıca malzemeler şunlardır:

• Güneş panelleri: Fotovoltaik modüller (tercihen yüksek verimli monokristal).
• İnverter (çevirici): DC’yi AC’ye çeviren cihaz (on-grid veya hibrit tip).
• Bataryalar (opsiyonel): Geceleri veya kesinti anında kullanmak için enerji depolama aküleri (off-grid/hibrit sistemlerde).
• Şarj kontrol cihazı: Aküleri yönetmek için (eğer akü kullanılıyorsa).
• Solar kablo ve konnektörler: Panelleri invertere ve panoya bağlayan özel kablolar.
• Montaj ekipmanları: Çatı veya zemin için panel taşıyıcı profiller, kirişler, bağlantı kelepçeleri ve vidalar.
• Elektrik panosu ve koruma elemanları: Sigortalar, AC/DC ayırıcılar, parafudr (yıldırım ve aşırı gerilim koruyucu), topraklama elemanları.
• Çift yönlü sayaç: Şebeke ile enerji alışverişini ölçmek için dağıtım şirketince takılan sayaç.

Bu malzemelerin kaliteli ve sertifikalı olması, sistemin verimli ve güvenli çalışması açısından kritik önem taşır. Örneğin, panellerin uluslararası IEC sertifikalarına sahip olması, inverterin Avrupa standartlarına uygun olması, kablo ve şalterlerin TSE onaylı olması tavsiye edilir. Doğru malzeme seçimi, kurulum sonrası bakım ihtiyacını azaltacak ve sistemin uzun yıllar sorunsuz çalışmasını sağlayacaktır.

Site için güneş paneli kurulumu için çatının uygunluğu ve alan gereksinimi nedir?

Bir site çatısına güneş paneli kurulumu planlanırken çatının fiziksel özellikleri ve alanı büyük önem taşır. Öncelikle çatının konumu ve açısı değerlendirilmelidir. En verimli üretim için çatı yüzeyinin mümkün olduğunca güneye bakması ve gün boyu gölge almaması gerekir. Güneş panelleri, direkt güneş ışığına ihtiyaç duyduğu için etraftaki binalar, ağaçlar veya diğer yapılar tarafından gölgelenmemelidir. Bu nedenle kurulacak alanın önü açık olmalı, özellikle 10:00-16:00 saatleri arasında güneş alabilmelidir.

Çatı alanı da kritik bir faktördür. Kaç kW’lık sistem kurulacağına bağlı olarak belirli bir alan gerekir. Genel bir yaklaşımla, 1 kW’lık fotovoltaik panel kurulumu için yaklaşık 6-8 metrekare alan gerekir. Örneğin, 10 kW kapasiteli bir çatı GES sistemi için ortalama 60-80 m² kullanılabilir çatı alanı olması beklenir. 25 kW’lık daha büyük bir sistem ise yeni teknoloji yüksek verimli panellerle yaklaşık 120-150 m² çatı alanı gerektirebilir. Elbette panel verimliliği, panel ebatları ve çatı eğimi bu oranı etkileyebilir.

Çatının statik yapısı ve sağlamlığı mutlaka kontrol edilmelidir. Güneş panelleri ve taşıyıcı sistemleri ekstra bir yük bindirecektir. Tipik olarak paneller ve iskelet, metrekaresi yaklaşık 10-20 kg arası bir yük oluşturur. Çatınızın bu ilave yükü güvenle taşıyabildiğinden emin olunmalıdır. Özellikle eski binalarda veya çatının taşıyıcı sistemi zayıf olan yapılarda mühendislik analizi yapılması gerekir. Binanın statiğinin zarar görmemesi bir ön koşuldur. Gerekiyorsa, panellerin konulacağı noktaya takviye yapılabilir ya da daha hafif panel ve konstrüksiyon çözümleri değerlendirilebilir.

Çatının yapı malzemesi de uygun olmalıdır. Kiremit çatı, trapez sac çatı, sandviç panel çatı gibi farklı çatı tiplerine özel montaj ekipmanları vardır. Düz betonarme teras çatılarda beton üzerine ballast (ağırlık) ile sabitleme yapılabilir. Önemli olan, montajın çatının su yalıtımını bozmadan yapılmasıdır. Bu nedenle, panel ayaklarının su geçirmez contalarla ve doğru yöntemle sabitlendiğinden emin olunmalıdır.

Ayrıca çatıda panellerin yanına ekipman yerleştirmek için de alan düşünülmelidir. Örneğin inverter cihazı genellikle bina içinde (ör. tesisat odası) kurulsa da, bazı durumlarda çatıya yakın bir konuma konabilir. Bakım ve temizlik için panellerin arasında yürünebilecek kadar boşluklar bırakmak da iyi bir uygulamadır.

Özetle, çatınızın güneş paneli kurulumuna uygunluğu için şu kriterleri sağlaması gerekir:

• Yeterli alan: İhtiyaç duyulan kurulu güç miktarına göre yeterli büyüklükte gölgesiz çatı yüzeyi.
• Doğru yön ve eğim: Tercihen güneye bakan ve mümkünse 30-40 derece eğimli bir yüzey (eğim uygun değilse montaj ekipmanlarıyla panel açısı optimize edilebilir).
• Statik dayanım: Çatı taşıyıcı sisteminin panel ve ekipman ağırlığını sorunsuz taşıyabilmesi (gerekirse mühendis onayı).
• Sağlam zemin: Montaj yapılacak yüzeyin (kiremit, beton vb.) sağlam ve iyi durumda olması, su yalıtımının korunması.
• Erişilebilirlik: Kurulum ve bakım için ulaşılabilir olması (çatıya güvenli erişim imkânı, bakım sırasında üzerinde gezilebilme gibi).

Bu koşullar sağlandığında, çatınız site için güneş enerjisi sistemine uygun demektir. Aksi halde, alternatif montaj yerleri (örneğin otopark üzeri, bahçe alanı) düşünmek veya çatıyı uygun hale getirmek (gölge yapan unsurları kaldırma, güçlendirme yapma gibi) gerekebilir.

Site için güneş paneli kurulumu için kaç kW kapasite planlanmalıdır?

Bir site için güneş paneli sistemi tasarlanırken ihtiyaç duyulan kapasitenin doğru belirlenmesi önemlidir. Kurulacak sistemin gücü (kW cinsinden), sitenin ortak alanlarda tükettiği elektrik miktarına göre planlanmalıdır. Bu kapsamda öncelikle sitenin yıllık elektrik tüketimini hesaplamak gerekir. Ortak kullanım alanlarının (merdiven ve bahçe aydınlatmaları, asansörler, hidroforlar, güvenlik sistemleri, otopark ışıklandırmaları, sosyal tesisler vb.) toplam elektrik tüketimi kilovat-saat (kWh) cinsinden yıllık bazda belirlenir. Örneğin sitenizin yıllık ortak alan elektrik tüketimi 50.000 kWh ise, buna uygun büyüklükte bir güneş enerjisi sistemi planlanmalıdır.

Genel bir kural olarak, 1 kW’lık bir güneş paneli sistemi yılda ortalama 1.200 – 1.500 kWh elektrik üretebilir. Bu üretim miktarı Türkiye’nin bölgesine göre değişir; güneşlenme süresi uzun olan güney bölgelerinde 1 kW panel ~1500 kWh üretirken, kuzeyde bu ~1200 kWh civarında olabilir. Dolayısıyla, örneğimizdeki 50.000 kWh yıllık tüketimi karşılamak için yaklaşık 35 – 45 kW kurulu güce sahip bir güneş paneli sistemi gerekecektir. Bu hesaplamada coğrafi konum, çatının eğimi ve panel verimliliği gibi etkenler de dikkate alınmalıdır.

Kapasite planlarken, sitenin gelecekteki ihtiyaçlarını da göz önünde bulundurmak yararlıdır. Örneğin, ileride siteye yeni bir asansör eklenmesi, ortak alanlara klima/ısıtma sistemi kurulması veya elektrikli araç şarj istasyonu eklenmesi planlanıyorsa, biraz daha yüksek kapasiteli bir sistem kurulması mantıklı olabilir. Böylece gelecekte artabilecek tüketim için şimdiden pay bırakılmış olur.

Diğer yandan, mevzuat gereği üretim tesisinin gücü, bağlantı anlaşmasındaki tüketim gücünü genellikle aşamaz. Yani site ortak alan aboneliğinizin sözleşme gücü veya fiili tüketimi ile orantılı bir kurulu güç seçilmelidir. Aşırı büyük bir sistem kurmak, üretilen elektriğin önemli bir kısmının sürekli şebekeye satılması anlamına gelebilir ki bu durumda dağıtım şirketi başvurunuzu onaylarken kısıtlama getirebilir. Bu nedenle, ihtiyaç kadar kapasite planlamak en doğru yaklaşımdır.

Özetle, siteniz için güneş paneli kurulumu kapasitesini belirlerken mevcut yıllık tüketimi baz alın, bölgenizin güneşlenme potansiyelini değerlendirin ve mümkünse gelecekteki olası artışları da hesaba katarak biraz esneklik bırakın. Bu hesap sonucunda ortaya çıkan kW değeri, kurulacak sistemin hedef kapasitesidir. Gerekli durumda bir güneş enerjisi uzmanı, daha detaylı ölçümler ve simülasyonlarla size en uygun kapasite önerisini sunacaktır.

Site için güneş paneli kurulumu maliyeti ne kadardır?

Site ölçeğinde bir güneş enerjisi sistemi maliyeti, sistemin büyüklüğüne, kullanılan ekipmanların kalitesine ve kurulumun özelliklerine göre değişkenlik gösterir. Genel bir fikir vermek gerekirse, konut tipi çatı GES (Güneş Enerjisi Sistemi) kurulumlarının ortalama maliyeti 2024 yılı itibariyle 8.000 – 10.000 ABD Doları civarında olmaktadır. Bu tutar yaklaşık 8-10 kW kapasiteli bir sistem için öngörülen maliyettir. Kur seviyesindeki değişimler ve ekipman fiyatlarındaki artışlar nedeniyle, maliyetler zaman içinde güncellenebilir ancak artan maliyetlere rağmen güneş enerjisi yatırımları uzun vadede kendini amorti etmektedir.

Daha büyük siteler için, örneğin 25 kW’lık bir sistemin yatırım maliyeti kabaca 20.000 ABD Doları (300 bin TL civarı) olarak belirtilmektedir (2022 rakamlarıyla). 10 kW civarı bir sistem ise ortalama 150 bin TL mertebesinde bir yatırım gerektirmiştir. Bu rakamlar kur, enflasyon ve teknoloji gelişmelerine bağlı olarak değişebilir. Nitekim 2025 yılında panel fiyatlarının ve diğer bileşen maliyetlerinin önceki yıllara göre arttığı ancak verimliliklerinin de yükseldiği görülmektedir.

Maliyeti etkileyen unsurları şu şekilde özetleyebiliriz:

• Kapasite (kW): Sistem büyüdükçe toplam maliyet artar, ancak birim kW başına maliyet bir miktar düşebilir (ölçek ekonomisi). Örneğin 5 kW’lık sistemin birim maliyeti, 20 kW’lık bir sisteme göre daha yüksek olabilir.
• Ekipman Kalitesi: Yüksek verimli ve tanınmış markalara ait paneller ile Avrupa menşeli inverterler, daha düşük maliyetli seçeneklere göre pahalı olabilir. Ancak bunlar genellikle daha uzun ömürlü ve verimli olduğundan uzun vadede avantaj sağlar.
• Montaj ve İşçilik: Kurulumun zorluğu (çatı tipi, yüksekliği, erişim kolaylığı) ve kullanılacak montaj malzemeleri maliyeti etkiler. Örneğin, kırılgan kiremit çatı ile düz beton çatı montajı arasında işçilik maliyeti farkı olabilir.
• Proje ve İzin Giderleri: Dağıtım şirketine başvuru, proje onayı, mühendislik çizimleri gibi süreçler küçük de olsa maliyet kalemi oluşturur. Genelde anahtar teslim firmalar bu kalemleri toplam fiyata dahil eder.
• Ek Bileşenler: Akü depolama isteniyorsa, aküler ve ek güç elektroniği maliyeti ciddi oranda yükseltir. Benzer şekilde, güneş enerjisi sistemine entegre bir enerji yönetim sistemi veya akıllı izleme (SCADA) talep edilirse ek maliyet gelecektir.
• KDV ve Teşvikler: Güneş enerjisi sistemleri için Türkiye’de %18 KDV muafiyeti uygulanmaktadır. Bu, maliyeti düşüren bir etkendir. Ayrıca bazı destek ve hibe programları varsa bunlar da maliyetten düşebilir.

Örneğin, Türkiye’de 4-6 kişilik bir ailenin yaşadığı müstakil bir evin çatısına 5 kW on-grid sistem kurulumu 2025 itibarıyla tüm vergiler dahil yaklaşık 130-150 bin TL bandında olabilmektedir. Bir sitenin ortak alanları için 10-15 kW kurulum ise tahminen 250-400 bin TL aralığında olabilir (kesin rakamlar keşif sonrası belirlenir). Bu tutarlar, dolar kuru ve malzeme fiyatlarındaki değişimle güncellenmektedir; güncel fiyatlar için sektör raporları veya teklif alınması en doğrusudur.

Özetle, site için güneş paneli kurulumu maliyeti, 2025 verilerine göre on binlerce lira ile birkaç yüz bin lira arasında değişebilir. Yatırımın büyüklüğü göz önüne alındığında, uzun vadeli düşünüldüğünde ve enerji fiyatlarının sürekli arttığı dikkate alındığında, bu maliyetin makul bir süre içinde geri kazanılması beklenir. Detaylı bir keşif ve fiyat teklifi, spesifik siteniz için en doğru maliyet bilgisini verecektir.

Site için güneş paneli kurulumu maliyeti ne kadardır?

Site için güneş paneli kurulumu kaç yılda kendini amorti eder?

Güneş enerjisi yatırımının geri dönüş süresi (amorti süresi), yapılan yatırımın kendini elektrik faturalarındaki tasarrufla ne kadar sürede karşılayacağını gösterir. Site ortak alanlarına kurulan güneş paneli sistemi, doğru boyutlandırılmış ve verimli çalışıyorsa, birkaç yıl içinde kendini geri ödeyebilir. Genellikle konut tipi güneş enerjisi sistemlerinde yatırımın geri dönüşü 4 – 7 yıl arasında gerçekleşmektedir. Bu aralık, Türkiye genelindeki ortalama güneşlenme süreleri ve 2024-2025 dönemi elektrik fiyatları baz alınarak hesaplanmıştır. Nitekim güneşli bölgelerde (Akdeniz, Güneydoğu Anadolu gibi) üretilen enerji daha fazla olacağı için amortisman süresi bu aralığın alt sınırına (4 yıla) yaklaşırken, daha az güneş alan bölgelerde üst sınıra doğru (7 yıla) yaklaşabilir.

Sitenizin enerji tüketimi ve sistem büyüklüğü de amortisman süresini etkiler. Örneğin elektrik faturası yüksek olan bir sitenin, güneş enerjisiyle elde edeceği tasarruf daha fazla olacağından yatırım daha hızlı geri döner. Bunun yanında, devlet teşvikleri ve KDV muafiyeti gibi uygulamalar yatırım maliyetini düşürerek geri dönüş süresini kısaltır. 2022 yılında alınan bir kararla apartman ve siteler için çatı güneş santrallerinin kapasitesi 25 kW’ye çıkarılırken, yatırımın yaygınlaşması amacıyla vergi ve kredi kolaylıklarına da vurgu yapılmıştır. Bu kararın ardından sektör yetkilileri, ortalama 5 yıl gibi bir sürede çok daireli sitelerde yatırımın geri dönebileceğini belirtmiştir.

Tabii geri dönüş süresi bir dizi değişkene bağlıdır. Elektrik fiyatlarındaki artış oranı önemli bir etkendir. Eğer şebeke elektriğinin birim fiyatı her yıl yükselirse, güneş enerjisiyle elde edilen tasarruf artacağı için yatırım daha kısa sürede geri ödenir. Son yıllarda elektrik birim fiyatlarında yaşanan artışlar göz önüne alındığında, güneş paneli yatırımının cazibesi de artmaktadır. Örneğin, yıllık %15 zamlanan bir elektrik tarifesinde güneş enerjisinin sağladığı ekonomik fayda yıldan yıla büyür.

Ayrıca, üretim fazlası elektriğin satılması da geri dönüşü hızlandırabilir. Site ortak alanlarının tüketiminden arta kalan enerji şebekeye satılıp gelir elde ediliyorsa, bu gelir yatırımın geri ödenmesine katkı sağlar. Bu durum, uygun yönetmeliklerle desteklenmiştir ve mesken aboneleri için ihtiyaç fazlası enerji satış gelirleri belirli büyüklüklere kadar gelir vergisinden muaf tutulmuştur (bkz. Esnaf muaflığı hükümleri).

Gerçek hayattan bir örnek vermek gerekirse: 10 kW kapasiteli bir güneş paneli sistemi İstanbul’daki bir apartmanın ortak alan giderlerini yılda yaklaşık 25-30 bin TL azaltabilir. Bu sistem yaklaşık 200 bin TL’ye mal olduysa, 6-7 yıl içinde kendini ödeyecektir. Daha güneşli bir şehirde aynı sistem belki yılda 35-40 bin TL karşılığı elektrik üretecek ve 5 yıl gibi bir sürede amorti olacaktır.

Özetle, site için güneş paneli kurulumu yatırımı çoğu koşulda 5-7 yıl civarında kendini amorti eder. Güneşlenme süresi yüksek bölgelerde bu süre 4-5 yıla inebilirken, daha az güneş alan ve tüketimin nispeten düşük olduğu durumlarda 8-10 yıla çıkabilir. Geri dönüş süresini doğru hesaplayabilmek için, güncel elektrik tarifesi, yıllık üretim projeksiyonu ve olası fiyat artış oranlarını hesaba katan bir fizibilite analizi yaptırmak tavsiye edilir. Bu sayede yatırımınızın kaç yılda kendini geri ödeyeceğini daha net görebilirsiniz.

Site için güneş paneli kurulumu elektrik faturalarını nasıl etkiler?

Bir siteye güneş paneli kurulumu yapıldığında, elektrik faturalarında belirgin bir düşüş gerçekleşir. Güneş enerjisi sistemi, sitenin ortak kullanım alanlarındaki elektrik ihtiyacını kısmen ya da tamamen karşıladığı için şebekeden çekilen enerji miktarı azalır. Sonuç olarak, her ay dağıtım şirketine ödediğiniz fatura tutarı da buna paralel olarak düşer. İyi tasarlanmış bir güneş paneli sistemi, gündüz saatlerinde aydınlatma, asansör, hidrofor, güvenlik kamera sistemleri gibi sürekli elektrik tüketen birimlerin enerjisini güneşten sağlayabilir. Bu da sitenin aylık ortak elektrik giderlerini önemli ölçüde azaltır veya ortadan kaldırabilir.

Örneğin, ortalama büyüklükte bir sitenin ortak alanlarında aylık 1000 TL elektrik faturası geldiğini varsayalım. Güneş enerjisi sistemi kurulup devreye girdikten sonra bu faturanın büyük bölümü karşılanabilir. Güneşli aylarda fatura neredeyse sıfıra inerken, kış gibi güneşin daha az olduğu dönemlerde bir miktar çekiş olabilir. Yıllık ortalamada bakıldığında faturalarda %70-%90 arasında tasarruf sağlanması mümkündür.

Güneş panellerinin ürettiği enerji öncelikle anlık olarak sitenin ortak yüklerinde tüketilir. Anlık üretim, tüketimden yüksek olursa fazla enerji şebekeye verilir (bu konuya bir sonraki soruda değinilecektir). Eğer üretim, tüketimin altında kalırsa eksik kısım yine şebekeden otomatik olarak çekilir. Bu süreç, bina sakinleri veya yöneticileri tarafından fark edilmez; sistem bunu otomatik olarak şebeke ile dengeler. Ancak sonuç olarak şebekeden çekilen enerji azaldığı için faturada o oranda azalma görülür.

Türkiye’de mesken ve site aboneleri için uygulanan mahsuplaşma sistemi, güneş enerjisi üreticilerine avantaj sağlamaktadır. Aylık mahsuplaşma denen bu sistemde, ay içinde üretilen elektrik ile tüketilen elektrik karşılaştırılır. Üretim, tüketimi karşıladığı oranda fatura tutarı düşer. Hatta ay sonunda üretim, tüketimden fazlaysa dağıtım şirketi bu fazla enerjiyi satın alarak bir ödeme yapar ya da bir sonraki döneme kredi olarak yansıtır. Örneğin, bir ay 800 kWh üretip 600 kWh tükettiyseniz, kalan 200 kWh için dağıtım şirketinden ödeme alabilirsiniz.

Sonuç olarak, site için güneş paneli kurulumu sayesinde ortak alanlara ait elektrik faturaları belirgin şekilde azalır. Uzun vadede bakıldığında, güneş enerjisi sistemi kendini amorti ettikten sonra yıllarca bedavaya yakın elektrik kullanımı mümkün olur. Bu da site sakinlerinin aidatlarının düşmesi veya aynı bütçeyle daha fazla hizmet alabilmesi anlamına gelir. Ayrıca şebekeden çekilen enerji azaldığı için, fiyat artışlarından da daha az etkilenilir, bütçe planlaması kolaylaşır. Kısacası güneş enerjisi, sitenizin elektrik giderlerini azaltarak ekonomik bir fayda sunar ve enerji bağımsızlığınızı artırır.

Site için güneş paneli kurulumu ile üretilen fazla elektrik şebekeye satılabilir mi?

Evet, site için güneş paneli kurulumuyla üretilen ve anlık tüketiminizi aşan elektrik yasal düzenlemeler çerçevesinde şebekeye satılabilir. Türkiye’de yürürlükte olan Lisanssız Elektrik Üretimi mevzuatına göre, mesken aboneleri (apartmanlar, siteler vb.) çatılarına kurdukları güneş enerji sistemleriyle ihtiyaç fazlası elektriği dağıtım şebekesine verebilir ve bu enerji için gelir elde edebilirler. Bu uygulama, bireysel yenilenebilir enerji yatırımlarını teşvik etmek amacıyla getirilmiştir ve oldukça önemli bir avantajdır.

Pratikte süreç şöyle işler: Güneş panellerinizin ürettiği elektrik miktarı, o an site ortak alanlarının tükettiği elektrikten fazlaysa, fazlalık otomatik olarak şebekeye geri akar. Örneğin yazın güneşli bir öğle vaktinde aydınlatma ve asansör gibi yükler düşükken paneller yüksek üretim yapıyorsa, kullanmadığınız elektrik dağıtım hattına verilir. Bu enerji boşa gitmez; dağıtım şirketi çift yönlü sayacınız sayesinde bu gönderimi kaydeder. Ay sonunda, ürettiğiniz ve tükettiniz elektrik miktarları karşılaştırılır (mahsuplaşma). Eğer üretim tüketimi aştıysa, fazla kWh cinsinden belirlenir ve EPDK’nın belirlediği tarifeden size ödeme ya da kredi sağlanır.

Bu çerçevede, sitenizin güneş enerjisinden kazandığı fazla enerji adeta sitenize ek gelir oluşturabilir. Örneğin, bir ay içerisinde sitenizin ortak alan tüketimi 500 kWh iken, güneş panelleriniz 700 kWh üretmiş olsun. İhtiyaç duyulan 500 kWh’ı zaten bedelsiz karşılamış oldunuz; artan 200 kWh ise şebekeye satılır. Bu 200 kWh için dağıtım şirketi size o ayki geçerli tarife üzerinden ödeme yapar veya tutarı takip eden faturanızda alacak olarak gösterir. Bu sayede güneş enerjisi sistemi, hem tasarruf hem de gelir kaynağına dönüşmüş olur.

Üretilen fazla elektrik satışında bazı bürokratik ve teknik hususlar da vardır: Öncelikle, bağlantı anlaşmanızda bu duruma izin verilir. Zaten lisanssız üretim başvurunuz kabul edilip sistem kurulduğunda, dağıtım şirketi ile bir anlaşma yaparsınız. Bu anlaşma, ihtiyaç fazlası enerjinin satın alınacağı taahhüdünü de içerir. Dağıtım şirketi sistem devreye girerken çift yönlü (iki haneli) sayacınızı takar. Bir hane çekilen elektriği, diğer hane şebekeye verilen elektriği kaydeder. Ay sonunda bu sayaç verileriyle hesaplama yapılır. Türkiye’de mesken aboneleri için ihtiyaç fazlası enerji bedeli, EPDK tarafından belirlenen aktif enerji bedeli üzerinden ödenir. Bu bedel, vergiler hariç genelde tükettiğiniz elektriğin birim fiyatına yakındır, yani şebekeye sattığınız elektriğin parasal değeri, şebekeden aldığınız elektriğin birim fiyatına denk sayılabilir.

Ayrıca vergi açısından da kolaylık sağlanmıştır. 2019 yılında Gelir Vergisi Kanunu’na eklenen bir hükümle, 10 kW’a kadar (sonrasında 25 kW’a kadar olarak güncellendi) yenilenebilir enerji sisteminden şebekeye elektrik satan gerçek kişiler, elde ettikleri gelir için gelir vergisinden muaf tutulmuştur. Bu “esnaf muaflığı” sayesinde, apartman/site yönetimleri veya bireysel daire sahipleri küçük ölçekli güneş enerjisi satışlarından vergi yükü yaşamazlar.

Sonuç olarak, site için güneş paneli kurulumu yaptığınızda, ihtiyacınızın üzerindeki elektrik boşa gitmez; aksine yasal çerçevede şebekeye satılarak maddi kazanca dönüşür. Bu hem yatırımın daha hızlı geri dönmesini sağlar hem de ülkenin genel enerji arzına katkıda bulunur. Sisteminizi projelendirirken dağıtım şirketiyle yapacağınız bağlantı anlaşmasının bu hususları kapsamasına özen göstermeniz yeterlidir.

Site için güneş paneli kurulumu için lisans almak gerekir mi?

Hayır, site için yapılan güneş paneli kurulumları genellikle lisans alma gerekliliğinden muaftır, çünkü bu tür sistemler Türkiye’de “lisanssız üretim” kapsamına girmektedir. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), küçük ölçekli yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik üretimi teşvik etmek amacıyla lisanssız üretim sınırlarını belirlemiştir. 2019 öncesinde mesken ve ticari olmayan kullanım için lisanssız üretim sınırı 10 kW olarak uygulanırken, EPDK’nın 10 Mart 2022 tarihli kararıyla apartman, site, villa, cami gibi ticari amaç gütmeyen yerlerde bu kapasite üst sınırı 10 kW’dan 25 kW’ye çıkarılmıştır. Bu, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren bir düzenleme olup, artık sitenizin çatısında 25 kW’ye kadar olan güneş enerjisi sistemi için lisans almadan, sadece gerekli izin başvurularını yaparak kurulumu gerçekleştirebilirsiniz.

Lisanssız üretim kapsamına girmek demek, uzun ve maliyetli lisans prosedürlerine tabi olmadan, daha basit bir onay süreciyle sistemi devreye alabilmek demektir. Bu kapsamda site yönetimi veya bireysel daire sahibi olarak bir şirket kurma zorunluluğunuz da yoktur. Ürettiğiniz elektrik öncelikle kendi ihtiyacınızı karşılayacak, varsa fazlasını şebekeye vereceksiniz ve dağıtım şirketinden bunun bedelini alabileceksiniz (belirli sınırlar dahilinde vergi muafiyetiyle). Bütün bunlar için EPDK’dan üretim lisansı almak gerekmez.

Ancak lisans olmadan da olsa, dağıtım şirketine başvuru ve onay süreci gerekmektedir. Yani, tamamen bildirim yapmadan kurulumu tamamlamak mümkün değildir. Lisanssız da olsa sisteminizi şebekeye bağlamak için bölgenizdeki elektrik dağıtım şirketine bazı teknik belgeler ve başvuru formu sunmanız gerekir. İlgili dağıtım şirketi, başvurunuzu teknik açıdan değerlendirir ve uygun görürse bağlantı anlaşması yapar. Bu süreçte “Lisanssız Üretim Başvurusu” adı altında bir prosedür izlenir.

Özetle, site için güneş paneli kurulumu yapmak istediğinizde, kapasite 25 kW’ı aşmıyorsa EPDK’dan üretim lisansı almanıza gerek yoktur. Bu, işinizi oldukça kolaylaştırır ve proje maliyetini düşürür. Sadece lisanssız üretim yönetmeliği çerçevesinde, dağıtım şirketi onayı ve bağlantı izni alınması yeterlidir. Tabii eğer çok büyük bir site veya tesis olsaydı ve 25 kW üzeri bir sistem kurmak isteseydiniz, o durumda lisanslı üretim gereklilikleri devreye girerdi. Fakat güncel mevzuat, apartman ve siteler gibi yapılarda 25 kW’ye kadar güneş enerjisi kurulumlarını lisanssız ve kolay işlemlerle gerçekleştirme imkânı tanımaktadır.

Site için güneş paneli kurulumu için gerekli izinler ve belgeler nelerdir?

Site veya apartman çatısına güneş paneli kurmak için, lisanssız üretim kapsamında dahi olsa ilgili dağıtım şirketine çeşitli belge ve izin başvurularını yapmak gerekir. Bu süreç, bürokratik gibi görünse de doğru adımları izlerseniz sorunsuz ilerleyecektir. Başvuru esnasında talep edilen başlıca belgeler şunlardır:

• Lisanssız Üretim Başvuru Formu: İlgili elektrik dağıtım şirketinin sağladığı standart başvuru formudur. Bu formda tesis sahibinin (örneğin apartman yönetimi) bilgileri, tesisin kurulacağı adres, sistemin teknik detayları (güneş paneli gücü, inverter kapasitesi vb.) gibi bilgiler doldurulur.
• Kimlik ve Yetki Belgeleri: Başvuruyu yapan kişi veya kurumun kimliğini ve yetkisini gösteren evraklar. Eğer başvuru bir tüzel kişi (örneğin site yönetimi adına) yapılıyorsa, imza sirküleri ve yetkili kişinin imza yetki belgesi sunulur. Apartman yönetimi adına yönetici başvuruyorsa, yönetici seçildiğine dair karar defteri fotokopisi gerekebilir.
• Mülkiyet Belgesi veya Kira Sözleşmesi: Güneş enerjisi sisteminin kurulacağı yerin size ait olduğunu veya kullanım hakkınız olduğunu gösterir belge. Apartmanın çatısı için tapu belgesi sunulur; eğer çatı kat malikleri adına ortaksa ve yönetim başvuruyorsa apartman karar defteriyle birlikte tapu fotokopileri verilebilir. Ya da çatı kiralanmışsa en az iki yıllık kira sözleşmesi istenir.
• Elektrik Abone Bilgileri: Sistemin bağlanacağı mevcut elektrik aboneliğinin abone numarası ve sözleşme hesap numarası gerekir. Apartman ortak alan aboneliğinin bilgileri genellikle yeterlidir.
• Başvuru Ücreti Dekontu: EPDK veya dağıtım şirketi tarafından belirlenen başvuru bedelinin yatırıldığına dair makbuz veya dekont istenir. Bu ücret cüzi bir miktar olup, başvuru dosyasının işleme alınması içindir.
• Teknik Şartnameler ve Tek-hat Şeması: Kurulacak güneş enerjisi sisteminin tek hat elektrik şeması hazırlanmalıdır. Bu şema, paneller, inverter ve şebeke bağlantısının nasıl olacağını gösteren teknik çizimdir. Yetkili bir elektrik mühendisince onaylı olması istenir. Ayrıca inverter, panel gibi bileşenlerin teknik özellik dokümanları (datasheet) gerekebilir.
• YEGM Teknik Değerlendirme Formu: Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü (Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı bünyesinde) tarafından istenen bir formdur. Bu formda projeye ait teknik bilgiler yer alır ve ilgili kurum değerlendirmesi için kullanılır.
• Tüzel Kişiliklerde Ortaklık Yapısı Belgesi: Eğer başvuru sahibi bir şirket ya da tüzel kişiyse (örneğin site yönetimi dernek/vakıf statüsünde olsa bile), ortaklık yapısını gösterir belge talep edilebilir. Apartman yönetimlerinde bu genelde uygulanmaz, daha çok şirketler içindir.
• Belediye/İmar İzni (gerekirse): 2017 sonrası Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği değişikliğiyle, çatıda güneş enerjisi sistemi kurulumu için ek inşaat izni aranmamaktadır, yeter ki yapının statiğine zarar verilmesin. Ancak bazı belediyeler bilgi amaçlı bildirim isteyebilir. Bu nedenle yerel belediyeye danışmak gerekebilir.

Yukarıdaki belgeleri hazırladıktan ve formları doldurduktan sonra bölgenizdeki elektrik dağıtım şirketine (örn. BEDAŞ, AYEDAŞ, TEDAŞ bölge işletmeleri vb.) başvurunuzu yaparsınız. Dağıtım şirketi başvurunuzu incelerken özellikle teknik şema ve kapasite uygunluğuna bakacaktır. Not: Başvuru sırasında tüm evrakların eksiksiz olması çok önemli, zira eksik evraklı başvuru kabul edilmeyecektir.

Dağıtım şirketi başvurunuzu uygun bulursa size bir bağlantı görüşü ve onayı verir. Sonrasında projeyi gerçekleştirip, tesisatı kurduktan sonra geçici kabul başvurusu yaparsınız ve dağıtım şirketi sistemi kontrol ederek resmi olarak devreye alır.

Özetle, site için güneş paneli kurulumu izin sürecinde hazırlamanız gereken evraklar yukarıda listelendiği gibidir. Tüm bu belgelerle yaptığınız başvuru onaylandığında, yasal olarak sistemi kurup işletmeye başlayabilirsiniz. Başvuru sürecinde çoğu zaman anahtar teslim hizmet sunan GES firmaları da size destek olur ve evrak işlerinde yardımcı olurlar.

Site için güneş paneli kurulumu için gerekli izinler ve belgeler nelerdir?

Site için güneş paneli kurulumu başvurusu nereye ve nasıl yapılır?

Güneş paneli sistemi kurulumunda resmi izin sürecinin önemli bir adımı da başvurunun nereye ve nasıl yapılacağıdır. Türkiye’de apartman ve siteler için güneş enerjisi kurulumu başvuruları, doğrudan doğruya ilgili elektrik dağıtım şirketine yapılır. Her bölgenin elektrik şebekesini işletme sorumluluğu, o bölgede faaliyet gösteren dağıtım şirketindedir (örneğin İstanbul Avrupa Yakası için BEDAŞ, Anadolu Yakası için AYEDAŞ, Ankara için Enerjisa Başkent gibi). Başvuru yapacak site yönetimi veya bireysel başvuru sahibi, kendi bölgesindeki dağıtım şirketinin ilan ettiği başvuru birimine gerekli evraklarla müracaat eder.

Başvuru işlemleri genel hatlarıyla şu adımları içerir:

1. Ön Hazırlık: Önceki soruda belirtilen gerekli belgeleri ve teknik projeyi hazırlarsınız. Ayrıca dağıtım şirketinin web sitesinde lisanssız üretim başvuruları için yayınlanan yönergeleri incelemeniz faydalı olacaktır. Bazı dağıtım şirketleri başvuruların online sistem üzerinden yapılmasını da isteyebilmektedir.
2. Başvurunun Yapılması: Gerekli evraklarla birlikte, dağıtım şirketinin ilgili departmanına (genelde “Proje Yönetimi” veya “Bağlantı ve Sistem İşletişi” birimi) başvurunuzu iletirsiniz. Başvuru esnasında bir dilekçe/form doldurulur ve evraklar teslim edilir. Bu aşamada başvuru ücreti alındığını da unutmayalım; dekontu ibraz etmelisiniz.
3. Değerlendirme Süreci: Dağıtım şirketi, başvuruları genellikle aylık periyotlar halinde değerlendirir. Başvurunuz teknik açıdan incelenir: Kurmak istediğiniz güç o bölgedeki şebeke kapasitesine uygun mu? Tüketim aboneliğinizle üretim gücünüz dengeli mi (genelde üretim gücünün, tüketim gücünü aşmaması istenir)? Evraklar tam mı? Bu gibi kriterler kontrol edilir. Eksik ya da uygunsuz bir durum varsa, dağıtım şirketi bunu size bildirir (örneğin projede düzeltme isteyebilir veya eksik belgeyi tamamlamanızı talep edebilir).
4. Bağlantı Anlaşması: Değerlendirme olumlu ise, dağıtım şirketi size bir Bağlantı Anlaşmasına Çağrı Mektubu gönderir. Bu, “şu şu şartlarla sisteminizi şebekeye bağlamayı kabul ediyoruz” anlamına gelir. Bu mektupta, kurabileceğiniz maksimum güç, bağlantı noktası, sayaç değişimi ve benzeri teknik detaylar yer alır. Bu aşamada sizden bir Bağlantı Anlaşması imzalamanız istenir.
5. Kurulum ve Geçici Kabul: Anlaşma imzalandıktan sonra güneş paneli sisteminizi projeye uygun şekilde kurarsınız (veya kurdurursunuz). Kurulum tamamlanınca dağıtım şirketine geçici kabul (geçici kabul talebi) başvurusu yaparsınız. Onlar da sahada uzmanlarını göndererek sistemin projeye uygun kurulup kurulmadığını, inverter ve panellerin onaylı olup olmadığını, koruma tertibatının yerinde olup olmadığını kontrol eder. Her şey uygunsa sisteme onay verilir ve devreye alma işlemi yapılır.
6. Sayaç Montajı ve Devreye Alma: Dağıtım şirketi çift yönlü sayaç takarak sistemi resmen devreye alır. Artık ürettiğiniz elektrik şebekeyle entegre şekilde çalışabilir hale gelir.

Başvuruda dikkat edilmesi gereken püf noktalarından biri, tüketim tesisinin sahibi ile üretim tesisinin başvuru sahibinin aynı olması gerekliliğidir. Yani apartman ortak alan aboneliği kimin adınaysa (genelde apartman/site yönetimi), üretim tesisi başvurusu da onun adına yapılmalıdır. Bu sayede üretim ve tüketim aynı noktada eşleştirilir.

Başvurular sırasında sabırlı olmak da önemlidir; zira dağıtım şirketleri yoğunluğa göre değerlendirmeleri sonuçlandırır. Yönetmelik gereği lisanssız başvurular aylık periyotlarda toplanır ve incelenir. Örneğin, Ocak ayı içinde yaptığınız başvuru, Ocak sonunda ele alınıp Şubat başında sonuçlanabilir. Başvurunuz kabul edildiğinde size belirli bir süre verilir (genelde 6-12 ay) bu süre içinde projeyi tamamlayıp geçici kabulü almanız beklenir.

Özetle, site için güneş paneli kurulum başvurusu, bölgenizdeki elektrik dağıtım şirketine gerekli belgelerle yapılır. Başvuru prosedürüne uygun hareket edildiğinde ve teknik şartlar sağlandığında, dağıtım şirketinden bağlantı izni alınır. Sürecin sonunda imzalanan bağlantı anlaşması ile sisteminizi kurup resmen işletmeye geçebilirsiniz. Başvuruyu bizzat takip edebileceğiniz gibi, çoğu zaman anahtar teslim proje firmaları bu süreci sizin adınıza yönetmektedir. Her halükârda, yasal gereklilikleri yerine getirmek ve izinleri almak, sitenizdeki güneş paneli kurulumunun sorunsuz ve mevzuata uygun olmasını sağlayacaktır.

Site için güneş paneli kurulumu için apartman yönetimi ve kat malikleri onayı gerekiyor mu?

Evet, apartman veya site çatısına güneş paneli kurulumu yapmadan önce apartman yönetiminin ve kat maliklerinin onayını almak gereklidir. Bunun birkaç sebebi vardır: Öncelikle apartman çatısı, ortak kullanım alanı kapsamında değerlendirilmektedir. Türk Medeni Kanunu’na göre ortak alanlarda yapılacak önemli değişiklikler için kat maliklerinin belirli bir çoğunlukla onay vermesi şarttır. Çatınıza güneş paneli yerleştirmek de bu kapsama girer. Uygulamada, apartman genel kurulunda konunun gündeme alınarak oylanması ve oybirliği veya en az 4/5 çoğunlukla karar alınması tavsiye edilir (kesin oran, yapılacak işin niteliğine göre değişebilir; ortak alanın kullanımı değişeceği için genellikle bütün maliklerin rızası aranır).

Özellikle site veya apartman yönetimi üzerinden bir kurulum yapılacaksa (yani ortak giderleri karşılamak üzere bir sistem kuruluyorsa), yönetim planı çerçevesinde tüm kat maliklerinin yazılı muvafakati ideal olandır. Birçok dağıtım şirketi de başvuru sırasında, çatıda GES kurulumu için kat maliklerinden alınmış noter onaylı muvafakatname talep etmektedir. Bu muvafakatname, her bir daire sahibinin kuruluma rızası olduğunu gösteren belgedir. Böylece ileride herhangi bir malikin itiraz etmesi durumunun önüne geçilir.

Kurulacak sistem bireysel bir daireye ait olsa bile (örneğin sadece kendi dairenizin elektrik ihtiyacını karşılamak için panel koymak istiyorsanız), yine de çatı ortak alan sayıldığından diğer maliklerin izni gerekir. Bu izin, pratikte apartman genel kurul kararı veya tüm maliklerin yazılı onayı şeklinde alınabilir. Yönetimden onay alınmadan çatıda çalışma yapmak hukuken sakıncalı olacağı gibi, komşuluk hukuku açısından da anlaşmazlıklara yol açabilir.

Aynı şekilde, apartman/site yönetim planında veya iç yönetmeliğinde bu konuda özel bir hüküm yoksa bile, genel kanun hükümleri geçerlidir. Fakat bazı siteler son dönemde enerji verimliliği projelerini kolaylaştırmak adına yönetim planlarına ilgili hükümler koymaya başladı. Örneğin “Yönetim kurulu kararıyla ortak alana yenilenebilir enerji sistemi kurulabilir” gibi maddeler eklenebiliyor. Yine de bu durumlarda dahi maliklerin bilgilendirilmesi ve önemli bir muhalefet olmadığının tespiti iyi bir uygulamadır.

Özetle: Evet, site için güneş paneli kurulumunda kat maliklerinin onayı gerekir. Bu hem yasal bir gereklilik (ortak alan kullanımı nedeniyle) hem de uygulamada karşılaşılabilecek itirazları önlemek için bir zorunluluktur. Onay sürecinde izlenebilecek adımlar şöyledir:

• Konuyu apartman genel kurul toplantısında gündeme alın.
• Projenin faydalarını (uzun vadede fatura düşüşü vb.) maliklere anlatın.
• Oylama yaparak kararı tutanak altına alın.
• Tüm maliklere kararın bir suretini imzalatın veya noter onaylı muvafakatnameler alın.

Bu şekilde bir mutabakat sağlandığında, hem komşuluk ilişkileri korunmuş olur hem de dağıtım şirketine başvuru yaparken gerekli görülen onay belgesi elinizde hazır bulunur. Sonuç olarak, apartman/sitede uzlaşma ile hareket etmek, güneş paneli kurulum sürecinizi hızlandırır ve ileride oluşabilecek hukuki sorunları engeller.

Site için güneş paneli kurulumu bireysel olarak yapılabilir mi?

Bir apartman veya site içerisinde bireysel bir daire sahibi olarak güneş paneli kurulumu yapmak mümkündür, ancak bunun pratikte uygulanması bazı şartlara bağlıdır. Türkiye’deki düzenlemeler ve apartman yaşamının getirdiği ortak alan kısıtları nedeniyle, bir daire sahibi kendi dairesinin elektrik ihtiyacı için çatıda güneş paneli kurmak isterse, öncelikle diğer kat maliklerinin onayını almalıdır (önceki soruda değinildiği gibi). Çatı alanı tüm maliklerin ortak mülkiyetinde olduğundan, bir kişinin tek başına kullanımına sunulması için izin gereklidir.

Mevzuat açısından bakarsak, Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği’nde (3 Temmuz 2017 tarihli değişiklik) apartman çatılarında bireysel yenilenebilir enerji sistemlerine izin verilmiştir. Ancak burada önemli bir kısıt belirtilmiştir: Bir kat maliki, çatıda kuracağı sistemin kaplayacağı alanın, kendi dairesinin arsa payı oranını geçmemesi gerekir. Yani çatı toplam alanının örneğin %10’una denk gelen arsa payınız varsa, güneş paneli kurulumunuz o alanı aşmamalıdır. Bu, diğer maliklerin hakkını korumak için konulmuş bir kuraldır.

Ayrıca çatıda tüm daireler için yeterli alan olmalıdır. Örneğin siz panel kurdunuz ve çatı alanının büyük kısmını kapladınız diyelim; daha sonra başka bir komşunuz da aynı şeyi yapmak isterse yer bulamayabilir. Bu durum haksızlık yaratacağından, yönetmelik “çatı ortak kullanım alanında her daireye yetecek kadar alan bırakılmalıdır” der. Pratikte, eğer çatınız çok geniş değilse ve birkaç daire sahibi daha panel kurmak isterse, herkesin ayrı ayrı sistem kurması zor olabilir. Bu gibi durumlarda, ortak bir sistem kurup faydayı paylaşmak (örneğin giderleri bölüşmek ya da site yönetiminin kurup faturalardan düşmesi) daha mantıklı olabiliyor.

Bireysel kurulum yaparken dikkate alınacak bir diğer husus, dağıtım şirketi başvurusunun nasıl olacağıdır. Her daire ayrı bir elektrik aboneliği olduğundan, her biri için ayrı lisanssız üretim başvurusu yapılabilir. Örneğin A blok 5 nolu daire kendi adına 5 kW’lık bir güneş paneli sistemi için başvurabilir, B blok 3 nolu daire ayrı bir 5 kW için başvurabilir. Bu teknik olarak mümkün. Ancak uygulamada, dağıtım şirketleri apartman çatılarında birden fazla ayrı başvuruyu değerlendirirken, toplam gücü ve çatı alanını göz önünde bulundurur. Çatıda fiziken panel kurulacak yer, bir proje dahilinde gösterilmelidir ki çakışma olmasın.

Bireysel sistem kurulumlarında, kurulan sistemin ürettiği elektrik doğrudan o dairenin elektrik panosuna bağlanır ve sadece o dairenin tüketimini karşılar. Fazla üretim olursa ilgili dairenin sayacı üzerinden şebekeye satılabilir (aynı lisanssız mevzuat kuralları daire için de geçerli). Burada apartman ortak giderlerine doğrudan bir etkisi olmaz, çünkü ortak alan elektrik hattıyla bağlantılı değildir.

Sonuç olarak, bireysel daire sahipleri site içinde güneş paneli kurabilirler, ancak:

• Apartman yönetimi ve diğer maliklerden yazılı onay alınmalıdır (çatı ortak alan olduğundan).
• Çatıda her daire için potansiyel yer ayrımı yapılarak, kimsenin hakkı zedelenmemelidir.
• Her bir başvuru kendi aboneliği üzerinden dağıtım şirketine ayrı yapılmalıdır.
• Teknik ve statik sınırlamalar gözetilmelidir (çatıya aşırı yük binmemeli, gölgelemeler iyi planlanmalı).

Uygulamada, özellikle müstakil binalarda bireysel kurulumlar daha kolayken, çok daireli apartmanlarda süreç biraz zahmetli olabilir. Bu yüzden birçok apartmanda bireysel yerine ortak güneş enerji sistemi kurulumu yoluna gidiliyor. Yine de imkânsız değildir; doğru izinler ve teknik planlamayla siz de kendi daireniz için çatınıza güneş paneli kurdurup bireysel elektriğinizi üretebilirsiniz.

Site için güneş paneli kurulumu avantajları nelerdir?

Site için güneş paneli kurulumu, hem ekonomik hem çevresel açıdan çok sayıda avantaja sahiptir:

• Elektrik faturalarında azalma: Güneş enerjisi sistemi, site ortak alanlarının elektrik ihtiyacını karşıladığı için şebekeden çekilen enerji miktarını düşürür. Bu da aylık elektrik faturalarının ciddi oranda azalması demektir. Hatta sistem kapasitesi doğru hesaplanmış bir sitede, ortak alan elektrik giderleri tamamen ortadan kalkabilir. Uzun vadede bakıldığında, bu tasarruflar yatırım maliyetini karşılar ve sonrasında site sakinlerine neredeyse bedelsiz elektrik avantajı sunar.
• Yenilenebilir ve çevre dostu enerji: Güneş enerjisi, fosil yakıtlara bağımlılığı azaltan temiz bir enerji kaynağıdır. Güneş paneli kurulumu sayesinde sitenizin karbon ayak izi küçülür, çevreye salınan sera gazı emisyonları azalır. Bu, sürdürülebilirlik hedeflerine katkı sağlar ve daha yaşanabilir bir çevre için önemli bir adımdır.
• Uzun vadeli tasarruf ve gelir imkânı: Güneş panellerinin ömrü 25-30 yıl civarındadır ve bu süre boyunca düşük bakım masraflarıyla çalışırlar. Yatırım maliyeti geri ödendikten sonra, sistem her yıl sitenize bedelsize yakın elektrik üretmeye devam eder. Ayrıca ihtiyaç fazlası elektrik şebekeye satılarak siteye ek gelir getirebilir. Bu, sitenin ortak bütçesine katkı yapıp aidatların düşmesini veya başka hizmetlere kaynak ayrılmasını sağlayabilir.
• Enerji maliyetlerinde kontrol ve bağımsızlık: Güneş enerjisi kullanan bir site, dışarıdan satın aldığı elektrik miktarını azalttığı için, elektrik fiyatlarındaki artışlardan daha az etkilenir. Bu da maliyet kontrolü sağlar. Özellikle sürekli zamlanan enerji piyasalarında, kendi elektriğinizi üretmeniz finansal riskleri azaltır. Ayrıca güneş enerjisi sayesinde sık elektrik kesintilerinin yaşandığı bölgelerde (eğer akü destekli bir sistem varsa) daha kesintisiz bir enerji arzına kavuşmak mümkündür.
• Mülk değerine katkı: Güneş enerjisi sistemi kurulu bir site, modern ve çevreci imajıyla gayrimenkul değerini artırır. Potansiyel alıcılar veya kiracılar için, düşük aidat avantajı ve çevre dostu enerji kullanımı çekici bir özelliktir. Yapılan araştırmalar, yenilenebilir enerji kullanan konutların piyasada daha tercih edilebilir olduğunu göstermektedir.
• Düşük bakım gereksinimi: Güneş panelleri hareketli parça içermez ve düzenli çalışmaları için çok fazla müdahaleye ihtiyaç duymazlar. Periyodik olarak panellerin temizlenmesi ve inverter bakımı gibi ufak çaplı işlemler yeterlidir. Bu da günlük işletme yükü getirmeden uzun süre fayda sağlanması anlamına gelir.
• Devlet teşviklerinden yararlanma: Güneş enerjisi yatırımları için devlet çeşitli teşvikler sunmaktadır. Örneğin KDV istisnası (%18 muafiyet) ve gümrük vergisi muafiyeti gibi mali avantajlar yürürlüktedir. Ayrıca yenilenebilir enerji yatırımları bazı hibe programlarına veya düşük faizli kredi imkanlarına konu olabilmektedir. Bu desteklerden yararlanarak yatırım maliyetini düşürmek mümkün olur.

Örnek vermek gerekirse: Orta ölçekli bir site, çatısına kurduğu 15 kW’lık güneş paneli sistemiyle yılda ~25.000 TL elektrik tasarrufu sağlarsa, 5-6 yıl içinde yatırımını amorti edecek; sonraki yıllarda bu tutarı her yıl adeta kar hanesine yazacaktır. Bu tasarruf site sakinlerinin aidatlarına indirim ya da sitenin kasasında birikim olarak yansır. Aynı zamanda site, yılda tonlarca karbon emisyonunun atmosfere salınmasını engelleyerek çevreye katkıda bulunur. Güneş enerjisiyle aydınlanan bahçeler, çalışan asansörler kesintisiz hizmet sunarken, bu hizmetlerin maliyeti sıfıra yakın olacaktır.

Sonuç olarak, site için güneş paneli kurulumu; ekonomik kazanç (düşük faturalar, olası gelir), enerji bağımsızlığı, çevresel sürdürülebilirlik, mülk değeri artışı ve imaj iyileşmesi gibi sayısız avantaja sahiptir. Bu nedenlerle, günümüzde apartmanlar ve siteler güneş enerjisi kurulumlarını gitgide daha fazla değerlendirmekte ve uygulamaya almaktadır.

Site için güneş paneli kurulumu avantajları nelerdir?

Site için güneş paneli kurulumu yapmanın zorlukları veya dezavantajları var mı?

Her ne kadar güneş enerjisi kurulumu pek çok fayda sağlasa da, uygulamada bazı zorluklar ve dezavantajlar da mevcuttur:

• Yüksek başlangıç maliyeti: Güneş paneli sistemleri, ilk kurulum anında hatırı sayılır bir yatırım gerektirir. Paneller, inverter, montaj ekipmanları, kablolama ve işçilik derken, başlangıçta toplu bir ödeme yapmanız gerekir. Bu maliyet, özellikle büyük siteler için yüz binlerce TL’ye ulaşabilir. Örneğin 10 kW’lık bir sistem için 2025 itibarıyla 200-250 bin TL yatırım gerekiyorsa, bu tutar bazı siteler için yüksek görünebilir. (Not: Maliyetlerin 5-7 yıl gibi bir sürede geri döndüğünü hesaba katmak önemli, ancak yine de ilk yatırım bedeli büyük bir engel olarak değerlendirilebilir).
• Güneş kaynağına bağımlılık ve düzensizlik: Güneş enerjisi, hava koşullarına ve mevsime bağlıdır. Geceleri üretim sıfıra iner, bulutlu ve yağmurlu günlerde üretim önemli ölçüde düşer. Kış aylarında güneşlenme süresi azalır, bu da panel verimini düşürür. Dolayısıyla güneş enerjisi kesintili bir kaynaktır; sitenizin enerji ihtiyacı 7/24 devam ederken, paneller sadece gündüz ve güneşliyken üretim yapabilir. Bu durum, gece ve kapalı hava koşullarında yine şebekeye bağımlılığı gerektirir veya batarya kullanmayı zorunlu kılar (bataryalar ise pahalı ve ömürleri sınırlıdır).
• Depolama ihtiyacı ve maliyeti: Yukarıdaki sebeple, kesintisiz bir yeşil enerji için depolama şart olabilir. Ancak akü teknolojisi hala pahalıdır ve her 5-10 yılda bir yenilenmesi gerekir. Büyük bir site için yeterli kapasitede akü bankası kurmak oldukça maliyetli olduğundan çoğu zaman bundan feragat edilir. Bu da sistemi fiilen gündüz üretim, gece şebekeden tüketim şekline indirger.
• Çatı alanı ve fiziksel sınırlamalar: Her apartmanın çatısı güneş paneli kurulumuna elverişli olmayabilir. Yeterli alan yoksa, çatı çok küçükse veya mimari engeller varsa, istenen kapasiteyi kurmak güçtür. Ayrıca çatının büyük kısmı panelle kaplansa bile, gölgeleme yapan unsurlar (bacalar, su deposu, asansör kulesi vs.) verimi düşürebilir. Çatı çevresindeki ağaçlar veya daha yüksek binalar gölge yapıyorsa performans düşer. Bu durumlarda yatırım beklenen getiriyi sağlamayabilir.
• Yatırım geri dönüş süresi: Her ne kadar 5-7 yıl ortalama bir amortisman süresi olsa da, bazı durumlarda bu süre 10 yılın üzerine çıkabilir. Özellikle kuzey bölgelerde düşük güneşlenme, yüksek ilk maliyet veya düşük elektrik fiyatı gibi etkenler varsa geri dönüş uzar. Bu da bazı yatırımcıları vazgeçirebilir. Ayrıca akülü sistemlerde geri dönüş süresi 15-20 yılı bulabilir ki bu oldukça uzundur. Yani ekonomik getirinin ortaya çıkması için sabır gerekir.
• Bürokratik süreçler: İzin ve başvuru işlemleri bazıları için karmaşık veya zaman alıcı olabilir. Dağıtım şirketiyle yazışmalar, evrak toplama, onay bekleme gibi süreçler proje süresini uzatabilir. Eksik belge veya teknik pürüz çıkarsa süreç uzayabilir. Bu durum, projeyi hızla hayata geçirmek isteyenler için caydırıcı olabilmektedir.
• Teknik bakım ve arıza riskleri: Güneş enerjisi sistemi genelde düşük bakım gerektirse de tamamen bakım gerektirmez demek yanlış olur. Panellerin zamanla tozlanması verimi %10-20 düşürebilir, bu nedenle düzenli temizlenmeleri önerilir. İnverter gibi elektronik ekipmanlar arıza yapabilir ve değiştirilmesi gerekebilir (inverter ömrü tipik olarak 10-15 yıldır, panellerinkinden kısadır). Tüm ekipmanların periyodik kontrol ihtiyacı ve olası arızalar da bir dezavantaj olarak görülebilir. Ayrıca yıldırım düşmesi, aşırı gerilim gibi durumlara karşı koruma olmadığında riskler oluşabilir.
• Çatı bütünlüğü ve sızdırmazlık problemleri: Eğer kurulum düzgün yapılmazsa, çatının su yalıtımında problemler oluşabilir. Montaj ayaklarının bağlantı noktaları su sızdırmaz şekilde kapatılmazsa ileride yağmur suyu sızıntıları yaşanabilir. Bu risk, profesyonel ve dikkatli bir montajla minimize edilse de potansiyel bir dezavantaj olarak belirtilmelidir. Aynı şekilde, yanlış kurulum malzemeleri kullanılırsa rüzgâra dayanım sorunu olabilir.
• İlave yük ve statik etki: Çok eski binalarda çatıya ek yük getirmek riskli olabilir. Eğer binanın taşıyıcı sistemi zayıfsa, panel ve ekipman ağırlığı statik probleme yol açabilir. Bu nedenle ek takviye masrafı doğabilir. Bu durum nadir de olsa, özellikle eski yapılarda dezavantaj olarak görülür.

Tüm bu sayılanlar, güneş enerjisi kullanımının avantajlarının yanında göz önünde bulundurulması gereken noktalardır. Pek çok dezavantaj, doğru planlama ve profesyonel uygulama ile aşılabilir: Örneğin gölge analizleri yapılarak panel yerleşimi optimize edilebilir, yüksek kaliteli su yalıtım elemanları kullanılarak sızdırmazlık sağlanabilir, bakımlar için yıllık program oluşturulup paneller temizlenerek verim korunabilir. Yine de, karar vericiler için “ilk yatırım maliyeti” ve “kesintili üretim” başlıca soru işaretleri olmaya devam etmektedir. Bu nedenle, finansal açıdan uygun modelin seçimi (kredi, teşvik vs.) ve beklentilerin gerçekçi belirlenmesi önemlidir.

Özetle, site için güneş paneli kurulumu yapmanın bazı zorlukları vardır: finansal, teknik ve idari zorluklar. Ancak iyi bir fizibilite çalışması ve uzman desteğiyle bu dezavantajların çoğu yönetilebilir düzeye indirilebilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir. Avantajlar ve dezavantajlar birlikte değerlendirilerek, uzun vadede siteniz için en doğru karar verilebilir.

Site için güneş paneli kurulumu güvenli midir, riskleri nelerdir?

Güneş paneli sistemleri, doğru tasarlanıp kurulduğunda oldukça güvenli teknolojilerdir. Dünyanın dört bir yanında milyonlarca yapı üzerinde sorunsuz şekilde çalışmaktadırlar. Ancak her elektrik sistemi gibi, güneş paneli kurulumu ve işletmesiyle ilgili de bazı riskler olabilir; bunları bilmek ve gerekli önlemleri almak önemlidir.

Elektriksel Güvenlik: Güneş panelleri gündüz saatlerinde sürekli elektrik üretir, bu nedenle sistem üzerindeki kablolarda ve ekipmanlarda DC elektrik akımı bulunur. Doğru projelendirme yapılmaz veya hatalı bağlantı olursa elektrik çarpması veya kısa devre riski oluşabilir. Bu nedenle kurulum sırasında yetkili elektrikçiler tarafından tüm bağlantılar standartlara uygun yapılmalıdır. Panellerden gelen DC hatları için doğru kesiciler ve sigortalar kullanılmalı, topraklama eksiksiz uygulanmalıdır. İyi bir sistemde, kaçak akım röleleri ve aşırı gerilim koruyucular da yer alarak olası arıza durumlarında hemen devreyi keser. Bu önlemler sayesinde, kullanıcılar sistem çalışırken herhangi bir elektriksel riskle karşılaşmaz.

Yangın Riski: Güneş panellerinin kendisi yangın çıkarmaz; ancak zayıf bağlantılar veya kalite standartlarına uymayan ekipmanlar, nadiren de olsa, kıvılcım (ark) oluşturabilir. Bu risk özellikle DC tarafında gevşek konektörlerde veya kablo izolasyonu zarar görürse ortaya çıkabilir. Çözüm olarak, güneş enerjisi sistemleri için özel ark-fault (ark hatası) dedektörleri ve yangın kesiciler kullanılabilir. Ayrıca tüm kablolama UV dayanımlı ve çift izolasyonlu olmalıdır ki zamanla yıpranıp tehlike yaratmasın. İstatistiksel olarak, doğru kurulan sistemlerde yangın riski yok denecek kadar azdır; örneğin şebekeden kaynaklı yangın olasılığından daha yüksek değildir.

Yapısal Güvenlik: Çatıya panelleri yerleştirirken, sistemin rüzgâr yüküne ve çevre koşullarına dayanıklı kurulması esastır. Paneller, sert rüzgârlarda uçmayacak şekilde sağlam monte edilmelidir. Profesyonel montaj ekipleri bu konuda hesaplamalar yapar ve uygun kelepçelerle, cıvatalarla paneli sabitler. Ayrıca panellerin çatının statiğine zarar vermemesi gerekir. Aşırı ağırlık bindirilmiş veya yanlış noktaya yüklenmiş bir kurulum, teorik olarak çatı deformasyonuna yol açabilir. Bunu önlemek için kurulum öncesi çatı taşıma kapasitesi mühendislerce onaylanır. Yük dengeli dağıtılır.

Su Yalıtımı ve Sızıntı Riski: Çatı üzerinde çalışıldığı için, montaj sırasında çatı membranının veya kiremitlerin zarar görmemesine dikkat edilmelidir. Kalitesiz işçilik durumunda, yağmur suları montaj deliklerinden sızarak üst kat dairelere zarar verebilir. Bu riskin önlenmesi için tüm bağlantı noktalarında özel contalar, kimyasal izolasyon malzemeleri kullanılır. Teknik olarak tüm tedbirler alındığında, paneller yağmur, kar gibi doğa olaylarına karşı ek bir risk oluşturmaz; tam tersine çatının bir kısmını kapladıkları için çatıyı koruyucu etkileri bile olur (güneşten ve doludan koruma gibi).

Yıldırım ve Aşırı Gerilim: Yüksek bir metal konstrüksiyon olarak paneller yıldırım düşmesine karşı hassas olabilir. Bu yüzden güneş enerji sistemlerinin mutlaka paratoner ve topraklama ile entegre edilmesi önerilir. Bina zaten paratonere sahipse, paneller de bu sisteme dahil edilir; değilse, paratoner kurulumu gerekebilir. Ayrıca invertere aşırı gerilim koruma düzenekleri eklenerek yıldırım sırasında oluşabilecek ani gerilim yükselmelerinin cihazlara zarar vermesi engellenir.

İşletme ve Bakım Güvenliği: Sistemin işletmesi esnasında kullanıcıların özel bir işlem yapması gerekmez. Ancak bakım veya temizlik için çatıya çıkıldığında, düşme gibi fiziki riskler oluşabilir. Bu nedenle, panellerin temizliği gibi işler uzman ekiplerce uygun emniyet tedbirleriyle yapılmalıdır.

Diğer Riskler ve Önlemler: Güneş panelleri ultraviyole ışınlara ve hava şartlarına dayanıklı olarak üretilirler. Dolayısıyla, doğru ürünler kullanıldıysa 25 yıl boyunca güvenle çalışırlar. Zaman içinde panellerin performansında yavaş bir azalma olması normaldir (25 yıl sonra %80-90 kapasite), bu bir risk değil doğal bir durumdur. Bunun haricinde, risk yaratabilecek unsurlardan biri de kalitesiz veya sertifikasız ürün kullanımıdır. Bu nedenle sistem bileşenlerinin uluslararası standartlara uygun sertifikalı ürünler olmasına dikkat edilmelidir.

Piagrid gibi enerji portalları, apartmanların güneş enerjisi kurulumunda dikkat edilmesi gereken teknik hususlara değinmiştir; örneğin, sistemin binanın estetiğini bozmaması, arıza veya su sızıntısı gibi durumlarda diğer sakinlere zarar vermemesi için tüm teknik önlemlerin alınması gerektiğini belirtir. Bu da, güvenli bir kurulumun önemini vurgular.

Sonuç olarak, site için güneş paneli kurulumu güvenlidir, ancak profesyonel ve standartlara uygun bir yaklaşım şartıyla. Elektriksel korumalar, sağlam mekanik montaj ve uygun yalıtım ile riskler en aza indirilir. Kurulum öncesi ve sonrası güvenlik kontrollerinin yapılması, düzenli bakım ve izleme (inverterlerin hata kayıtlarının kontrolü gibi) da güvenli işletmeyi pekiştirir. Bu koşullar sağlandığında güneş enerjisi sistemi, sakinlerin günlük hayatına olumsuz bir etki yapmadan, güvenli ve temiz bir şekilde enerji üretir.

Site için güneş paneli kurulumu on-grid mi off-grid mi yapılmalıdır?

Site ve apartman uygulamalarında güneş paneli sistemi genellikle on-grid (şebekeye bağlı) olarak kurulmalıdır. On-grid sistem, güneş panellerinin ürettiği elektriğin mevcut elektrik şebekesiyle entegre şekilde kullanıldığı sistemdir. Off-grid sistem ise şebekeden tamamen bağımsız çalışır ve enerjiyi depolamak için akülere ihtiyaç duyar. Apartman ve site gibi şehir şebekesine bağlı yerlerde, on-grid sistemler çok daha pratik ve ekonomiktir.

On-grid sistemin tercih edilmesinin başlıca sebepleri:

• Maliyet ve basitlik: On-grid sistemlerde akü gibi büyük enerji depolama birimlerine gerek yoktur. Üretilen enerji anlık olarak tüketilir, fazlası şebekeye verilir ve gece gibi üretimin olmadığı zamanlarda ihtiyaç duyulan enerji otomatik olarak şebekeden çekilir. Bu sayede akü maliyetinden ve bakımından kurtulursunuz. Sistem yapısı daha basit olduğundan kurulum maliyeti de daha düşüktür.
• Şebekeye satış imkânı: On-grid sistemlerde, daha önce değindiğimiz gibi, tüketim fazlası elektrik şebekeye satılabilir. Bu, siteniz için ek kazanç anlamına gelir. Off-grid sistemde şebekeyle hiç bağlantı olmadığından satış mümkün değildir; fazla enerji boşa gider veya depolanamadığı sürece kullanılamaz.
• Kesintisiz güç (şebeke desteği): Şebekeye bağlı bir sistemde, güneş enerjisi üretimi olmadığında kesinti yaşamazsınız; otomatik olarak şebekeden enerji çekilir. Off-grid sistemlerde ise aküler boşalırsa elektrik kesintisi yaşanır. Bu yüzden off-grid sistemler tam enerji sürekliliği isteniyorsa yüksek kapasiteli akü bankolarına ihtiyaç duyar, bu da hem maliyetli hem karmaşıktır.

Türkiye’de apartman ve site uygulamaları için mevzuat da esasen on-grid lisanssız üretim sistemlerini teşvik etmektedir. Birçok uzman, siteler için öncelikli olarak şebekeye bağlı, öz tüketim odaklı ve ihtiyaç fazlası satışı amaçlı on-grid sistem kurulmasını önermektedir. Bu, sitenizin önce kendi ihtiyacını karşılayıp, artanı şebekeye vereceği modeli ifade eder. Bu modelde şebeke adeta dev bir pil görevi görür; ihtiyaç fazlasını alır, ihtiyaç anında geri verir.

Off-grid (şebekesiz) sistemler ise daha çok şebekenin hiç bulunmadığı kırsal yerler veya sık sık uzun süreli elektrik kesintilerinin yaşandığı bölgelerde tercih edilir. Şehir içindeki bir apartman veya sitede off-grid bir sistem kurmak teknik olarak mümkün olsa da, çok büyük akü grupları gerekeceği ve şebeke varken kullanılmaması gibi bir durum söz konusu olacağı için pratik değildir. Yine de, bazı siteler hibrit sistem denilen, hem şebekeye bağlı olup hem de akü bulunduran sistemleri düşünebilir. Bu sayede elektrik kesintisi olduğunda aküler devreye girip ortak alanların (aydınlatma, güvenlik sistemleri gibi kritik yüklerin) çalışmasını sürdürebilir. Hibrit sistemler, on-grid sistemlerin avantajlarını korurken off-gridin yedekleme kabiliyetini ekler; ancak maliyetleri yüksektir.

Özetle, site için güneş paneli kurulumunda genellikle on-grid tercih edilmelidir. On-grid sistemler daha ekonomik, kullanımı kolay ve mevzuata uygun bir çözümdür. Off-grid ise ancak özel durumlarda (örneğin şebekenin hiç olmaması veya özellikle şebekeden bağımsız olmak gibi bir motivasyon) düşünülmelidir. Birçok güneş enerjisi firması ve uzman, apartman ve site ölçeğinde on-grid sistemlerin en verimli ve uygun çözüm olduğu konusunda hemfikirdir. Hibrit sistemler de bir alternatif olarak değerlendirilebilir; ancak sırf kesintisiz güç için akü yatırımının getiri/götürüsü iyi analiz edilmelidir. Çoğu durumda, şebeke elektriğinin ülkemizde göreli olarak güvenilir olması sayesinde on-grid sistemler yeterli olmaktadır.

Site için güneş paneli kurulumu için batarya kullanımı gerekli mi?

Site tipi güneş enerjisi sistemlerinde batarya (akü) kullanımı, sistemin yapısına ve hedeflerine bağlı olarak değişir. Genel olarak, şebekeye bağlı (on-grid) sistemlerde batarya kullanımı zorunlu değildir. Çünkü üretilen elektriği anında tüketemeseniz bile şebekeye verebilir, ihtiyaç olduğunda da şebekeden çekebilirsiniz. Bu “şebekenin akü gibi davranması” durumu, bataryaya duyulan ihtiyacı ortadan kaldırır. Nitekim apartman ve sitelerin büyük çoğunluğu on-grid sistemi tercih ettiğinden, ayrıca batarya yatırımı yapmamaktadır.

Ancak, batarya kullanımının düşünüldüğü senaryolar vardır:

• Kesinti Yedeği İhtiyacı (Backup): Eğer bulunduğunuz bölgede sık ve uzun süreli elektrik kesintileri yaşanıyorsa, ortak alanların karanlıkta kalmaması veya güvenlik sistemlerinin çalışması için batarya desteği isteyebilirsiniz. Bataryalar, güneş panellerinin ürettiği elektriğin bir kısmını depolar ve şebeke gittiğinde devreye girerek kritik yükleri besler. Örneğin, akülü bir sistemle gece bahçe aydınlatmaları, kapı güvenlik sistemleri, asansörün acil aydınlatması veya hareketli kamera sistemleri bir süre şebekesiz çalışabilir. Birçok off-grid veya hibrit sistem uygulamasında en az 2 yıl batarya ömrü ve kesintisiz kullanım garantisi verilebilmektedir. Fakat bu süre batarya tipine göre değişir (lityum iyon piller daha uzun ömürlüdür, kurşun-asit aküler daha sık değişim ister).
• Off-grid Sistemler: Şebekeden tamamen bağımsız çalışmak istenirse (örneğin ücra bir bağ evi, dağ evi gibi yerlerde site kavramından ziyade bireysel evler için geçerli), batarya mecburidir. Bir site şebekeden tamamen ayrılmak istiyorsa bu büyük ve pahalı bir batarya bankosu gerektirir ki şehirde bu tercih edilmez.
• Üretimi Maksimize Etme: Bazı kullanıcılar, öğlen saatlerinde fazla gelen enerjiyi depolayıp akşam pik saatlerinde kullanmayı planlayabilir. Bu şekilde şebekeden akşam pahalı saatlerde enerji çekmemiş olurlar. Ancak Türkiye’de mesken aboneleri için henüz zaman-of-day (gündüz-gece tarifesi) farkı çok yüksek olmadığından, bu ekonomik olarak genellikle değmez.

Batarya kullanmanın avantajları: Kesinti anında yedek güç sunar, güneşin olmadığı zamanlarda da kendi elektriğinizi kullanmayı sağlar, potansiyel olarak tam bağımsızlık hissi verir. Dezavantajları ise: yüksek maliyet (toplam sistem maliyetini ciddi oranda arttırır), sınırlı ömür (5-10 yıl sonra akülerin yenilenmesi gerekir), bakım gereksinimi (özellikle kurşun-asit aküler için havalandırma, su seviyesi kontrolü gibi bakım gerekebilir). Ayrıca aküler kimyasal yapıları gereği kapasiteleri kadar enerji depolar; kışın peş peşe birkaç güneşsiz gün olursa aküler de tükenebilir.

Site gibi ortak alan tüketimi olan yerlerde, genellikle hibrit sistemler kurulmadığı sürece akü pek kullanılmaz. Hibrit sistem, on-grid + akü kombinasyonudur ve hem şebeke ile alışverişi yaparken hem de akülerle yedekleme yapabilir. Teknoloji geliştikçe, elektrikli araç bataryalarının da yaygınlaşmasıyla belki siteler ileride ortak akü çözümleri düşünebilir (örneğin gündüz güneşten depola, akşam site aydınlatmasına ver). 2025 itibarıyla ise maliyetler hala yüksek olduğundan yaygın değildir.

Özetle: Site için güneş paneli kurulumunda batarya şart değil, fakat opsiyonel bir bileşendir. Şebeke elektriğinin nispeten güvenilir olduğu şehir içi bölgelerde, on-grid sistemler aküsüz tercih edilerek maliyet düşük tutulur ve ihtiyaç fazlası elektrik şebekeye satılır. Eğer sitenizin bulunduğu yerde elektrik kesintileri ciddi bir sorun teşkil ediyorsa veya tam bir enerji bağımsızlığı hedefiniz varsa, bataryalı (hibrit) sistem düşünebilirsiniz. Bu durumda lityum iyon teknolojili, uzun ömürlü bataryalar seçmek ve bunların ek maliyetini göze almak gerekir. Yine de çoğu durumda, bataryasız on-grid sistemler sitelerin ihtiyacını karşılamak için yeterli ve en ekonomik çözümdür.

Site için güneş paneli kurulumu için hangi güneş paneli tipleri tercih edilmeli?

Güneş paneli seçimi, kurulacak sistemin verimi ve kaplayacağı alan açısından kritik bir konudur. Günümüzde piyasada başlıca üç tip fotovoltaik panel bulunmaktadır: Monokristal, Polikristal ve İnce Film (thin-film) paneller. Apartman ve site uygulamalarında genellikle monokristal paneller tercih edilir. Bunun sebepleri:

• Yüksek Verim: Monokristal paneller, silisyumun tek kristal yapıda kesilmesiyle üretilir ve en yüksek verim oranlarına sahiptir. Yani aynı alandan monokristal panel, polikristal panele göre daha fazla elektrik üretir. Sınırlı çatı alanında maksimum gücü kurmak isteyen siteler için bu büyük bir avantajdır. Monokristal panellerin enerji verimlilikleri tipik olarak %18-22 aralığındadır, polikristallerde ise %15-18 aralığında kalabilir.
• Alan Verimliliği: Yüksek verimli olmaları sayesinde, monokristal paneller watt başına daha az yer kaplar. Örneğin 10 m² alana monokristal panel ile 2 kW kurulum yapılabilirken, aynı alana polikristal ile belki ~1,7-1,8 kW kurulabilir. Bu fark, çatı alanı kısıtlı apartmanlarda önemli hale gelir.
• Estetik: Monokristal paneller genelde koyu siyaha yakın renktedir ve tek tip bir görünümleri vardır. Polikristaller mavi tonlarda ve kristal yapıları gözle görülür şekilde desenli olabilir. Çatıda estetik kaygısı olanlar (özellikle cepheden görünüyorsa) monokristali daha şık bulabilir.

Polikristal paneller ise üretim tekniği olarak daha düşük maliyetlidir. Polikristal hücreler, eriyik silisyumun birden fazla kristal oluşturacak şekilde soğutulmasıyla elde edilir. Verimleri bir miktar düşüktür ancak fiyatları da genelde biraz daha ekonomiktir. Watt başına maliyet karşılaştırıldığında, monokristal paneller ~0,5-0,7 $/W seviyesinde olabilirken, polikristaller ~0,4-0,6 $/W bandında bulunabilir. Bu fark zamanla azalmıştır; günümüzde monokristal kullanım o kadar yaygınlaştı ki fiyat farkı çok büyük değildir. Bu nedenle çoğu proje geliştirici artık monokristali varsayılan seçenek olarak sunmaktadır.

İnce film (thin-film) paneller de bir seçenek olarak duyulabilir, fakat bunlar daha çok geniş arazi uygulamalarında veya esnek yüzeylerde kullanılır. Verimleri %10-12 gibi düşüktür ve çatı alanı kısıtlı olan apartmanlar için tercih edilmezler. Ancak bina cephelerinde veya cam gibi yüzeylerde entegre uygulamalarda (BIPV teknolojisi) kullanılabilirler. Örneğin binanın dış cephesini kaplayan ince film paneller mimari olarak entegre edilebilir; lakin bu yöntem henüz yaygın ve ekonomik değildir.

Panel tipi seçerken dikkat edilmesi gereken diğer hususlar:

• Sertifikasyon ve Garanti: Hangi tipi seçerseniz seçin, panellerin IEC 61215, IEC 61730 gibi uluslararası sertifikalara sahip olmasına dikkat edin. İyi üreticiler panel performansı için 25 yıl %80 üzerinde güç garantisi verir (genelde ilk 10 yıl %90, 25. yıl %80 üretim garantisi). Bu, panellerin yıllar içinde çok az degrade olacağı anlamına gelir.
• Isı katsayısı: Monokristal panellerin sıcaklık arttıkça verimi düşer (tüm panellerde olduğu gibi). Ancak monokristal ve polikristal arasında ısı katsayıları benzerdir. İnce filmler yüksek sıcaklıkta biraz daha iyi performans gösterir ama düşük verimleri nedeniyle genel üretimde geri kalırlar.
• Boyut ve Güç: Güncel teknolojide bir panel genelde 370W-450W arası güçtedir (72 hücre veya 144 half-cut hücre). Daha yeni monokristal paneller 500W üstüne de çıkabiliyor boyutu büyüterek. Çatı alanınıza uygun boyutta paneller seçmek de gerekir; bazı çatı dar bölgelerinde daha küçük boy panel kullanmak avantajlı olabilir.

Özetle, site için güneş paneli kurulumunda monokristal güneş panelleri en uygun tercihtir. Bu paneller, yüksek verimleri sayesinde kısıtlı çatı alanından maksimum enerjiyi almanızı sağlar. Polikristal paneller ise bütçe kısıtı olduğunda değerlendirilebilir ancak uzun vadede aradaki verim farkı, maliyetteki küçük avantajı götürebilir. Dolayısıyla sektör trendi de monokristal yönündedir. Panel seçiminde güvenilir markalar ve uzun garanti süreleri de gözetilmelidir. Unutmayın ki, paneller sisteminizin kalbidir; doğru paneli seçerek 30 yıla varan süre verimli şekilde elektrik üretebilirsiniz.

Site için güneş paneli kurulumu sonrası bakım ihtiyacı var mı ve panellerin ömrü ne kadardır?

Güneş paneli sistemleri, diğer enerji üretim tesislerine göre oldukça düşük bakım gereksinimine sahip olsa da tamamen bakımsız değillerdir. Kurulum sonrası düzenli izleme ve periyodik bakım, sisteminizin verimli ve güvenli çalışmasını sağlamak için önemlidir. Ayrıca ekipmanların ömrünü bilmek, ileride ne zaman yenileme gerekebileceğini planlamanıza yardımcı olur.

Öncelikle güneş panellerinin ömründen bahsedelim: Tipik olarak kaliteli bir güneş paneli için öngörülen kullanım ömrü 25-30 yıl civarındadır. Bu süre, panelin tamamen çalışamaz hale geleceği süre değildir; üreticiler 25 yılın sonunda panelin başlangıç kapasitesinin genellikle en az %80-90’ını muhafaza edeceğini garanti eder. Yani 25 yıl sonra panel hala elektrik üretmeye devam eder, sadece biraz daha düşük verimle. Bu, panellerin yarı ömrünü bile doldurmadığını gösterir. Pek çok panel, 30-40 yıl kullanılabilir durumda kalabilir. Ömür konusunda belirleyici faktör, panelin kalitesidir: İyi bir monokristal panel, sertifikalı testlerden geçtiği için yıllar içinde çok yavaş degrade olur (her yıl ~%0.5 civarı verim kaybı tipik).

İnverter (evirici) ömrü ise panellere kıyasla daha kısadır. İnverterler elektronik cihazlardır ve ortalama 10-15 yıl sorunsuz hizmet verirler. Bu süre sonunda arıza yapabilir veya performansı düşebilir. Dolayısıyla 25-30 yıllık bir proje ömründe muhtemelen en az bir kez inverter değişimi planlamak gerekebilir. Bazı iyi markalar genişletilmiş garanti (10 yıl standart + uzatma opsiyonları) sunmaktadır.

Bakım ihtiyacı konusuna gelirsek:

• Panellerin Temizliği: Paneller dış ortamda olduğu için zamanla toz, kuş pisliği, yaprak gibi etmenlerle kirlenebilir. Çok kirli paneller, gelen güneş ışığını kısmen engelleyeceği için üretimde azalma yaşatır. Yapılan ölçümlerde temizlenmeyen panellerde %15-25 arası verim kaybı olabildiği gözlenmiştir. Bu nedenle, yılda en az 1-2 kez panellerin yüzeyi temizlenmelidir. Yağmur, temel temizlik işini yapsa da inatçı kirler kalabilir. Temizlik işlemi, yumuşak fırçalar ve saf su/özel solüsyonlarla dikkatlice yapılır (özellikle cam yüzeye zarar verecek sertlikte olmamalı). Büyük sitelerde profesyonel temizlik ekipleri çağrılabilir veya otomatik temizleme sistemleri kurulabilir.
• Görsel ve Fiziksel Kontrol: Belirli aralıklarla (örneğin yılda bir), sistemdeki tüm paneller, kablolar ve bağlantılar gözle kontrol edilmelidir. Gevşeyen vida veya bağlantı var mı, kemirgenlerin zarar verdiği bir kablo var mı, panel yüzeyinde çatlak, sararma gibi anormallikler var mı diye bakılmalıdır. Erken tespit, büyük sorunları önler.
• İnverter ve Elektrik Aksamı: İnverter genellikle kendi kendini izleyen akıllı cihazlardır. Üzerlerinde hata kodları veya üretim istatistikleri görülebilir. Düzenli olarak inverter ekranı (veya varsa izleme yazılımı) kontrol edilerek üretimde düşüş var mı, herhangi bir arıza kaydı görünüyor mu bakılmalıdır. İnverterlerin fanları veya hava kanalları tozlanmışsa temizlenmelidir (cihaz kapatılarak). Ayrıca AC panosu içindeki sigorta ve kesicilerin sağlamlığı, kablo bağlantılarının sıkılığı elektrikçi tarafından belirli periyotlarla kontrol edilmelidir.
• Topraklama ve Koruma Ekipmanları: Tüm panellerin ve inverterlerin doğru şekilde topraklanmış olması gerekir. Yılda bir topraklama hattının sürekliliği ölçülebilir. Parafudr gibi aşırı gerilim koruyucuların ömrü sınırlı olabilir, bunlar belli aralıklarla test edilmeli, gerekiyorsa yenilenmelidir.

İyi haber, bu bakım işleri oldukça seyrek aralıklarla gerekmektedir ve yüksek maliyetli değildir. Örneğin bir panel temizliği ve genel kontrol için yılda harcanacak tutar oldukça düşüktür; buna karşın sistemin verimini yüksek tutarak kazanç sağlamaya devam etmesi sağlanır.

Güvenilirlik açısından güneş panelleri çok sağlamdır. Genelde paneller, dolu yağışına karşı 25 mm çapında doluyu belirli bir hızla hasar almadan dayanacak şekilde test edilir. Montajı düzgün yapılmış bir panel rüzgâra, kara, sıcağa, soğuğa uzun yıllar dayanır. Panel üreticileri, malzeme ve işçilik hatalarına karşı 10-15 yıl ürün garantisi de verirler. Bu garanti süresince herhangi bir imalat kusuru çıkarsa panel değişimi sağlanır.

Özetle, site için güneş paneli kurulumu sonrası bakım ihtiyacı minimum düzeydedir, ancak yok değildir. Belirli periyotlarda temizlik ve kontrol yaparak sistemin optimum performansta kalması sağlanmalıdır. Bu bakım uygulamalarına riayet edilirse, güneş panelleriniz 25-30 yıl boyunca yüksek verimlilikle çalışacak ve sitenize enerji üretecektir. Yatırımınızın uzun ömürlü olması için kurulum aşamasında kaliteli ekipman seçmek ve sonrasında da küçük bakım görevlerini aksatmamak yeterli olacaktır.

Site için güneş paneli kurulumu için devlet teşvikleri ve destekler nelerdir?

Türkiye’de yenilenebilir enerji yatırımlarını desteklemek amacıyla çeşitli devlet teşvikleri ve kolaylıkları bulunmaktadır. Site veya apartmanlarda güneş paneli kurulumu yaparken de bu teşviklerden faydalanma imkânı vardır. Başlıca destek ve teşvik unsurlarını şöyle sıralayabiliriz:

• KDV İstisnası: 2022 yılında alınan bir kararla, güneş ve rüzgâr enerjisine dayalı lisanssız elektrik üretim yatırımlarında %18’lik Katma Değer Vergisi (KDV) istisnası getirilmiştir. Yani güneş panelleri, inverter ve diğer ekipmanların alımında normalde ödenmesi gereken KDV tutarı alınmamaktadır. Bu, toplam maliyeti ciddi oranda azaltır. Örneğin 100.000 TL’lik ekipman alımında 18.000 TL avantaj sağlanır.
• Gümrük Vergisi Muafiyeti: Yine aynı düzenlemeler kapsamında, yenilenebilir enerji sistemlerinin ithal ekipmanlarında gümrük vergisi muafiyeti uygulanmaktadır. Birçok güneş paneli veya inverter yurtdışından getirildiği için, bu muafiyet sayesinde ithalat vergileri yatırımcılara yansıtılmaz, daha uygun fiyatlara temin edilir.
• Bölgesel Teşvikler (Yatırım Teşvik Sistemi): Güneş enerjisi yatırımları, Türkiye’nin uyguladığı yatırım teşvik sisteminde 4. Bölge desteklerinden yararlanabilmektedir. Bu kapsamda bazı vergi indirimleri ve kredi kolaylıkları söz konusudur. Örneğin, yenilenebilir enerji ekipmanı üretimi veya büyük ölçekli kurulumlar için kurumlar vergisi indirimi, faiz desteği gibi konular yatırımcı şirketlere sağlanabilir. Site gibi küçük ölçekli projelerde doğrudan uygulanmasa da sektör genelini olumlu etkiler.
• Gelir Vergisi Muafiyeti: Mesken aboneleri (site/apartman dahil) için önemli bir teşvik, şebekeye satılan ihtiyaç fazlası elektrikten elde edilen gelirin belirli bir kapasiteye kadar gelir vergisinden muaf tutulmasıdır. Kanunen 10 kW’a kadar lisanssız güneş enerjisi üretimiyle satış yapan gerçek kişiler “esnaf muaflığı” kapsamına alınmıştı. 2022’de lisanssız üst sınır 25 kW’ye çıkınca bu muafiyet de fiilen 25 kW’ye kadar yatırımlar için geçerli hale geldi. Bu sayede sitenizin ürettiği fazla elektriği satarken elde ettiği kazanç için vergi ödemezsiniz, tamamı size kalır.
• Hibe ve Destek Programları: Dönem dönem çeşitli kurumlar (BEBKA, İKA gibi kalkınma ajansları ya da belediyeler, çevre fonları) yenilenebilir enerjiye yönelik hibe programları açabilmektedir. Örneğin geçmişte bazı belediyeler apartmanların ortak alanlarına güneş paneli kurulumu için yüzde 50 hibe desteği vermiştir. 2025 itibarıyla merkezi bir hibe programı bulunmasa da, güncel olarak bu tip çağrılar takip edilerek yararlanılabilir.
• Düşük Faizli Krediler: Kamu bankaları ve bazı özel bankalar, güneş enerji sistemleri için özelleşmiş kredi ürünleri sunuyor. Örneğin; Vakıfbank’ın, Ziraat Bankası’nın geçmişte “YEŞİL Enerji Kredisi” adı altında bireysel GES kurulumu için piyasa faizinin altında faiz oranı ile kredi verdiği biliniyor. Ayrıca uluslararası finans kurumlarının (EBRD, World Bank gibi) destekleriyle oluşturulan fonlar aracılığıyla da uygun finansman sağlanabiliyor. Bu tür kredilerde uzun vade (örneğin 5-10 yıl) ve düşük faiz imkânı oluyor ki böylece aylık tasarrufunuz, kredi ödemenize yakın veya üstünde kalarak cebinizden ekstra çıkış olmadan sistemi kurabiliyorsunuz.
• Net Metering ve Mahsuplaşma Kolaylığı: Yasal düzenlemeler, konutların kendi elektriğini üretmesini kolaylaştıracak şekilde esnekleştirildi. Üretilen elektriğin tüketim noktasında sayılması (mahsuplaşma) aylık bazda yapılıyor ve fazla üretim şebekeye verilerek destekleniyor. Bu düzenleme de bir tür dolaylı teşviktir; birçok ülke bu sistemi uygulamazken Türkiye uyguladığı için bireysel yatırımcılar kâr ediyor.
• İzin Süreçlerinin Kolaylaştırılması: Lisanssız üretim yönetmeliğinde yapılan değişikliklerle bürokratik süreçler basitleştirildi. Örneğin cephe uygulamaları da kapsama alındı, 3 kW altı sistemlere doğrudan bağlantı izni verilebiliyor, başvurular e-devlet üzerinden takip edilebiliyor. Bu tür kolaylıklar da özendirici etki yapıyor.

Sayılan bu teşvikler sayesinde, güneş paneli kurulumunun maliyeti ve geri dönüş süresi daha da cazip hale gelmiştir. Örneğin KDV muafiyeti ve gelir vergisi muafiyetini hesaba kattığımızda, bir sitenin güneş enerjisi sisteminden elde edeceği net kazanç artmaktadır.

Ayrıca, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı gibi kurumlar da politikalarla bu dönüşümü destekliyor. 2025’ten itibaren yürürlüğe girecek düzenlemeyle yeni binalarda %10 yenilenebilir enerji zorunluluğu getirilmesi (aşağıdaki soruda değinilecek) aslında dolaylı bir teşviktir; bina sahiplerini güneş enerjisine yönlendiren bir teşvik mekanizması sayılabilir.

Özetle, site için güneş paneli kurulumu planlarken devletin sunduğu teşvikleri mutlaka göz önünde bulundurun. KDV ve vergi muafiyetleri, uygun krediler gibi imkanlar yatırımın önündeki engelleri azaltmaktadır. Güncel teşvik programlarını takip etmek ve başvuru yapmak da size ek mali destek sağlayabilir. Bu sayede, yenilenebilir enerji yatırımı hem çevre hem de ekonomik açıdan daha da avantajlı hale gelmektedir.

Site için güneş paneli kurulumu yeni binalar için zorunlu mu?

Türkiye’de yakın zamanda yapılan düzenlemelerle, yeni yapılacak binalarda yenilenebilir enerji kullanımı konusunda bir zorunluluk getirilmiştir. Özellikle 2023 ve 2024 yıllarında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından duyurulan değişikliklere göre, 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren belirli büyüklükteki yeni binaların enerji ihtiyacının en az %10’unun yenilenebilir kaynaklardan karşılanması zorunlu olacak. Bu kapsamda “Neredeyse Sıfır Enerjili Bina (NSEB)” kavramı uygulanmaya başlanacak.

Detaylandırmak gerekirse:

• Hangi binalar? Toplam kullanım alanı 2000 metrekare ve üzeri olan yeni binalar bu kapsama giriyor. Yani büyük siteler, rezidanslar, alışveriş merkezleri, kamu binaları gibi yapılar bu şarta tabi olacak. Küçük ölçekli apartmanlar (2000 m² altı) için şimdilik bir zorunluluk yok, fakat bunlara da tavsiye ediliyor.
• Oran ne kadar? İlk etapta binaların kullandığı enerjinin en az %5’inin yenilenebilirden olması şartı vardı, bu oran %10’a yükseltildi. Bu %10’luk kısmın güneş panelleri, ısı pompaları veya rüzgar gibi kaynaklarla sağlanması gerekiyor. Uygulamada en kolay çözüm çatıya güneş paneli koymak olacağı için, fiilen yeni binalarda güneş enerjisi kullanımı zorunlu hale geliyor denebilir.
• Yasal Dayanak: Bu zorunluluk, Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği’ndeki değişiklik ile getirildi. Yeni inşa edilecek yapıların enerji kimlik belgesi en az B sınıfı olacak ve yenilenebilir enerji kullanım oranı belirtilen seviyeyi sağlayacak. Bu koşulu sağlamayan binalara ruhsat verilmemesi öngörülüyor, dolayısıyla yapısal bir zorunluluk.
• Geçiş Süreci: Aslında bu uygulama kademeli olarak başlamıştı. 2023’te %5 oranıyla pilot uygulamalar oldu. 2025 itibarıyla tüm büyük yeni binalara %10 kuralı uygulanacak. 2030’lara doğru bu oranın daha da artırılması gündemde (örneğin %20-30 seviyelerine çıkarılması konuşuluyor).

Bu ne anlama geliyor? Örneğin 3000 m² kullanım alanı olan bir site yapıyorsanız, binanın yıllık enerji ihtiyacının (ısıtma, soğutma, aydınlatma vs dahil) hesaplanıp bunun %10’una denk gelen enerjiyi güneş panelleriyle veya diğer yenilenebilir kaynaklarla karşılamanız gerekecek. Tipik olarak mimarlar ve mühendisler, çatı alanına güneş panelleri koyarak bunu planlayacaklardır.

Dolayısıyla, 2025’ten itibaren büyük ölçekli yeni sitelerde güneş paneli kurulumu fiilen zorunlu hale gelmiştir. Mevcut (eski) binalar için yasal bir zorunluluk yok, ancak onlar da gönüllü olarak dönüşürlerse teşviklerden yararlanabilirler ve enerji tasarrufu sağlarlar. Zaten enerji fiyatlarındaki artış ve çevre bilincinin yükselmesi, eski siteleri de güneş enerjisine yönlendiriyor.

Bu düzenleme ile Türkiye, Avrupa Birliği’nin Neredeyse Sıfır Enerjili Binalar hedefiyle paralel bir adım atmış bulunuyor. Yeni binalarda en az B enerji sınıfı istenmesi ve yenilenebilir enerji kullanımının artırılmasıyla, ülke genelinde enerjide dışa bağımlılığın azaltılması ve karbon salınımının düşürülmesi amaçlanıyor.

Özetle, evet, yeni inşa edilecek belirli büyüklükteki binalarda güneş paneli gibi yenilenebilir enerji sistemlerinin kurulumu artık bir zorunluluktur. 1 Ocak 2025’ten itibaren ruhsat aşamasında bu kriter aranacaktır. Bu da, yakın gelecekte pek çok yeni sitenin çatısında güneş panelleri görmemizin kaçınılmaz olduğu anlamına geliyor. Mevcut siteler için yasal bir zorunluluk olmasa da, yeni binalardaki bu standardın dolaylı etkisiyle eski binaların da rekabet açısından benzer uygulamalara gitmesi beklenebilir.

Site için güneş paneli kurulumu ile site ortak alanlarının elektrik ihtiyacı karşılanabilir mi?

Apartman ve site ortak alanlarının elektrik ihtiyacını güneş panelleriyle karşılamak mümkündür ve pratikte giderek yaygınlaşmaktadır. Uygun büyüklükte bir güneş enerjisi sistemi, bir sitenin merdiven ve koridor aydınlatmaları, bahçe ve otopark ışıklandırmaları, asansörleri, hidroforları, güvenlik kamera ve kapı sistemleri gibi ortak gider kalemlerine yetecek elektriği üretebilir.

Bunun başarılabilirliği birkaç faktöre bağlıdır:

• Ortak Alan Tüketim Miktarı: Önce sitenin ortak alanlarının ne kadar enerji tükettiği belirlenmeli. Örneğin, gece aydınlatmaları, 7/24 çalışan asansörler, su motorları vs. hepsinin yıllık tüketimi hesaplanabilir. Diyelim ki site ortak alanları yılda 20.000 kWh harcıyor (bu büyüklüğe göre değişir). Bu tüketimi karşılamak için çatıya veya uygun alanlara o oranda panel kurulmalıdır.
• Kurulabilecek Sistem Kapasitesi: Çatınızın veya diğer uygun alanlarınızın kaç kW’lık sistem alabileceği hesaplanır. Farz edelim çatınıza maksimum 15 kW’lık bir sistem sığıyor. Ortalama İstanbul şartlarında 1 kW sistem yılda ~1300 kWh üretecektir. 15 kW ~ 19.500 kWh üretir. Bu, örnekteki 20.000 kWh’lik ihtiyacın %97’sini karşılar demektir – neredeyse tamamı. Güneş paneli kullanımıyla, aydınlatma, asansör, havuz pompası vb. elektrik giderlerini kısmen veya bütünüyle ortadan kaldırmak mümkündür.
• Yasal Sınırlar: Mevzuata göre mesken aboneliğiyle ilişkilendirilen ortak alan GES sistemleri başlangıçta 10 kW ile sınırlıydı, ancak 2022’de bu sınır 25 kW’ye çıkarıldı. Yani site yönetimi, ortak alan elektrik sayacı adına artık 25 kW’ye kadar sistem kurabilir. Bu sınır, pek çok apartman için fazlasıyla yeterlidir (25 kW sistem yılda ~30-37 bin kWh üretebilir ki bu bir apartmanın epey ortak giderini karşılar). Dolayısıyla yasal açıdan da ortak alan ihtiyacınızı karşılayacak ölçüde kurulum yapmanız mümkün hale geldi.
• Tüketim ve Üretimin Aynı Noktada Olması: Yönetmelik gereği üretilen elektriğin tüketim tesisinin bağlı olduğu yerle aynı yerde olması lazım. Bu, zaten normal bir durum: Site ortak alan sayacı hangi blokta ise GES de o blok çatısında kuruluyor. Burada dikkat edilmesi gereken, GES kapasitesinin ortak alan aboneliğinin sözleşme gücünü geçmemesi kuralıdır (genelde aynı veya altı olur). Ayrıca site ortak alan tüketimi 0’a yaklaşınca (örneğin gece herkes evinde, sadece bir iki lamba yanıyor), üretilen fazla enerji şebekeye verilir, bu da sorun değil çünkü satabiliyorsunuz.

Peki pratikte neler karşılanabilir? Güneş panelleri gündüz üretir, bu nedenle gündüz çalışan sistemler (güvenlik kamera kayıt cihazları, hidrofor, asansör hareketleri, otopark havalandırması vs.) doğrudan güneşten beslenecektir. Gece yanan lambalar ise gündüzden tasarruf ettiğiniz için, şebekeden çekilse bile genel faturanızı çok az etkileyecektir. Genellikle üretim-tüketim dengesi aylık bazda değerlendirilir. Gündüz fazla üretip gece şebekeden çekmek mahsuplaşma ile dengelenir. Sonuç olarak ay sonunda eğer sistem yeterli boyutta ise, ortak alan elektrik faturanız sıfıra yakın gelebilir.

Ortak kullanım alanlarına güneş paneli kurulumunun bir diğer yolu da ortak GES kavramıdır. Bazı apartmanlar, tek tek daireler yerine ortak alan için panel kurulumuna yöneliyor. Bu durumda üretilen tüm enerji direkt ortak sayaçtan düşülüyor. Türkiye’deki düzenlemeler ortak GES’in kurulu gücünü mesken aboneleri için 25 kW ile sınırlamıştır. Bir apartman çatısı için bu genellikle yeterli bir değerdir. Çok büyük sitelerde, her blok için ayrı 25 kW kurularak ölçek büyütülebilir (örneğin 4 bloklu bir sitede her bloğun çatısında 20’şer kW olsa toplam 80 kW yapar, her blok kendi ortak giderini karşılar).

Örnek vermek gerekirse: 10 katlı, 2 bloklu bir sitenin iki bloğunun da çatısına toplam 20 kW panel yerleştirildiğini düşünelim. Bu sistem yılda yaklaşık 26.000 kWh üretim yapabilir. Site ortak alan tüketimi yılda 24.000 kWh olsun. Bu durumda üretim, tüketimi karşılayacak ve yılda yaklaşık 2.000 kWh da şebekeye satılabilecek. Sonuç: sitenin merdiven otomatikleri, asansör, bahçe ışıkları gibi giderleri tamamen güneşten karşılanmış olur, fatura ödenmez; hatta ufak bir gelir bile elde edilir. (Bu senaryo uygun şartlarda gerçekleşir; bazı aylarda üretim yetmezse çok az şebekeden alınabilir ama genelde denk getirilir.)

Sonuç itibariyle, uygun tasarım ile güneş panelleri site ortak alanlarının elektrik ihtiyacının tamamını karşılayabilir. Eğer çatı alanı veya uygun montaj yüzeyi sınırlıysa, ihtiyacın büyük bir bölümünü de karşılayabilir. Bu da faturalarda %70-100 arasında bir düşüş anlamına gelir. Türkiye’de apartmanlarda kurulan güneş enerjisi sistemlerine bakıldığında, çoğunun ortak alan giderlerini sıfırladığı, fazla üretimi de site sakinlerinin dairelerindeki tüketime aktararak (örneğin asansör bedava olduktan sonra kalan enerji, rızaları alınan dairelerin bireysel faturalarına kredi olarak yansıyabiliyor) kullandırdığı bilinmektedir. Yani uygulamada evet, site ortak alanlarını güneş enerjisiyle aydınlatmak ve çalıştırmak mümkündür ve gün geçtikçe daha fazla site bu modele geçmektedir.

Site için güneş paneli kurulumu yaparken nelere dikkat edilmelidir?

Siteye güneş paneli kurulumu planlarken ve uygularken bazı önemli hususlara dikkat etmek, projenizin sorunsuz ve verimli olmasını sağlayacaktır. Aşağıda dikkat edilmesi gereken başlıca noktalar sıralanmıştır:

• Yasal İzinler ve Onaylar: Kuruluma başlamadan önce apartman yönetimi ve kat maliklerinin onayını alın (ortak alan kullanımı için gerekli). Ayrıca, bölgenizdeki elektrik dağıtım şirketine lisanssız üretim başvurusunu yapıp onay almanız gerekir. Bu izin sürecine dair belgelerin eksiksiz hazırlanması ve başvurunun doğru yapılması çok önemlidir. Unutmayın, dağıtım şirketi başvuruları aylık inceler, evrak eksik olursa süreç uzar. Dolayısıyla işe başlamadan bürokratik hazırlıkları tamamlayın.
• Çatı ve Statik Kontrol: Panelleri yerleştireceğiniz çatı veya konstrüksiyon alanının yapısal olarak uygun olduğundan emin olun. Bir inşaat mühendisi veya uzman tekniker tarafından çatınızın ek yük kaldırma kapasitesi analiz edilmelidir. Gerekirse güçlendirme yapılabilir. Ayrıca çatıda su yalıtımı kontrol edilmeli, montaj sırasında sızdırmazlık tedbirleri planlanmalıdır. Binanın statiğine ve mimarisine zarar vermemek bir şarttır. Çatının sağlamlığı test edilmeli, panel ağırlığını taşıyabilecek durumda olduğu doğrulanmalıdır.
• Güneşlenme ve Yön: Kurulum yapılacak alanın güney yönelimli olmasına ve gün boyu gölgelenmemesine dikkat edin. En yüksek verim için paneller mümkün olduğunca güneye bakmalı ve ideal eğimle konumlandırılmalıdır. Çevrede gölge yapacak baca, depo, ağaç gibi engeller varsa, panel yerleşimi bunları hesaba katarak düzenlenmelidir. Gölge alan bir bölüme panel koymak verimi ciddi düşürebilir, gerekirse o paneller bypass bağlantılarıyla düzenlenmelidir.
• Panel Kalitesi ve Verim: Montaj alanı kısıtlı olabileceğinden, mümkünse yüksek verimli (örneğin monokristal PERC veya Half-Cut hücreli) paneller tercih edilmeli. Verimi yüksek panel, aynı alanda daha çok elektrik üretir. Ayrıca kalite sertifikaları tam olan, uzun garantili ürünler seçin. Panel marka-modelinin sahada kendini kanıtlamış olmasına dikkat edin.
• İnverter Seçimi: İnverterinizin kapasitesi, panel gücünüzle uyumlu olmalı (ne düşük ne fazla). Kaliteli, yüksek verimli bir inverter seçin. Türk şebeke şartnamesine (TEDAŞ onaylı) uygun olmasına dikkat edin. İnverter mümkünse serin ve havadar bir mekana konulmalı, doğrudan güneş altında veya yağmurda kalmamalıdır. Gürültü (fan sesi) yapmayacak bir yere yerleştirilmesi, site sakinlerinin rahatı için de önemlidir.
• Montaj ve Ekipman: Panel montaj ayakları ve konstrüksiyon malzemeleri paslanmaz veya alüminyum olmalı, uzun ömürlü bağlantı elemanları (paslanmaz civata vs) kullanılmalıdır. Çatıya bağlantı noktalarında mutlaka su yalıtım contaları veya kimyasal izolasyon malzemeleri kullanılmalı ki yağmur sızıntısı olmasın. Panellerin altına hava akışı sağlanarak monte edin (soğutma için), yapışık kurulmaz.
• Kablolama ve Güvenlik: DC ve AC kabloları için doğru kesit ve yalıtımda kablo kullanın. Güneş altında kalacak kablolar UV dayanımlı olmalı. Kablo güzergahları kısa ve düzenli tutulmalı, kablolar kelepçelerle sabitlenmeli, keskin kenarlardan geçiyorsa koruma borusu içinde olmalı. Sistem tasarımına uygun DC ayırıcı, AC ayırıcı, sigortalar ve kaçak akım koruma cihazları pano içine yerleştirilmeli. Aşırı gerilim koruyucular (parafudr) hem DC hem AC tarafta kullanılmalı.
• Topraklama: Tüm panellerin çerçeveleri, taşıyıcı sistem ve inverter mutlaka topraklanmalıdır. İyi bir topraklama hem can güvenliği hem cihaz güvenliği sağlar. Yıldırımdan korunma için varsa mevcut paratoner sistemine entegrasyon yapılmalı, yoksa bir paratoner düşünülmelidir.
• İşçilik ve Uzmanlık: Montajı yapacak ekibin deneyimli olmasına dikkat edin. Referanslarını sorun, daha önce benzer projeler yapmış olmalılar. Özellikle elektrik bağlantıları ehliyetli elektrikçilerce yapılmalı. Eğer ekipman tedarikçisi firma montajı da yapıyorsa, firmanın teknik yeterliliğini araştırın.
• Estetik ve Komşu Hakları: Panelleri yerleştirirken binanın estetik görünümünü olumsuz etkilememeye çalışın. Örneğin cepheye yakın çatılarda dışarıdan çok gözükecekse düzenli sıralar halinde, simetrik bir kurulum yapabilirsiniz. Ayrıca panellerden yansıyan ışığın yakın binaların pencelerine parlamaması da bir nezaket/dikkat konusudur (çoğu panel yansıması düşük olsa da).
• Test ve Devreye Alma: Kurulum biter bitmez sistemi hemen tam yükte devreye almayın; önce tüm bağlantıları tekrar kontrol edin (çift kontrol). Ardından inverteri üretime geçirip, akımları gerilimleri ölçün. Beklenmedik bir ısınma, gevşek bağlantı var mı bakın. Dağıtım şirketi geçici kabul için geldiğinde de bu testlerden geçmiş sorunsuz bir sistem teslim etmek istersiniz.
• Dokümantasyon ve Eğitim: Sistemle birlikte gelen tüm dokümanları (garanti belgeleri, kullanım kılavuzları, proje çizimleri vs.) bir dosyada saklayın. Site yönetimi değişse bile ileride lazım olacaktır. İnverter paneli üzerindeki göstergelerin anlamı, olası hata durumunda ne yapılacağı konusunda site teknik personeline veya yönetimine kısa bir bilgilendirme yapın.

Tüm bu noktalara dikkat edildiğinde, site için güneş paneli kurulumu sorunsuz gerçekleşecek ve uzun yıllar problem yaşanmadan enerji üretilecektir. Özellikle teknik detaylar (montaj açısı, gölge analizi, doğru kablo seçimi vb.) verimi %5-10 gibi etkileyebilen unsurlar olduğundan, özen göstermek üretimde karşılığını bulacaktır. Son olarak, kurulum sonrası da düzenli bakım ve izleme yapmayı unutmayın. Dikkatli bir planlama ve uygulama ile, siteniz için güneş enerjisi projesinden maksimum faydayı almanız mümkün olacaktır.

Site için güneş paneli kurulumu için sayaç ve elektrik altyapısında değişiklik gerekiyor mu?

Siteye güneş paneli kurulumunda, mevcut elektrik altyapınızda küçük bazı adaptasyonlar yapılır ancak bu genellikle karmaşık bir değişiklik değildir. En önemli değişiklik, mevcut elektrik sayacınızın çift yönlü (iki yönlü) sayaç ile değiştirilmesidir. Lisanssız güneş enerjisi sistemi devreye alınırken, dağıtım şirketi mevcut sayacı alıp yerine üretilen elektriği şebekeye verilen ve çekilen olarak ayrı kaydedebilen elektronik bir sayaç takar. Bu sayaç değişikliği, prosedürün bir parçasıdır ve çoğu zaman dağıtım şirketi tarafından sağlanır (ücreti ya cüzi bir bedeldir ya da ücretsiz değişim yapılır). Çift yönlü sayaç olmadan önce tek yönlü sayaç sadece tüketimi ölçerken, yeni sayaç hem tüketimi hem de şebekeye verilen enerjiyi ölçer ve aylık mahsuplaşmayı mümkün kılar.

Elektrik altyapısında bunun dışında ne değişir?

• Bağlantı Noktası ve Panolar: Güneş enerjisi sisteminin inverterinin çıkışı, binanın ana elektrik dağıtım panosuna veya sayaç girişine bağlanır. Bu bağlantı için genellikle mevcut panoya bir şalter (AC ayırıcı) ve sigorta grubu eklenir. Yani, ana panonuza güneşten gelen enerjiyi bağlamak için ufak bir tadilat yapılır diyebiliriz. Bu, pano içerisinde yer varsa kolaylıkla yapılır; yer yoksa duvara küçük bir ilave pano konulabilir.
• Kablo Tesisatı: Paneller ile inverter arasına DC kablo tesisatı çekilir; inverter ile bina panosu arasına AC kablo çekilir. Bu kablolama genellikle bina şaftlarından veya uygun güzergahlardan geçirilir. Dışarıdan pek görünmez ve mevcut tesisata zarar vermez. Yani duvar kırma dökme olmadan halledilir, kablo kanalları içinde veya zaten boş borular varsa oralardan geçilir.
• Koruma Ekipmanları: Şebeke ile senkron çalışan güneş enerjisi sistemlerinde, yönetmelik gereği bazı koruma röleleri (ters güç akışı, frekans-voltaj koruması vs.) inverter içinde bulunduğu için ekstra bir cihaza gerek yoktur. Ancak bazı durumlarda, özellikle büyük sistemlerde, dağıtım şirketi koruma rölesi takılmasını ister. Bu durumda pano içerisine bir röle cihazı eklenir (bu cihaz anormal durumlarda inverteri şebekeden ayırır).
• Sayaç Bağlantısı: Yeni çift yönlü sayaç takıldığında, inverterden gelen çıkış zaten şebekeyle paralel bağlı olduğu için sayaç otomatik olarak hem tüketim hem üretimi ölçmeye başlar. Sizin ekstra bir şey yapmanız gerekmez. Sadece, sayaç değiştikten sonra, önceki son endeksler alınıp yeni sayaç devreye girer, bu geçiş resmi olarak kayıt altına alınır.

Mevcut elektrik altyapınız (iç tesisat kablolarınız, daire içi tesisatlar vb.) güneş enerjisi kurulumu nedeniyle değişmez. Güneşten gelen enerji binanın ana besleme hatlarına enjekte olduğu için daireler farkında olmadan o kaynaktan da beslenir. Örneğin gündüz asansörü çalıştıran enerji kısmen güneşten geliyor, kısmen şebekeden geliyor olabilir; ama asansörün kablolarında bir değişiklik yoktur, sadece enerji akışı iki yönden olur. Bu paralel besleme, inverterin senkronizasyonu sayesinde sorunsuz gerçekleşir.

Şebeke işletmecisi tarafında da ufak bir prosedür değişikliği olabilir: Ürettiğiniz fazla enerjiyi satabilmeniz için, dağıtım şirketi perakende satış sözleşmenize bir ek protokol yapar ve sizi üretici-tüketici (prosumer) olarak kayıtlarına geçirir. Bu bürokratik bir değişiklik, fiziksel altyapıyla ilgisi yoktur. Bu sayede her ay üretim fazlanızın bedeli hesaplanıp ödeme yapılır veya faturanıza mahsup edilir.

TEİAŞ veya yüksek gerilim şebekesi boyutunda bir değişiklik asla söz konusu değildir; zira 25 kW gibi küçük sistemler dağıtım seviyesinde kalır, iletim (transmisyon) şebekesine etkisi yok denecek kadar azdır. Dolayısıyla TEİAŞ ile bir işiniz olmaz, tüm bağlantı dağıtım sistemi üzerinden yürür.

Son olarak dikkat edilmesi gereken, iç tesisatın kaldırabileceği güç meselesidir. Diyelim ki apartman ortak alan panosu 10 kW çekişe göre tasarlandı, siz 25 kW güneş enerjisi kurdunuz. Bu durumda, ortak hatta 25 kW enjekte olabileceği için kablolama kesitleri, şalter amperleri gözden geçirilmelidir. Genelde site ortak alan panoları asansör vs. için zaten güçlü olur, ama yine de kontrol edilmeli. Eğer gerekliyse pano baraları veya kablolar bir seviye yükseltilir. Bu, standart elektrik mühendisliği hesap işidir.

Özetle, site için güneş paneli kurulumunda sayaç değişimi (çift yönlü sayaç takılması) önemli bir altyapı güncellemesidir. Bunun yanında elektrik panonuza ilave koruma ve bağlantı ekipmanları eklenir, kablolama düzenlenir. Ancak bunlar mevcut düzeninizi bozmaz, sadece sisteme entegre eder. Kurulum sonrasında kullanıcılar açısından elektrik altyapısındaki değişiklik hissedilmez; prizlerden ve lambalardan yine aynı şekilde elektrik kullanmaya devam edersiniz, sadece faturada düşüş görürsünüz. Altyapı değişiklikleri tekniktir ve uzman ekiplerce kısa sürede halledilir.

Site için güneş paneli kurulumu çatı dışında nereye yapılabilir?

Güneş panelleri en yaygın olarak çatılara kurulsa da, çatı dışında da çeşitli alanlara montaj yapmak mümkündür. Apartmanlar ve siteler için, özellikle geniş çatı alanı olmayan veya estetik kaygılar nedeniyle çatıyı kullanmak istemeyen durumlarda alternatif kurulum yerleri değerlendirilebilir:

• Otopark Üzeri (Gölgelik): Sitelerin açık otopark alanları varsa, bu alanların üzerine çatı gibi konstrüksiyonlar inşa edilip paneller bu gölgeliklerin üstüne yerleştirilebilir. Bu sayede hem araçlar için gölgelik sağlanır hem de geniş bir panel alanı kazanılır. Otopark üzeri güneş enerji sistemleri, “solar carport” olarak da bilinir ve oldukça verimlidir, çünkü zemine ekstra yer ayırmadan mevcut alan değerlendirilir.
• Ter as veya Bahçe Alanı: Bazı sitelerde geniş teraslar veya kullanılmayan bahçe/avlu alanları olabilir. Bu bölgelere zemin tipi montaj yapılabilir. Yere sabit açıyla monte edilen panel dizileri, bahçenin uygun bir köşesinde elektrik üretimi yapabilir. Zemin üzeri sistemlerde dikkat edilecek nokta, panel önlerinin yıl boyu gölgelenmemesidir; çevrede ağaç veya bina gölgesi olmamalıdır.
• Balkon ve Cephe Montajı: Son yıllarda, özellikle bireysel daireler için balkon tipi güneş paneli sistemleri geliştirildi. Balkon korkuluklarına veya bina cephelerine özel çerçevelerle panel yerleştirilebiliyor. Bu sistemler genelde küçük çaplı (1-2 panel) oluyor ve mikro-inverter ile daire içi bir prize bağlanarak çalışabiliyor. Siteler için toplu bir çözüm olmasa da, tek tek dairelerin ufak ihtiyaçlarını karşılamada kullanılabilir. Fakat büyük ölçekli bir site ortak sistemi için balkonlar verimli alanlar değillerdir (her balkona panel konulsa bile açı ve gölge problemleri olabilir).
• Pergola, Çardak Üzeri: Sitenizde ortak kullanılan kamelya, çardak, pergola gibi yapılar varsa, bu yapıların üstünü güneş paneliyle kaplamak bir seçenektir. Örneğin yüzme havuzu kenarında pergola varsa, hem gölgelik işlevi görür hem elektrik üretir. Yine yürüyüş yollarının üstüne güneş enerjili gölgelikler tasarlanabilir.
• Bina Cepheleri (BIPV): Gelişen teknolojiyle birlikte, bina dış cephelerine entegre güneş panelleri (Building-Integrated Photovoltaics, BIPV) uygulamaları ortaya çıktı. Bu paneller, binanın dış kaplaması gibi davranarak elektrik üretir. Örneğin binanın güney cephesini kaplayan cam görünümlü paneller veya cephe kaplamaları mevcut. Ancak şu an yaygın değil ve verimleri çatıdır duvar dik olduğu için daha düşük. Ülkemizde cephe uygulamaları henüz çok sınırlı, yönetmelikte yeri açılmış olsa da pahalı bir yöntem. Yine de yeni ve prestijli projelerde mimari amaçlarla cephe panelleri kullanılmaya başlandı.
• Sundurma ve Giriş Saçakları: Apartman girişlerindeki saçaklar, otopark giriş sundurmaları vs. de panel yerleştirilebilecek alanlardır. Tabi küçük yüzeyler olduğu için katkısı sınırlı olur, ama her metrekare değerlidir.
• Hobi Odası/Depo Çatısı: Siteye ait güvenlik kulübesi, depo, sosyal tesis, spor salonu gibi ek binalar varsa, bunların çatıları da panel alanı olarak kullanılabilir. Özellikle ana apartmanların çatı alanı yetmiyorsa ek binaların çatıları destek olur.
• Açık Arazi (Arazi GES): Eğer sitenizin çok geniş bir bahçesi, arazisi varsa ve bu alan atıl durumdaysa, mini bir “arazi tipi” güneş santrali de kurulabilir. Paneller metal ayaklarla yere sabitlenir ve uygun açıda dizilir. Ancak şehir içindeki sitelerde bu nadiren mümkün olur, zira genelde fazla boş arazi yoktur veya yeşil alan olarak kullanılır.

Bu alternatif kurulum yerlerini değerlendirirken, mevzuata uygunluk ve verimlilik gözetilmelidir. Örneğin, otopark üstü konstrüksiyon yaparken belediyeden ekstra izin gerekip gerekmediği kontrol edilmelidir (genelde hafif çelik konstrüksiyon olduğu için sıkıntı çıkmaz). Balkon ve cephe uygulamalarında apartmanın dış görünümünü değiştirdiğiniz için yine kat maliki onayı gerekir.

Önemli bir not: Her nerede olursa olsun, panellerin verimli çalışması için gölge almaması ve mümkün mertebe güneye bakması idealdir. Balkonlar mesela doğu-batı cepheliyse sadece sabah veya öğleden sonra güneş alır, bu verimi düşürür. Otopark üstü veya bahçede, çevre binalar gölge yapıyorsa o alan tam uygun olmayabilir.

Pratikte ülkemizde en yaygın çözüm, apartman çatılarının kullanılmasıdır çünkü çatılar genelde en engelsiz güneş alan yerlerdir. Ancak çatı dışında da yaratıcı çözümler üretilebilir. Örneğin Ankara’da bir site, otopark alanını panelle örtüp hem kışın kar temizleme derdinden kurtulmuş hem elektriğini üretmiştir; veya Antalya’da bir otel, yürüyüş yolu üzerine panel pergolalar yaparak misafirlerine gölge sağlarken enerji toplamıştır. Bu tür örnekler giderek artmaktadır.

Sonuç olarak, çatı dışında montaj yapılabilecek yerler arasında otopark gölgelikleri, pergolalar, bahçe alanları, bina cepheleri ve balkonlar sayılabilir. Hangisinin en uygun olduğuna, sitenizin fiziksel yapısına ve ihtiyaçlarına göre karar verilir. Eğer çatı alanınız kısıtlıysa veya bazı sebeplerle çatı kullanılamıyorsa, bu alternatiflerden birini veya birkaçını kombine ederek de proje geliştirilebilir.

Site için güneş paneli kurulumu Türkiye’nin her bölgesinde verimli midir?

Türkiye, coğrafi konumu itibarıyla güneş enerjisi potansiyeli yüksek bir ülkedir. Ancak ülke içinde bölgeden bölgeye güneşlenme süreleri ve ışınım değerleri farklılık gösterir. Genel olarak evet, Türkiye’nin her bölgesinde güneş panelleri elektrik üretebilir ve verimli şekilde çalışabilir; sadece elde edilecek üretim miktarında bölgesel farklar olur.

• Güney ve İç Bölgeler (Akdeniz, Güneydoğu Anadolu, İç Anadolu): Bu bölgeler en yüksek güneşlenme sürelerine sahiptir. Yıllık ortalama güneşlenme süresi Akdeniz bölgesinde günde ~8 saat civarındayken, Güneydoğu’da benzer şekilde yüksektir. İç Anadolu da yazları çok güneş alır, kışları biraz düşse de toplam ışınım yüksektir. Bu bölgelerde kurulan güneş panelleri, Türkiye ortalamasının üstünde üretim yapar. Örneğin Antalya, Adana gibi illerde 1 kW’lık panel yıllık 1500 kWh civarı üretebilirken; Konya, Ankara civarında 1300-1400 kWh üretim beklenir. Geri dönüş süresi de daha kısadır; güneşin bol olduğu yerlerde 4-5 yılda sistem kendini amorti edebilir.
• Batı ve Kuzey Bölgeler (Ege, Marmara, Karadeniz): Ege bölgesi (İzmir, Aydın vs.) güneşlenme açısından oldukça iyidir, Akdeniz’e yakındır. Marmara bölgesi ise biraz daha düşüktür, özellikle kışın güneşli gün sayısı azalır. İstanbul’da mesela 1 kW panel ~1100-1200 kWh civarı üretebilir yılda. Yine de bu kötü bir değer değildir; Almanya gibi bir ülkeden daha fazladır (Almanya’da 900-1000 kWh civarıdır). Karadeniz bölgesi Türkiye’nin en az güneş alan bölgesidir, bol yağışlı ve bulutludur. Orada bile 1 kW panel yılda 1000 kWh civarında üretir. Yani Karadeniz’de performans, Akdeniz’e göre belki %30 civarı daha düşüktür. Bu, amorti süresini belki 1-2 yıl uzatır (örneğin Akdeniz’de 5 yıl ise Karadeniz’de 6-7 yıl olabilir).
• Bölgesel Farklar ve Etkileri: Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu’da yıllık toplam güneş ışınımı 1800-2000 kWh/m² civarındayken, Marmara’da 1400-1500, Karadeniz’de 1300 civarındadır. Bu sayılar, panellerin alacağı enerjiyi etkiler. Evet, Karadeniz’de panel verimi en düşük olabilir ama bu “verimsiz” anlamına gelmez, sadece daha az üretir. Nitekim Karadeniz’de bile güneş santrali yatırımları yapılmaktadır, çünkü elektrik fiyatları yüksek oldukça her bölgede anlamlı hale gelir.
• Sıcaklık Faktörü: İlginç bir şekilde, çok sıcak bölgelerde panellerin sıcaklık nedeniyle verimi biraz düşer (pnömatik kayıp). Örneğin Güneydoğu’da yazın panel sıcaklıkları yükselir, verim kaybı olur. Buna karşın İç Anadolu’nun rakımı yüksek yerlerinde hava daha serin olduğundan o kayıp azdır. Yani sadece güneş saatine değil sıcaklığa da bakmak lazım. Genel olarak Türkiye’nin her yeri panel çalışma sıcaklıkları için kabul edilebilir seviyededir, sadece yazın panel arkasının havalanmasına dikkat etmek gerekir.
• Kış Koşulları: Kar ve kış koşulları bazı bölgelerde (Doğu Anadolu, Karadeniz’in yüksekleri) panel yüzeyini kapatarak geçici üretim kayıplarına yol açabilir. Örneğin yoğun kar yağışında panellerin üzeri örtülürse üretim durur. Ancak paneller genelde açılı olduğu için kar kendiliğinden kayacaktır. Gerekirse elle temizlenebilir. Bu da bölgesel bir faktör; Erzurum gibi bir yerde belki yılda birkaç hafta karlı olabilir. Bu, genel üretimin küçük bir kısmını etkiler.

Sonuç: Türkiye’nin her bölgesi güneş enerjisi için elverişlidir, sadece üretim miktarları değişir. Ülkemiz ekvatora nispeten yakın sayılır; en kuzey noktamız (Sinop) dahi 42° enleminde, ki bu halen iyi bir değerdir. Örneğin Almanya ~50° enlemde olup güneşe bizden daha uzak açıdadır ama milyonlarca panel kurmuştur. Dolayısıyla Karadeniz’in en kuzeyi bile Almanya’dan iyidir. İç Anadolu ve güney bölgelerimiz ise Avrupa’nın en iyi bölgeleriyle yarışır seviyededir.

Apartman veya site özelinde düşünürsek, her bölgede güneş paneli kurulumu yapılabilir ve ekonomik fayda sağlar. Sadece Karadeniz gibi yerlerde belki daha büyük bir sistem kurarak bölge dezavantajını kapatmak gerekebilir ya da geri dönüş 1-2 yıl daha uzun sürebilir. Piagrid verilerine göre de, örneğin Akdeniz’de bir apartman GES yatırımı 4-5 yılda kendini amorti ederken, Karadeniz’de 6-7 yıl sürebilir, ancak her halükârda 25-30 yıllık panel ömrü düşünülürse bu gayet makul bir süredir.

Özetle, Türkiye’nin her yöresinde güneş enerjisi verimli çalışır, sadece güneşli gün sayısı ve ışınım miktarı farklılıklarından dolayı bölgesel üretim farkları olur. Bu farklar yatırımın fizibilitesini etkilese de hemen her bölgede bireysel GES yatırımı kârlı hale gelmiştir. Önemli olan, proje planlanırken bölgenizin güneş potansiyeline uygun olarak doğru kapasiteyi belirlemek ve beklentileri buna göre ayarlamaktır. Profesyonel firmalar bölgenize göre yıllık üretim simülasyonu yapıp size rakam verebilir, böylece verim konusunda net bir öngörüye sahip olabilirsiniz.

Site için güneş paneli kurulumu yasal kapasite sınırı nedir?

Türkiye’de lisanssız güneş enerjisi kurulumları için yasal kapasite sınırları, son yıllarda yapılan düzenlemelerle güncellenmiştir. Özellikle mesken abonelikleri (apartman, site, bireysel ev vb.) için uygulanan sınır, Mart 2022’de alınan EPDK kararıyla artırılmıştır.

• Önceki Sınır: 2018’den itibaren geçerli olan yönetmelik, mesken abonelerinin kendi tüketimini karşılamak üzere kurabilecekleri güneş enerjisi sistemlerinin kurulu gücünü maksimum 10 kW ile sınırlandırmıştı. Bu, “çatı mevzuatı” olarak anılan düzenlemeydi. Apartman, site, villa, cami gibi ticari olmayan yerlerde tek bir abonelik için en fazla 10 kW gücünde GES kurulabiliyordu. Örneğin bir apartman yönetimi ortak alan için en çok 10 kW, bir ev sahibi de en çok 10 kW panel kurabiliyordu. Daha büyük istenirse, lisans alma yükümlülüğü doğuyordu veya yapılamıyordu.
• Güncel Sınır (2022 sonrası): 10 Mart 2022’de EPDK bir karar alarak bu sınırı 25 kW’ye yükseltti. Bu değişiklik, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yani artık bir mesken aboneliği için (konut, apartman ortak alanı vb.) en fazla 25 kW kurulu gücünde lisanssız güneş enerjisi santrali kurulabilir hale geldi. Bu oldukça büyük bir esneklik sağladı. Sektör yetkilileri bu kapasite artışının, bireysel elektrik üretiminde ciddi bir yaygınlaşma sağlayacağını belirtmektedir.
• Birden Fazla Bağlantı Noktası: Karardaki bir diğer nokta, birden fazla bağlantı noktasına (sayaca) sahip yerler için her birine ayrı ayrı 25 kW’lik sistem kurulabileceğidir. Örneğin, bir sitede A blok ve B blok ortak alanları ayrı abonelikse, her birine 25 kW’lik GES kurulabilir (alan varsa). Ya da bir çiftlikte hem ev hem ahır için ayrı abonelik varsa, ikisine de ayrı 25 kW kurulabilir. Önceden 10 kW iken de bu mantık vardı ama güç düşüktü, şimdi 25 kW ile daha anlamlı.
• Ticari Aboneliklerde Durum: Soru özelinde site/mesken olsa da not olarak: Ticarethane ve sanayi aboneliklerinde lisanssız üst sınır eskiden 1 MW idi, 2019’da kaldırıldı, şimdi tüketim kadar kurabiliyorlar (fiilen bir üst sınır yok, bağlantı anlaşmasındaki sözleşme gücü sınır).
• 25 kW ne anlama geliyor: 25 kW’lik sistem tek bir sayaç için oldukça yüksek bir değerdir. Aylık ortalama 1400 kWh tüketimi olan bir daire düşünürsek (bu epey yüksek bir villa vs için), 10 kW zaten yeterli oluyordu. 25 kW ile belki de hiçbir konut bu kadar tüketmez, yani üretim fazlası satışı imkanı doğuyor. Sitelerin ortak alanları da genelde 25 kW altında kalır tüketim olarak (örneğin asansör+aydınlatma vs. yıllık 40-50 bin kWh, 25 kW sistem rahat yeter). EPDK sınırı yükseltirken şunu hedefledi: Bir apartmanın ortak alanı ve belki bir elektrikli araç şarjı vs eklenirse, 10 kW yetmez oluyordu, 25 kW bunu rahatlatacak.
• Özel Durumlar: Müstakil evler, villalar da bu 25 kW’ye tabi. Bir villa çatısına teorik 25 kW kurabilir, ihtiyaç fazlasını satabilir. Bu satıştan elde edilen kazanç da 25 kW’ye kadar vergiden muaf tutuluyor (daha önce 10 kW idi o da 25’e çıktı).
• Panel Alanı: 25 kW sınırı getirilirken pratik fiziki sınıra da dikkat çekildi; yaklaşık 100-120 m² çatı alanı gerekir dendi. Yani aslında mevzuat 25 kW dese de, her apartman 25 kW sığdıramayabilir çatısına. Ama en azından mevzuat engel değil, fiziksel imkan kadar kurabilecekler.

Sonuç olarak, site için güneş paneli kurulumu yasal kapasite sınırı şu anda 25 kW’dir (her bir abonelik/sayaç için). Bu sınır, apartmanlar, siteler, bireysel konutlar, cami, okul gibi abone grubu “mesken veya tüzel kişiler (kâr amacı gütmeyen)” olan yerler için geçerlidir. 25 kW üstü bir sistem kurmak isterseniz, lisans alma veya şirket kurma gibi yükümlülükler doğar ki pratikte küçük tüketiciler için anlamlı olmaz.

25 kW’lık limit çoğu site ve apartman için fazlasıyla yeterlidir. Mesela 8 daireli bir apartmanda her daire ortalama 250 kWh/ay harcasa (yüksek bir tüketim), 8*250=2000 kWh yapar, yıllık ~24.000 kWh. Bunu karşılamak için ~20 kW sistem yeterli. Görüldüğü gibi 25 kW sınırı içinde kalıyor. Eğer site çok büyükse ve ortak alan tüketimi 25 kW karşılayamıyorsa, o zaman belki her blok için ayrı sistem kurma yoluna gidilebilir, çünkü her blokta ayrı ortak alan sayaçları olabilir.

Not: Gelecekte bu sınır daha da artabilir. Avrupa’da bazı ülkelerde meskenler 30-40 kW’ye izin veriyor. Şimdilik 25 kW oldukça iyi bir değer ve uygulamada karşılaşılan çoğu durumda bir engel teşkil etmiyor.

Site için güneş paneli kurulumu ne kadar sürer?

Bir güneş paneli kurulum projesinin süresi, planlama aşamasından devreye almaya kadar birkaç adımdan oluşur. Genel olarak, bir apartman veya site için güneş paneli kurulumunun tamamlanması 1 ila 3 ay arasında sürebilir, ancak bunun büyük kısmı bürokratik süreçlerdir. Fiili montaj süresi ise genellikle birkaç gündür.

Aşamalar ve tahmini süreleri şu şekildedir:

• Keşif ve Projelendirme (1-2 hafta): Uzman bir firma veya mühendis çatınızı/alanınızı inceler, gölgeleme analizi yapar, ihtiyacı belirler. Kaç kW kurulacağına, panel yerleşimine, inverter seçimine karar verilir. Bu bilgiler ışığında tek hat şeması ve proje dosyası hazırlanır. Bu kısım çok kompleks değildir; genelde birkaç gün içinde proje çizilebilir. Ancak firma yoğunluğu veya site yönetimiyle görüşmeler derken 1-2 haftayı bulabilir.
• İzin Başvurusu ve Onay (4-8 hafta): Dağıtım şirketine lisanssız üretim başvurusu yapılır. Başvurular aylık periyotlarla sonuçlandığı için, örneğin başvuruyu ay başında yaptıysanız ay sonunda onay çıkabilir. Yönetmelikte 30-60 gün gibi süreler öngörülür. Fiilen, evraklar tam ise genellikle 1 ay içinde bağlantı izni alınmaktadır. Eğer eksik evrak olur veya dağıtım şirketi teknik düzeltme isterse süre uzayabilir. Kat maliklerinden onay toplama süreci de bu aşamaya dahildir; onu önceden halletmek gerek.
• Ekipman Temini (1-3 hafta): Onay alınca, paneller, inverter ve montaj ekipmanları sipariş edilir. Eğer stokta mevcutsa birkaç günde teslim alınır. Bazen özel bir panel markası seçildiyse yurt dışından gelmesi gerekebilir, bu durumda bekleme süresi olabilir. Genelde Türkiye piyasasında popüler ürünler bulunur vaziyettedir. Bu aşama 1 hafta gibi kısa olabileceği gibi, malzeme temininde sorun olursa 3-4 haftayı bulabilir. Ancak konut ölçeğinde fazla aksama yaşanmaz, büyük santrallerde konteyner bazlı gecikmeler olabiliyor.
• Kurulum ve Montaj (2-5 gün): Tüm malzemeler hazırsa, sahada montaj işi hızlı ilerler. Örneğin 10-20 kW’lık bir sistem, 3-4 kişilik bir ekiple 2 günde panel ve konstrüksiyon montajını tamamlar. Kalan 1-2 günde de elektrik bağlantıları, inverter montajı, testleri yapılır. Toplamda birkaç gün ile bir hafta arasında iş bitmiş olur. Örneğin hava koşulları kötü değilse, tipik bir apartmanda pazartesi başlanan kurulum cuma günü tamamlanabilir. Profesyonel ekipler titizlikle çalıştığında kurulum süreci hızlı ve sorunsuz şekilde tamamlanabilir.
• Testler ve Geçici Kabul (1-2 hafta): Montaj bittiğinde, dağıtım şirketine sistemin hazır olduğu bildirilir. Onlar da sahada keşif ve geçici kabul için randevu verir. Bu genelde bir iki hafta içinde gerçekleşir (dağıtım şirketinin yoğunluğuna bağlı). Yetkililer gelip sistemi kontrol eder, uygun bulursa onay verir. Bu onayla birlikte çift yönlü sayaç takılır ve sistem resmen devreye alınır.
• Toplam Süre: Bütün bu aşamaları topladığımızda, diyelim ki başvuru yapıldı ve aynı anda ekipman hazırlıklarına da başladınız; ortalama 2 ay içinde tüm süreç bitmiş olur. Basit bir bireysel çatı kurulumunda 4-6 hafta yeterli olabiliyor. Site yönetimi gibi karar alma mekanizmasında gecikmeler varsa (örneğin genel kurul toplantısını beklemek, ondan onay almak gibi) bu uzatabilir.

Örneğin, Ocak başında keşif yapılıp proje çizildi, Ocak ortasında başvuru yapıldı, Şubat ortası onay çıktı, Şubat sonu montaj tamamlandı, Mart başı geçici kabul yapıldı – toplam ~8-10 hafta. Bu tipik bir senaryodur. Eğer bürokrasi daha hızlı işler ve malzeme stoktan hazır olursa 1 ayda da bitebilir, veya bazı aksilikler olur 3-4 aya sarkabilir.

Fiziksel montaj kısmının kısa olduğunu tekrar vurgulayalım: Bir apartmanın çatısına 30-40 panelin yerleştirilmesi, kablolaması genellikle birkaç günde biten bir iştir. Profesyonel ekip, doğru planlama ve uzman desteği ile site güneş paneli kurulumunu hızlı ve sorunsuz bir şekilde tamamlar.

Site sakinleri açısından, montaj süreci genellikle büyük rahatsızlık vermez; belki birkaç gün çatıya ekiplerin çıkması, biraz matkap sesi vs. o kadar. Bu nedenle proje süresinin büyük kısmı, kağıt üzerindeki işlerdir diyebiliriz.

Özetle, site için güneş paneli kurulumu, izin süreçleri dahil çoğunlukla 2 ay civarında tamamlanır. Montajın kendisi çok daha kısadır (günler mertebesinde). Bu süre, bir inşaat projesine kıyasla oldukça kısadır; yani bugün karar verip süreci başlatırsanız, bir-iki ay sonra güneşten elektrik üretmeye başlamanız işten bile değildir. Planlama ve resmi işlemler düzgün yapıldığı takdirde, proje bekletilmeden hayata geçecektir.

Site için güneş paneli kurulumu için uzman firma seçimi ve keşif süreci nasıl olmalıdır?

Bir güneş enerjisi sistemi kurdurmaya karar verdiğinizde, doğru uzman firmayı seçmek ve iyi bir keşif süreci geçirmek, projenin başarısı için kritik öneme sahiptir. İşte bu konuda dikkat edilmesi gerekenler:

Uzman Firma Seçimi:

• Tecrübe ve Referanslar: Seçeceğiniz firmanın, güneş enerjisi sistemleri konusunda yıllara dayanan tecrübesi olmalıdır. Daha önce benzer projeler yapmış mı? Özellikle apartman, site gibi çatı GES projelerinde referansları var mı? Bunları sormalı ve mümkünse tamamlanan işlerini görmelisiniz. Referans olarak 10’dan fazla başarılı kurulumu olan bir firma tercih sebebidir.
• Lisans ve Yetkinlik: Güneş paneli kurulumu yapacak firmanın elektrik piyasası mevzuatına hakim olması gerekir. TEDAŞ sertifikalı proje hazırlama yetkisi olmalı veya bünyesinde SMM (Serbest Müşavir Mühendis) bulundurmalı. Montaj ekibinin de Elektrik Tesisatçı Yetki Belgesi gibi belgelere sahip olması güvence sağlar. Ayrıca ISO 9001 gibi kalite sertifikaları olan firmalar genelde daha kurumsaldır.
• Teklif ve Fiyatlandırma: Birkaç firmadan teklif alın ve karşılaştırın. Teklifte hangi marka paneller, inverterler kullanılacak, kaç kW sistem, garanti koşulları neler açıkça yazılmalı. En ucuz teklif her zaman en iyi değildir; çok düşük fiyat veren bir firma kaliteden ödün veriyor olabilir. Fiyatla birlikte hizmet kapsamını (izin işlemlerinin yürütülmesi, sigorta, bakım vs.) değerlendirin.
• Garanti ve Servis: Firma, kurulum sonrası destek sunuyor mu? Örneğin 2 yıl işçilik garantisi, 5 yıl sistem bakım anlaşması gibi konular tekliflerinde yer alabilir. Garanti süresince arıza durumunda ne kadar sürede müdahale edeceklerini sorun. Uzun süre sektörde kalıcı olacağına inandığınız, servis ağı kuvvetli bir firma seçmeye özen gösterin.
• Sözleşme: Anlaşacağınız firmayla mutlaka yazılı bir sözleşme yapın. Bu sözleşmede işin kapsamı, malzeme listesi, süre, fiyat, ödeme planı, garantiler gibi tüm hususlar belirtilmelidir. Ciddi firmalar zaten kendileri sözleşme sunar. Bu sizin haklarınızı korur.

Keşif Süreci:

• İhtiyaç Analizi: Uzman firma önce sizin enerji ihtiyacınızı dinlemeli. Site ortak alan faturalarınızı analiz etmeli, ne kadar tasarruf hedeflediğinizi anlamalı. Ayrıca çatınızın büyüklüğünü, yönünü, gölge durumunu sorarak ön hazırlık yapmalı.
• Yerinde Keşif: Mutlaka bir mühendis veya teknik personel gelip yerinde keşif yapmalı. Çatının ölçülerini almalı, panel yerleşimini kafasında canlandırmalı. Varsa engelleri (anten, baca, klima motoru vs.) not etmeli. Çatı/alan ölçümü, gölgeleme analizi, mevcut pano yeri ve elektrik altyapısı gibi konular incelenir.
• Veri Toplama: Keşif sırasında sizden bazı bilgiler istenecektir: Ortak alan elektrik aboneliğinin gücü, yıllık tüketim (fatura bilgileri), binanın proje elektrik tek hattı (elinizde varsa), topraklama durumu, vb. Siz de beklentilerinizi paylaşmalısınız (örneğin tamamen faturayı sıfırlamak istiyoruz, ya da bütçemiz şu kadar, vs.).
• Değerlendirme: Firma, keşifte topladığı verilere göre bir fizibilite raporu veya teklif hazırlar. Bu raporda kaç kW sistem önereceklerini, bunun yıllık ne kadar üreteceğini, yatırımı kaç yılda amorti edeceğini hesaplarlar. Ciddi bir firma, simülasyon yazılımları kullanarak (PV*SOL, PVSyst gibi) bina özelinde gölge kayıplarını da hesaba katan bir üretim tahmini sunabilir.
• Keşif Esnasında Dikkat Edilecekler: Firmanın temsilcisine çatınızla ilgili bilinen sorunlar varsa (mesela çatı izolasyonu eski, tadilat olacak mı?), bunları söyleyin. Ayrıca binada keşif yaparken güvenlik kurallarına uymasına dikkat edin (emniyet kemeri vs). Teknik sorular sorun; örneğin panellerin nereye konacağı, kabloların nereden geçeceği, inverterin nereye monte edileceği gibi. Uzman kişi net cevaplar verebilmeli.
• Çözüm Önerileri: İyi bir firma sadece çatıyla sınırlı kalmaz, belki otopark üstünü kullanmayı da önerebilir. Keşifte “çatı alanınız şu kadar, buraya 15 kW sığıyor ama isterseniz otoparka da 5 kW yapabiliriz” gibi seçenekleri sunar. Sizin ihtiyacınıza ve estetik kaygılarınıza göre en uygun planı birlikte şekillendirirsiniz.

Keşif süreci aynı zamanda firmanın uzmanlık düzeyini test ettiğiniz bir fırsattır. Temsilcinin sorularınıza verdiği cevaplar, konuya hakimiyeti, sizi doğru bilgilendirip yönlendirmesi çok önemlidir. Örneğin “coğrafik konum, yön, eğim, metraj ve ölçüler gibi nüanslar için keşifler yapılması ve akabinde üretim ve tüketim, amortisman içerikli fizibilitelerle en doğru tercihi yapmanıza yardımcı olabiliriz” şeklinde bir yaklaşım, profesyonel bir firmanın bakış açısını yansıtır.

Özetle, site için güneş paneli kurulumunda uzman firma seçerken tecrübe, referans, kalite ve hizmet kapsamına odaklanın. Keşif sürecinde firmanın titiz çalışmasına, sizin ihtiyaçlarınızı anlamasına dikkat edin. İyi bir keşif, projenin yarısının sorunsuz bittiği anlamına gelir. Doğru firma ve doğru planlama ile kurulum süreci de hızlı ve başarılı olacaktır.

Güneş Paneli Kurulumu, Güneş Enerjisi Paneli Kurulum Maliyeti

Dinlenme Tesisleri İçin Güneş Paneli Kurulumu
Restoran İçin Güneş Paneli Kurulumu
Akaryakıt İstasyonları İçin Güneş Paneli Kurulumu
Apartman İçin Güneş Paneli Kurulumu
Site İçin Güneş Paneli Kurulumu
Plaza İçin Güneş Paneli Kurulumu
Tarla İçin Güneş Paneli Kurulumu
Üniversite İçin Güneş Paneli Kurulumu
Villa İçin Güneş Paneli Kurulumu
Sera İçin Güneş Paneli Kurulumu
Çiftlik İçin Güneş Paneli Kurulumu
Müstakil Ev İçin Güneş Paneli Kurulumu
Otel İçin Güneş Paneli Kurulumu
Avm İçin Güneş Paneli Kurulumu
Fabrika İçin Güneş Paneli Kurulumu
Okul İçin Güneş Paneli Kurulumu
Ev İçin Güneş Paneli Kurulumu
Otopark İçin Güneş Paneli Kurulumu

Kaynakça

1. T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değ. Bakanlığı – “Yeni binalarda yenilenebilir enerji zorunluluğu yüzde 10 olacak” (Resmi duyuru, 15 Aralık 2024). BEP Yönetmeliği değişikliğiyle getirilen zorunluluğun detaylarını içeriyor.
   
2. Yasal Mevzuat: Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği (Resmi Gazete: 12.05.2019 ve değişiklikleri). Lisanssız güneş enerjisi kurulumunun usul ve esaslarını, başvuru gerekliliklerini belirler (EPDK Kurul Kararları ile 2022’de 25 kW güncellemesi yapılmıştır).
3. EPDK Kurul Kararı (10/03/2022 tarih, 10898-4 sayılı) – “Çatı ve cephe uygulamalı yenilenebilir enerji tesisleri için lisanssız üretim üst sınırının 25 kW’ye çıkarılmasına dair”. Resmi Gazete’de yayımlanan karar özeti Analiz Gazetesi haberiyle kamuoyuna sunulmuştur.