Restoran İçin Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Kurulumu

Restoranlar elektrikli araç şarj istasyonu kurmak zorunda mı?

Türkiye’de halihazırda restoranların elektrikli araç şarj istasyonu kurması yönünde genel bir yasal zorunluluk bulunmamaktadır. Mevcut mevzuat, işletmelere böyle bir istasyon kurma mecburiyeti getirmemiştir. Ancak yeni yapılacak büyük ticari yapılar için Otopark Yönetmeliği bazı yükümlülükler getirmektedir. Örneğin, 20 ve üzeri araçlık otoparkı olan yeni binalarda en az %5’inin elektrikli araçlara uygun (şarj ünitesi dâhil) olacak şekilde düzenlenmesi şartı getirilmiştir. Bu düzenleme, büyük alışveriş merkezleri ve benzeri tesislerin otoparklarında belirli sayıda şarj noktası ayrılmasını zorunlu kılarak, gelecekte elektrikli araç altyapısının yaygınlaşmasını desteklemektedir.

Mevcut restoranlar için böyle bir zorunluluk olmamakla birlikte, pek çok işletme müşteri talebine yanıt vermek ve çevre dostu imajını güçlendirmek amacıyla gönüllü olarak şarj istasyonları kurmaktadır. Özellikle otoyol üzerindeki dinlenme tesisleri ve yolculuk sırasında mola verilen restoranlar, rekabet avantajı elde etmek için elektrikli araç şarj hizmeti sunmaya başlamıştır. Bu eğilim, yasal bir mecburiyetten ziyade, işletmelerin kendi inisiyatifi ve müşteri beklentileri doğrultusunda şekillenmektedir. İlerleyen yıllarda elektrikli araç sayısının artmasıyla birlikte, yasal düzenlemelerin de güncellenerek daha fazla işletmeyi kapsaması veya teşvik mekanizmalarının devreye alınması beklenebilir. Şu an için restoranlar açısından şarj istasyonu kurmak bir tercih meselesidir, ancak geleceğe yatırım yapmak ve müşteri memnuniyetini artırmak isteyen işletmeler için önemli bir adımdır.

Restoran işletmelerinin elektrikli araç şarj istasyonu için EPDK lisansı alması gerekiyor mu?

Elektrikli araçlara şarj hizmeti sunmak isteyen bir işletmenin, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından getirilen yeni düzenlemelere uyup uymayacağı sağladığı hizmetin kapsamına bağlıdır. Türkiye’de 2022’de yürürlüğe giren yönetmelik ile “şarj ağı işletmeci lisansı” adı altında yeni bir lisans türü tanımlanmıştır. Bu lisans, elektrikli araçlara kamusal alanda şarj hizmeti sunmak isteyen şirketlerin EPDK’dan alması gereken izin anlamına gelir. Ancak her restoranın ayrı bir lisans alması gerekmeyebilir. Yönetmelik, tek tek şarj istasyonu işletmecilerinin doğrudan lisans almaksızın, lisanslı bir şarj ağı işletmecisi ile anlaşarak onun ağı altında hizmet verebilmesine imkan tanımıştır. Bu kapsamda restoran, kendi başına EPDK’dan lisans almak yerine, piyasada lisans almış bir şarj ağı işletmecisiyle iş birliği yaparak istasyonunu o ağa sertifikalı olarak dahil edebilir.

Bu modelde, her bir şarj istasyonu için lisanslı şarj ağı işletmecisi tarafından bir sertifika düzenlenir ve restoran işletmecisi bu sertifika sayesinde yasal olarak şarj hizmeti sunabilir. Böylece restoranlar yüksek lisans bedeli ve altyapı yükü altına girmeden, mevcut lisanslı operatörlerin ağına katılarak müşterilerine şarj hizmeti sağlamaktadır. Eğer restoran sahibi istasyonunu sadece kendi müşterilerine, ücretsiz veya maliyetine sunuyor ve kamuya açık bir ticari hizmet vermiyorsa, bu durumda EPDK lisansı gerekmez; bu özel kullanım durumları yönetmelikte şarj ağına bağlanma zorunluluğu dışında tutulmuştur. Sonuç olarak, restoranların kendilerinin şarj ağı kurup işletmesi için lisans alması zorunlu değil, lisanslı bir ağ ile anlaşarak yasal gereklilikleri karşılayabilirler. Kamusal ve ücretli bir şarj hizmeti sunulacaksa, bunun lisanslı bir şarj ağı üzerinden yapılmasına dikkat edilmelidir.

Restoran otoparkına elektrikli araç şarj istasyonu kurmak için hangi izinler gerekli?

Bir restoranın otoparkına elektrikli araç şarj istasyonu kurabilmesi için çeşitli resmi izin ve belgeleri temin etmesi gerekir. İlk olarak, kurulacak istasyonun tabi olduğu yönetmelik hükümleri çerçevesinde gereken belgeler tanımlanmıştır. EPDK’nın Şarj Hizmeti Yönetmeliğine göre, eğer istasyon kamuya açık bir ticari hizmet verecekse, ilgili şarj ağı işletmecisi lisansının mevcut olması veya yukarıda belirtildiği gibi lisanslı bir ağdan sertifika alınması gerekir. Bunun yanı sıra, belediyelerden iş yeri açma ve çalıştırma ruhsatı alınması gereklidir; şarj istasyonu bir hizmet unsuru olarak değerlendirileceğinden, belediyenin bu eklentiye onay vermesi şarttır.

Kurulum öncesi, elektrik dağıtım şirketinden tesisin şebeke bağlantısının yeterliliğini gösteren bir onay belgesi alınmalıdır. Bu belge, restoranın mevcut elektrik altyapısının şarj istasyonunun çekeceği yükü kaldırabileceğini veya gerekirse güç artışı yapılması gerektiğini ortaya koyar. Eğer şarj cihazı sabit bir ünite olarak inşa edilecekse (örneğin duvar montajı, ayrı bir çatı veya sundurma ile), ilgili yapı için “Yapı Kullanma İzin Belgesi” veya tadilat izni gerekebilir. Özellikle açık otoparkta yeni bir ünite kurulumunda, bu ünite bir yapısal unsur sayılıyorsa belediyeden yapı izni alınması önemlidir.

Özetle, restoranınızın otoparkına şarj istasyonu kurmak için: EPDK şarj ağı lisansı veya sertifikası, belediyeden işyeri/tesis izni, elektrik dağıtım onayı ve gerekirse yapı izni gibi belgeler temin edilmelidir. Ayrıca, söz konusu alanda başka özel düzenleme veya kısıtlama (sit alanı, kira kontratında kısıt vb.) yoksa bu izinleri tamamladıktan sonra kuruluma geçilebilir. Her adımda uzman bir elektrik mühendisi veya danışmanlık firmasıyla çalışmak, sürecin mevzuata uygun ve güvenli şekilde ilerlemesini kolaylaştıracaktır.

Restoranlarda elektrikli araç şarj istasyonu kurulumunu düzenleyen mevzuat nedir?

Elektrikli araç şarj istasyonlarının kurulumu ve işletimini düzenleyen temel mevzuat, 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’na eklenen hükümler ve bu doğrultuda çıkarılan ikincil yönetmeliklerdir. 2022 yılında kanuna eklenen Ek Madde 5 ile elektrikli araçlara sunulacak şarj hizmetinin, EPDK tarafından lisans verilen “şarj ağı işletmecileri” eliyle yürütülmesi öngörülmüştür. Bu yasal düzenleme, sektördeki boşluğu doldurarak şarj istasyonlarının yaygınlaştırılması ve standartlarının belirlenmesi için çerçeve oluşturmuştur.

Bu kanun değişikliğine istinaden, EPDK Nisan 2022’de “Elektrikli Araçlar İçin Şarj Hizmeti Yönetmeliği”ni yayımlamıştır. Söz konusu yönetmelik, şarj ağı işletmecilerinin lisanslanması, istasyonların şebekeye bağlantısı, şarj hizmetinin tarifelendirilmesi ve kullanıcı hakları gibi konuları detaylandırır. Yönetmelikte, şarj istasyonlarının kurulumu ve işletilmesiyle ilgili usul ve esaslar belirlenmiş; şarj ağı işletmecilerinin yükümlülükleri, Serbest Erişim Platformu (tüm istasyon bilgilerini içeren ulusal veri tabanı) gibi yenilikler tarif edilmiştir. Ayrıca ticari amaç gütmeyen özel istasyonların şarj ağına bağlanma zorunluluğunun olmadığı da yönetmelikle vurgulanmıştır.

Bunlara ek olarak, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından güncellenen Otopark Yönetmeliği’nde elektrikli araç park yerlerine dair hükümler bulunmaktadır (yukarıda değinildi). Bunun yanında, Türk Standartları Enstitüsü (TSE) elektrikli şarj ekipmanlarına dair teknik standartlar belirlemektedir. Sonuç itibariyle restoranlarda elektrikli araç şarj istasyonu kurulum ve işletmesi; EPDK’nın şarj hizmetine ilişkin düzenlemeleri, ilgili yönetmelikler ve genel elektrik tesisatı mevzuatı (Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği gibi) çerçevesinde gerçekleştirilmelidir. İşletmeler, bu mevzuata uygun hareket ederek hem yasal uyumluluğu sağlar hem de güvenli bir altyapı kurmuş olurlar.

Restoranlarda elektrikli araç şarj istasyonu hizmetinin ücretlendirmesi nasıl yapılır?

Elektrikli araç şarj hizmetinin ücretlendirilmesi Türkiye’de EPDK tarafından belirlenen esaslara göre yapılır. Yönetmelik gereği, halka açık sunulan şarj hizmetlerinde ücretlendirme birim enerji (kWh) üzerinden olmak zorundadır. Yani müşteriden alınacak ücret, aracına aktarılan elektrik enerjisi miktarı (kWh cinsinden) temel alınarak hesaplanır. Zaman bazlı veya sabit ücretli modeller yerine kWh başına fiyatlandırma standardı benimsenmiştir. EPDK, gerektiğinde hizmet kalitesini ve rekabeti gözetmek amacıyla taban veya tavan fiyat belirleyebilme yetkisine de sahiptir. Nitekim şarj ağı işletmecileri belirledikleri tarifeleri EPDK’ya bildirmekte ve piyasada genel bir denge oluşmaktadır.

AC (yavaş) şarj ile DC (hızlı) şarj istasyonlarının fiyatları farklılık gösterebilir. Örneğin, 2024 ortası itibarıyla bazı şarj ağlarında AC şarj ücreti ~8,3 TL/kWh, DC şarj ücreti ~10 TL/kWh düzeyindedir. Bu fiyatların içerisinde KDV gibi vergiler dahildir. Her şarj ağı işletmecisi, maliyet yapısına ve rekabet koşullarına göre kendi kWh başına fiyatını belirler; ancak bu fiyatlar EPDK’nın ilan ettiği tavan fiyatı aşamaz ve tüm kullanıcılar için şeffaf olmak zorundadır.

Restoranınız, eğer kendi bünyesinde bir şarj istasyonu işletiyorsa, müşterilere uygulayacağı tarifeyi de bu çerçevede kWh başına belirlemelidir. Ücretlendirme genellikle mobil bir uygulama veya RFID kart ile başlatılan şarj oturumları üzerinden otomatik yapılır; şarj süresi sonunda alınan enerji miktarı ölçülerek belirlenen tutar dijital olarak tahsil edilir. Bazı işletmeler ücretsiz veya sembolik ücretle de bu hizmeti sunabilmektedir (özellikle müşteri çekme amaçlı), ancak ticari bir ücret alınacaksa kWh bazında ve ilgili şarj ağı operatörünün sistemine entegre şekilde faturalandırma yapılması gerekir. Sonuç olarak, restoranlarda şarj hizmeti fiyatlandırması yakıt dolumu benzeri şeffaf bir şekilde, kWh başına ücret ile yapılmakta ve gerekli durumlarda resmi kurumlarca denetlenmektedir.

Restoranlarda elektrikli araç şarj istasyonu için elektrik tarifesi nasıl uygulanır?

Elektrikli araç şarj istasyonunun bir restoran bünyesinde tüketeceği elektrik enerjisi, o işletmenin elektrik aboneliği üzerinden temin edilir. Elektrik tarifesi, restoranın abonelik türüne göre belirlenir; genellikle ticarethane abonelik grubuna giren restoranlar, şarj istasyonunu kendi mevcut hatlarına bağladıklarında, standart ticari elektrik tarifesinden enerji çekerler. Bu durumda şarj istasyonunun kullandığı elektrik, işletmenin elektrik faturasında diğer tüketimlerle birlikte görünecektir. Güncel tarife yapısında elektrikli şarj istasyonları için özel bir indirimli tarife bulunmamaktadır; işletme, dağıtım şirketinden aldığı elektriği mevcut birim fiyatlar ve vergilerle satın alır.

Ancak şarj hizmeti sunan lisanslı şirketler, kendi adlarına ayrı bir elektrik aboneliği açarak istasyonları ayrı ölçümleyebilir. Örneğin restoranınız bir şarj ağı işletmecisiyle çalışıyorsa, o operatör ilgili istasyona özel bir sayaç ve abonelik tesis edip elektriği kendi üzerinden tedarik edebilir. Bu durumda restoranın elektrik faturası etkilenmez, istasyon tüketimi ayrı faturalandırılır ve operatör tarafından ödenir. Aksi halde, restoran mevcut tesisatını kullanarak istasyonu besliyorsa, istasyonun tüketimi restoranın genel elektrik giderlerine yansır. Ticarethane aboneliklerinde tarife genellikle tek zamanlı kWh bedeli şeklindedir; bazı büyük tüketiciler için çok zamanlı (gündüz-puant-gece) tarifeler uygulanabilir. Eğer şarj istasyonu yüksek güç çekiyorsa, işletmenin güç anlaşmasını (kw demand) gözden geçirmek ve gerekirse yükseltmek gerekebilir.

Şarj hizmetinin son kullanıcıya satışı ise bir önceki soruda belirtildiği gibi kWh başına belirlenen bir ücretle olur. Bu ücrete KDV dahildir ve işletme tarafından faturalandırılır. Restoran, şarj hizmetini kendi elektrik faturası üzerinden sağladığında, kullanıcıdan aldığı ücret ile elektrik maliyetini karşılar ve aradaki fark işletmeye gelir olarak kalır. Özetle, restoranlarda şarj istasyonunun elektrik tüketimi mevcut ticari tarife üzerinden karşılanır; özel bir tarifeden yararlanmak söz konusu değildir, ancak EPDK denetimindeki kWh bazlı satış tarifesi sayesinde restoranlar yaptıkları satışı yasal ve şeffaf biçimde müşteriye yansıtırlar.

Restoranlar elektrikli araç şarj istasyonu işletirken vergi yükümlülükleri var mı?

Elektrikli araç şarj istasyonu üzerinden gelir elde eden restoranlar da diğer ticari faaliyetlerde olduğu gibi bu gelir için vergilendirilir. Öncelikle, şarj hizmeti sunumu bir hizmet satışı olarak değerlendirileceğinden, uygulanan kWh başına ücretin içinde Katma Değer Vergisi (KDV) bulunur. Şarj hizmeti veren işletmeler, müşterilere kestikleri fiş/faturalarda genel oranda (%18) KDV uygulamakta ve bunu beyan etmektedir. Yani müşteri tarafından ödenen ücret KDV dâhil tutardır; işletme bu bedeli tahsil edip ilgili vergi diliminde devlete iletir.

Bunun yanı sıra, şarj istasyonunun işletilmesinden elde edilen kazanç, restoranın genel ticari kazancına dahil edilir. Gelir veya kurumlar vergisi beyanında, şarj hizmetinden kazanılan tutarlar da diğer gelir kalemlerine eklenir. Eğer restoran, bir şarj ağı işletmecisiyle gelir paylaşımı yapıyorsa (örneğin operatör kazancın belli bir yüzdesini alıyor, geri kalanı restorana kalıyorsa), restoran kendi payına düşen gelir üzerinden vergi sorumlusu olacaktır. Ayrıca, elektrik enerjisinin satışında özel tüketim vergisi (ÖTV) bulunmamaktadır; elektrik faturalarında yer alan enerji fonu ve TRT payı gibi kesintiler ise toptan elektrik bedelinin parçasıdır ve nihai kullanıcıya yansıtılmaz.

Sigorta ve fatura düzeni gibi yükümlülükler de önemlidir. Şarj hizmeti veren restoran, her bir şarj işlemi için müşteriye talep halinde fatura/fiş sunmalıdır. Bu nedenle uygun bir otomasyon veya POS sistemi kullanarak kayıt tutmak gereklidir. Vergisel açıdan bakıldığında, elektrikli araç şarj istasyonu işletmek ek bir vergi türü doğurmaz; genel vergi mevzuatı geçerlidir. Özetle, restoranınız şarj hizmetinden gelir elde ediyorsa bunun KDV’sini tahsil edip beyan etmeli ve gelirini ticari kazanç olarak vergilendirmelidir. Bu alandaki kazançlar için devlet tarafından tanınmış bir vergi muafiyeti ya da özel indirim bulunmamaktadır.

Restoranlara elektrikli araç şarj istasyonu kurulumu için mevcut teşvikler ve destekler nelerdir?

Türkiye, elektrikli araç şarj altyapısını yaygınlaştırmak amacıyla son yıllarda önemli teşvik programları başlatmıştır. Özellikle Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 2022 yılında bir hibe programı duyurarak özel sektörün hızlı şarj istasyonu yatırımlarını desteklemiştir. Bu programa göre uygun koşulları sağlayan yatırımcılara, şarj istasyonu yatırım tutarının %75’ine kadar ve istasyon başına 20 milyon TL’ye varan geri ödemesiz destek sağlanması kararlaştırılmıştır. Bu büyük teşvik kararı, ülke genelinde hızlı DC şarj istasyonlarının kurulmasını hızlandırmayı hedeflemiştir. Nitekim bu destek sayesinde pek çok firma farklı bölgelerde istasyon yatırımlarına girişmiştir.

Bunun yanı sıra, KOSGEB ve bölgesel kalkınma ajansları gibi kurumlar da dönem dönem temiz enerji veya teknoloji yatırımlarına yönelik destek programları açıklayabilmektedir. Elektrikli araç şarj ünitesi üretimi veya yerli teknoloji geliştirilmesi konularında Ar-Ge teşvikleri bulunabilir. Restoranlara özel bir teşvik olmamakla birlikte, eğer restoranınız şarj istasyonu kurarken bir lisanslı şarj ağı işletmecisiyle iş birliği yaparsa, operatör firmanın sağladığı avantajlardan yararlanabilirsiniz (örneğin, bazı operatörler uygun lokasyonlara cihaz kurulumunu kendi bütçeleriyle yapıp işletmeciye kira geliri paylaşımı sunmaktadır).

Ayrıca Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ve EPDK’nın, gerek görülmesi halinde tarifelendirme yoluyla dolaylı teşvik sağlaması mümkündür (örneğin, belirli saatlerde daha ucuz elektrik tarifeleri gibi, ancak şu anda özel bir tarife yoktur). Avrupa Birliği projeleri kapsamında da Türkiye’de belli pilot bölgelere hibe desteği sağlanması söz konusu olabilmektedir. Sonuç olarak, doğrudan doğruya “restoran şarj istasyonu teşviki” şeklinde bir destek olmamakla birlikte, genel şarj istasyonu yatırımı teşviklerinden restoranlar da faydalanabilir. Bu kapsamda 2022’deki %75 hibeye benzer büyük destek programlarını ve ilgili bakanlık duyurularını takip etmek önemlidir. Ayrıca, kurulacak istasyon yerli malı ekipman kullanıyorsa ilave %15-20 yerli malı teşvik puanı gibi avantajlar da önceki hibe programlarında yer almıştır.

Restoranlara elektrikli araç şarj istasyonu kurulumu için mevcut teşvikler ve destekler nelerdir?

Restoranlarda elektrikli araç şarj istasyonu kurulumunda güvenlik ve sigorta açısından nelere dikkat edilmeli?

Elektrikli araç şarj istasyonu kurulumunda güvenlik, hem elektriksel emniyet hem de kullanıcı güvenliği boyutunda kritik öneme sahiptir. İlk olarak, istasyonun elektrik tesisatı mutlaka yetkili elektrik mühendisleri tarafından projelendirilip uzman teknisyenlerce kurulmalıdır. Topraklama direnci uygun olmalı, kaçak akım röleleri ve aşırı akım koruma sigortaları gibi koruyucu cihazlar kullanılmalıdır. İstasyona gelen besleme hattı, çekilecek maksimum akıma göre doğru kesitte kablolarla tesis edilmeli ve gerektiğinde ayrı bir pano ve şalter sistemi kurulmalıdır. Bu teknik önlemler, yangın ve elektrik çarpması risklerini en aza indirir.

Fiziksel güvenlik açısından, şarj ünitesinin konumlandırıldığı alan iyi aydınlatılmalı ve istasyon etrafında koruyucu bariyerler veya ikaz levhaları bulunmalıdır (araçların çarpmaması ve yayaların dikkatli olması için). Kullanıcıların istasyonu doğru biçimde kullanabilmesi için talimatlar görünür bir şekilde yerleştirilmelidir. Su ile temas riskine karşı cihazlar IP65/IP54 gibi uygun koruma sınıfına sahip, dış mekana dayanıklı olmalıdır. Şarj kablosunun hasar görmemesi ve yerde kalıp takılma tehlikesi yaratmaması için kablo askıları veya makaralar kullanılabilir.

Sigorta boyutu da önemlidir. Bir restoran, şarj istasyonu işletirken, oluşabilecek olası zararlar için “Şarj İstasyonu Sorumluluk Sigortası” yaptırabilir. Bu tür poliçeler, şarj cihazında meydana gelebilecek arızalar sonucu üçüncü şahısların malına ya da şahsına gelebilecek zararları teminat altına alır. Örneğin, istasyonda oluşan bir elektrik arızası nedeniyle bir aracın bataryasında hasar oluşursa veya bir müşteri fiziksel zarara uğrarsa, bu sigorta maddi tazminatları karşılayacaktır. Ayrıca istasyon ekipmanının vandalizm, kazayla çarpma veya yıldırım düşmesi gibi risklere karşı da sigortalanması düşünülebilir.

Özetle, güvenlik ve sigorta açısından restoranların dikkat etmesi gerekenler: kurulumda teknik emniyet şartlarına uymak, periyodik kontrollerle sistemi denetlemek, kullanım alanında gerekli uyarı ve fiziksel önlemleri almak ve olası kazalara karşı uygun sigortaları yaptırmaktır. Bu sayede hem müşteriler güvenle araçlarını şarj edebilir hem de işletme olası risklere karşı korunmuş olur.

Restoranlarda elektrikli araç şarj istasyonu kurulumunda mevcut elektrik altyapısı yeterli mi?

Bir restoranın mevcut elektrik altyapısının şarj istasyonu kurulumuna yeterli olup olmadığı birkaç faktöre bağlıdır: mevcut bağlantı gücü (kW), trafonun kapasitesi ve anlık yüklenme durumu. Elektrikli araç şarj istasyonları, yüksek güç çekebilen cihazlardır – özellikle DC hızlı şarj cihazları çok yüksek akım talep eder. Restoranlarda yaygın olabilecek AC tip (22 kW gibi) şarj cihazları dahi, sürekli bir klima veya fırın gibi ciddi bir ek yük getirebilir. Bu nedenle ilk adım, restoranın şebekeden sözleşmeli çekiş gücünü kontrol etmektir. Örneğin restoranınızın 30 kW’lik bir bağlantı gücü varsa ve siz 22 kW’lik bir şarj cihazı ekleyecekseniz, toplam kapasitenin güncellenmesi gerekecektir.

Bu noktada yapılması gereken, ilgili elektrik dağıtım şirketiyle görüşerek mevcut hat kapasitenizi öğrenmektir. Dağıtım şirketi, bölgenizdeki trafonun ve bağlantı kablolarınızın ek yükü kaldırıp kaldıramayacağını değerlendirecektir. Uzmanlar, şarj istasyonu kurmadan önce “aynı anda kaç aracın şarj edileceği ve toplam kaç kW’lık yük geleceği” hesaplanarak, şebeke bağlantı kapasitesinin buna uygun olup olmadığının analiz edilmesini öneriyor. Gerekirse, sözleşme gücünüz artırılır veya hatta tesisatınıza özel bir trafo kurulumu (örneğin çok sayıda ve yüksek güçlü istasyon planlanıyorsa) gündeme gelebilir.

Çoğu durumda, tek bir AC 22 kW istasyon için küçük ve orta ölçekli restoranların mevcut abonelik gücü artırılarak çözüm sağlanabilir. Eğer birden fazla istasyon ya da yüksek güçlü (50 kW ve üzeri DC) istasyon kurulacaksa, altyapı yeterliliği daha kapsamlı incelenmelidir. Bazı modern şarj cihazları, dynamik yük yönetimi özelliğiyle binanın anlık elektrik tüketimine göre kendi gücünü ayarlayarak şebekeyi aşırı zorlamamayı sağlar. Bu gibi akıllı çözümler de değerlendirilebilir.

Sonuç olarak, restoranınızın elektrik altyapısının yeterli olup olmadığını anlamak için mevcut elektrik panonuzun, kablo tesisatınızın ve bağlantı gücünüzün analiz edilmesi gerekir. İlgili dağıtım şirketinin onayıyla, şebekeye bağlanma koşullarınız belgelendirilir. Eğer yetersizlik varsa, kapasite artışı veya gerektiğinde ek altyapı yatırımı yapılarak şarj istasyonu kurulumu güvenle gerçekleştirilebilir.

Restoranlar için AC mi DC elektrikli araç şarj istasyonu daha uygundur?

Restoranlar için en uygun şarj istasyonu tipini belirlerken, hedef müşteri kitlesi ve kullanım senaryosu dikkate alınmalıdır. Genel bir kural olarak, AC (Alternatif Akım) şarj istasyonları daha düşük güç sunar (genellikle 7 kW ile 22 kW arası, “yavaş/orta hızlı şarj”), DC (Doğru Akım) şarj istasyonları ise yüksek güçlerde hızlı dolum imkanı tanır (50 kW’tan başlayıp 150-200 kW ve üstüne çıkabilen “hızlı/ultra hızlı şarj”).

Şehir içi restoranlar veya müşterilerin uzun süre vakit geçirdiği restoran-kafelerde, AC istasyonlar yeterli ve ekonomik olabilir. Bu işletmelerde ziyaretçiler ortalama 1-2 saat geçiriyorsa, 22 kW’lık bir AC şarj cihazı bu sürede bir elektrikli araca hatırı sayılır düzeyde (ortalama %20-50 arası) şarj sağlayabilir. AC istasyonların kurulumu genelde daha düşük maliyetli, işletmesi de basittir. Öte yandan otoyol üzerindeki dinlenme tesisleri gibi, sürücülerin kısa süre durup devam ettiği yerlerde DC hızlı şarj istasyonları tercih edilir. DC üniteler 120-200 kW gibi yüksek güçlerle araçları yarım saat gibi kısa bir sürede büyük oranda şarj edebilir. Bu, uzun yol yapan müşteriler için büyük avantajdır ve bu nedenle yol üstü tesislerde DC şarj daha çok talep görmektedir.

Aşağıdaki tabloda AC ve DC istasyonların karşılaştırması özetlenmiştir:

Yukarıdaki kıyaslamaya göre, restoranınız şehir merkezindeyse veya müşterileriniz ortalama daha uzun süre kalıyorsa AC istasyon yeterli ve ekonomik olacaktır. Maliyet, bakım ve işletme kolaylığı açısından AC tercih etmek mantıklıdır. Ancak uzun yolda mola veren sürücüleri hedefleyen bir tesis iseniz, DC hızlı şarj sunmak müşteri memnuniyetini artıracaktır. Bir seçenek de, imkan varsa hem AC hem DC üniteleri birlikte bulundurmaktır – böylece farklı ihtiyaca sahip müşterilere alternatif sunulur. Örneğin, bir restoran 1 adet DC ve 2 adet AC istasyonu bir arada kurarak hem hızlı şarja ihtiyacı olanları hem de uzun süre kalanları memnun edebilir. Sonuç olarak, restoran tipine ve müşteri profilinize göre AC ve DC tercihi yapılmalı; gerekirse uzman bir danışmandan fizibilite analizi alarak doğru yatırım kararı verilmelidir.

Bir restoran otoparkında kaç adet elektrikli araç şarj istasyonu bulunmalı?

Restoran otoparkında kurulacak şarj istasyonu adedi, işletmenin büyüklüğüne, müşteri talebine ve geleceğe dönük planlarına bağlı olarak değişir. Şu an için elektrikli araçların toplam araç parkındaki oranı sınırlı olsa da hızla artmaktadır. Dolayısıyla, başlangıçta en az bir adet şarj noktası tesis etmek akıllıca olacaktır – bu, erken dönemde elektrikli araç kullanıcılarını çekmeye başlamak için yeterlidir. Zaman içinde talep arttıkça istasyon sayısı da kademeli olarak artırılabilir.

Eğer restoranınız geniş bir otoparka sahip büyük bir tesis ise (örneğin bir dinlenme tesisi veya alışveriş merkezi içindeki bir restoran), birden fazla istasyon planlamak yerinde olur. Özellikle iki araçlık şarj alanı oluşturmak, aynı anda birden çok müşteriye hizmet vermeyi sağlar ve bekleme oluşmasını engeller. İstasyona gelen araç sayısı arttıkça üçüncü, dördüncü cihazların eklenmesi gündeme gelebilir. Yeni Otopark Yönetmeliği’nde 20’den fazla araçlık otoparkların %5’inin elektrikli araçlara ayrılması öngörüldüğünü düşünürsek, 40 araç kapasiteli bir otoparkı olan restoranda en az 2 araçlık şarj yeri planlamak geleceğe yatırım olacaktır.

Kullanıcı profili de adet belirlemede önemlidir. Eğer restoranınız şehir içinde, elektrikli araç yoğunluğunun yüksek olduğu bir bölgedeyse (örneğin iş merkezleri yakınında) talep daha fazla olabilir. Bu durumda birden fazla istasyon koymak müşteri memnuniyetini artıracaktır. Öte yandan, elektrikli araç yoğunluğunun henüz düşük olduğu bir kasabada bulunan restoran için başlangıçta tek istasyon yeterli gelebilir, ikincisi ihtiyaç oldukça eklenebilir. Yolculuk verileri ve müşteri geri bildirimi takip edilerek, hangi saatlerde/kaç aracın şarj talep ettiği gözlemlenmeli ve bu veriye göre kapasite planlanmalıdır.

Ayrıca, AC ve DC istasyon kombinasyonu da adetle birlikte düşünülmelidir. Örneğin 2 istasyon planlanıyorsa birini DC hızlı, diğerini AC yapmak farklı kullanıcı ihtiyaçlarını karşılar. Genel olarak tavsiye, ölçeklenebilir bir altyapı kurmaktır: Önce bir veya iki istasyonla başlamak, altyapıyı ileride cihaz eklenebilecek şekilde hazırlamak (kablo kanalları, şebeke bağlantı kapasitesi vs. genişlemeye uygun olmalı) ve sonra talep arttıkça ilave kurulum yapmaktır. Böylece başlangıç maliyeti kontrol altında tutulurken, gelecekteki ihtiyaçlar için de hazırlıklı olunur. Sonuç olarak, restoranınıza birden fazla elektrikli araç sürücüsünün aynı anda gelebileceğini öngörerek planlama yapmalı ve mümkünse en az 2 şarj noktasıyla başlamalısınız; ilerleyen dönemde kullanım verilerine bakarak bu sayıyı artırabilirsiniz.

Restoranlarda elektrikli araç şarj istasyonu kurulum maliyeti ne kadardır?

Elektrikli araç şarj istasyonu kurulum maliyeti, istasyonun türü, gücü, adedi ve altyapı gereksinimleri gibi birçok değişkene bağlı olduğu için net bir rakam vermek zordur. Temel olarak maliyet kalemleri şunlardır: cihazın kendisi (şarj ünitesi fiyatı), montaj ve elektrik tesisatı giderleri, gerekli izinler ve projelendirme masrafları, varsa trafo/direkt hat yatırımı ve son olarak işletme yazılım entegrasyonu maliyeti. AC tip duvar tipi bir ünite (örneğin 22 kW) ile yüksek güçlü bir DC istasyon arasında maliyet açısından büyük fark bulunmaktadır – AC üniteler on binlerce TL mertebesindeyken, DC hızlı şarj istasyonları yüz binlerce TL’yi bulabilir.

Örneğin, 22 kW AC çift çıkışlı bir istasyonun cihaz maliyeti kabaca 50-100 bin TL aralığında olabilirken, 50 kW DC bir cihaz 300-500 bin TL bandına çıkabilmektedir (rakamlar marka ve teknik özelliklere göre değişir). Kurulum masrafları (kablo döşeme, pano, işçilik) mesafenin uzunluğuna ve mevcut altyapıya göre birkaç on bin TL tutabilir. Eğer restoranın mevcut elektrik altyapısı yetersiz ise, trafo gücü artırma veya yeni enerji nakil hattı çekme gibi maliyetler de devreye girer ki bunlar da ciddi harcamalar olabilir. İzin ve lisans süreçleri için EPDK lisansı alınacaksa 2023 yılı için yaklaşık 600-700 bin TL lisans bedeli olduğu bilinmektedir (bu, şarj ağı işletmecileri içindir), ancak restoranlar genelde lisanslı bir şirketle çalıştığından bu maliyet onlara yansımaz.

Bir şirketin hazırladığı detaylı rehbere göre, kurulum maliyetini belirleyen unsurlar istasyon sayısı, kullanılacak malzemeler ve alınacak izinlerin masrafları olarak özetlenmiştir. Yani proje bazında, maliyet hesabı yaparken cihaz adedi/artırımı, kablolama, topraklama, inşaat işleri (kazı, zemin etiketleme vs.), proje-onay giderleri ve eğitim gibi kalemlerin hepsi dikkate alınmalıdır. Kurulum sonrası işletme maliyetleri de göz önünde bulundurulmalıdır (elektrik tüketim bedeli, olası bakım onarım giderleri, yazılım lisansı vb.).

Günümüzde devlet destekleri ve rekabet sayesinde cihaz fiyatlarında düşüş eğilimi olmakla beraber, 2025 itibariyle kabaca bir restoran için 2 adet AC (22 kW) istasyon kurulumunu, uygun koşullarda toplam 200-250 bin TL seviyesinde gerçekleştirmek mümkün olabilmektedir. Tek bir 50 kW DC istasyon kurulumunun ise 400-600 bin TL’yi bulabileceği ifade edilebilir. Sonuç olarak net maliyet, seçilen teknoloji ve proje özelinde belirlenir; kesin bütçe için uzman bir firmadan keşif yapılarak teklif alınması en doğru yaklaşımdır. Unutulmamalıdır ki, maliyet hesabında ileride doğabilecek kapasite artırımı ihtimallerini de planlayarak hareket etmek uzun vadede tasarruf sağlayacaktır.

Restoranlarda elektrikli araç şarj istasyonu kurulum maliyeti ne kadardır?

Restoranlarda elektrikli araç şarj istasyonu kurulumu ne kadar sürede tamamlanır?

Kurulum süresi, izin süreçleri ve fiziki montaj süresi olarak iki bileşende değerlendirilebilir. Gerekli tüm izinler ve belgeler hazır ise, tek bir istasyonun fiziken kurulumu genellikle birkaç gün ila bir hafta içinde tamamlanabilir. Bu fiziki kurulum; cihazın tedariki, temel/stand montajı, kablolama ve devreye alma adımlarını içerir. Ancak genelde en çok zaman alan kısım, idari izinlerin alınması ve elektrik bağlantısının onaylanmasıdır.

Öncelikle, elektrik dağıtım şirketine kapasite artışı veya yeni bağlantı başvurusu yapıldıysa, bunun sonuçlanması bölgeye göre değişmekle birlikte birkaç hafta sürebilir. EPDK’dan şarj ağı işletmeci lisansı başvurusu yapan şirketler için lisans çıkma süresi kanunen 3 ay içinde sonuçlanacak şekilde düzenlenmiştir. Fakat restoranlar genelde lisanslı bir firmayla çalışacağı için bu bekleyiş onların omzunda olmaz. Belediyeden alınacak işyeri ruhsatı eki izinler veya yapı kullanma izni gibi işlemler de birkaç hafta alabilir. Tüm resmi süreçler tamamlandığında ve cihaz temini yapıldığında, kurulumun kendisi hızlıdır.

EPDK’nın yönetmeliğine göre, lisans alındıktan sonra şarj ağı işletmecileri ilk istasyonlarını 6 ay içinde faaliyete geçirmek zorundadır. Ayrıca lisans alındıktan sonraki bir ay içinde şarj hizmeti yazılımları ve EPDK’ya veri iletim sistemlerinin kurulması da zorunludur. Bu süreler daha çok ağ işletmecileri için bağlayıcı olsa da, sektör genelinde projelerin belirli bir takvimde ilerlediğini gösterir. Bir restoran sahibi olarak, iş birliği yaptığınız şarj ağı firması ile birlikte takvim oluşturabilirsiniz. Tipik bir senaryo olarak: keşif ve teklif aşaması 1-2 hafta, izinlerin alınması 4-8 hafta, cihaz temini ve montaj 1-2 hafta, test ve devreye alma 1 hafta gibi özetlenebilir. Yani toplamda 2 ila 3 ay içerisinde projenin hayata geçmesi mümkündür.

Eğer bürokratik süreçler hızlı ilerler ve tedarikte gecikme yaşanmazsa, 1 ay gibi kısa bir sürede de kurulumun tamamlandığı örnekler vardır. Öte yandan, özel koşullar (trafonun gecikmesi, kazı izni vs.) nedeniyle 6 aya kadar uzayan projeler de olabilir. Önemli olan, izin işlerini erkenden başlatmak ve diğer işleri izinler çıkarken paralel yürütmektir. Böylece zaman tasarrufu sağlanır. Sonuç olarak, restoranınız için elektrikli araç şarj istasyonu kurulum süresi birkaç hafta ile birkaç ay arasında değişebileceği için, planlamayı erken yapmanız ve gereken başvuruları zamanında tamamlamanız önerilir.

Restoranlar elektrikli araç şarj istasyonu seçerken nelere dikkat etmelidir?

Bir restoran sahibi elektrikli şarj istasyonu seçimi yaparken hem teknik hem de kullanım açısından çeşitli kriterleri değerlendirmelidir:

• Güç ve Şarj Hızı: Restoranın müşteri bekleme süresine uygun bir güç seçimi yapılmalı. Örneğin, müşteriler ortalama 1 saat kalıyorsa, aracın o sürede anlamlı bir menzil kazanması için en az 22 kW AC hızlı şarj ünitesi tercih edilebilir. Daha kısa konaklamalar için 50 kW ve üzeri DC üniteler düşünülmelidir. Kural olarak, bir istasyon bağlı bir aracı en fazla 6-8 saatte tam şarj edebilecek güçte olmalıdır ki pratik kullanım sağlansın. 
• Uyumluluk: Seçilen şarj cihazı, piyasadaki elektrikli araçların fiş standartlarıyla (Tip 2, CCS, CHAdeMO vb.) uyumlu olmalıdır. Türkiye’de Avrupa standardı Tip 2 (AC) ve CCS2 (DC) yaygın kullanıldığı için alacağınız cihaz bu bağlantıları desteklemelidir. Birden fazla soket tipine sahip istasyonlar farklı araçları aynı anda şarj edebilme esnekliği sunar. 
• Güvenlik Sertifikaları: Cihazın CE ve TSE sertifikaları olmasına dikkat edilmelidir. Ayrıca IP koruma sınıfı, aşırı ısınma koruması, kaçak akım koruması gibi güvenlik özelliklerinin tam olduğundan emin olunmalıdır. Bu hem yasal gereklilik hem de işletme güvenliği için şarttır. 
• Akıllı Özellikler: Şarj ünitesinin yönetim yazılımı ile uyumlu olması, mobil uygulama üzerinden izlenebilmesi, ödeme sistemlerine entegre olabilmesi önemlidir. Özellikle bir şarj ağına dahil olacaksa OCPP protokolü gibi standart iletişim dillerini desteklemelidir. Uzaktan izleme, arıza teşhis ve enerji tüketim raporlama kabiliyetleri işletme yönetimini kolaylaştırır. 
• Kullanım Kolaylığı: İstasyonun arayüzü kullanıcı dostu olmalıdır. Ekranlı bir model seçiliyorsa çok dilli destek, basit talimatlar gibi özellikler aranabilir. Kartlı veya QR kod ile kolay başlatma, LED durum göstergeleri gibi kullanım kolaylığı sağlayan detaylar müşterilerin deneyimini iyileştirir. 
• İklim ve Dayanıklılık: Dış mekanda olacak istasyonların yağmur, toz, sıcak/soğuk gibi çevresel etkenlere dayanıklı olması gerekir. Bu nedenle IP54/55 gibi yüksek koruma sınıfına sahip, endüstriyel dayanıklılıktaki modeller tercih edilmelidir. Ayrıca bakım kolaylığı da düşünülmeli; modüler yapıda, yedek parçası bulunabilen markalar avantajlıdır. 
• Servis ve Garanti: Cihaz tedarikçisi firmanın Türkiye’de servis ağı olup olmadığı, arıza durumunda ne kadar sürede müdahale edildiği kritik bir faktördür. Uzun garanti süresi veren (örneğin 2 yıl ve üzeri) ve yazılım güncellemelerini düzenli sağlayan üreticiler tercih edilmelidir. 
• Maliyet ve Getiri: Son olarak, bütçenize uygun bir model seçerken aynı zamanda ilerideki getiriyi de düşünmelisiniz. Daha yüksek güçlü bir cihaz ilk yatırımda pahalı olsa da daha çok müşteri çekebilir. Bu dengeyi kurarken, mümkünse farklı seçenekler için fizibilite analizi yapıp, yatırımın geri dönüş süresini hesaplamak yararlı olacaktır. 

Tüm bu kriterleri göz önünde bulundurarak, restoranınız için ihtiyaca uygun, güvenilir ve uzun ömürlü bir şarj istasyonu seçmeniz mümkün olacaktır. Unutmayınız ki doğru seçim, hem müşteri memnuniyetini arttıracak hem de işletmenizin ileride sorunsuz şekilde hizmet vermesini sağlayacaktır.

Restoran otoparkında elektrikli araç şarj istasyonu için en uygun yer neresidir?

Şarj istasyonunun konumlandırılması, hem pratik kullanım hem de güvenlik açısından çok önemlidir. En uygun yer, otopark alanı içinde erişimi kolay, manevra yapması rahat ve elektrik altyapısına yakın bir nokta olacaktır. Genellikle şarj noktaları, otoparkın girişine veya tesis binasına yakın konumlara yerleştirilir; böylece kullanıcılar istasyonu kolayca görüp ulaşabilir. Restoranınızın ana girişine yakın birkaç park yerini elektrikli araçlara ayırmak, hem görünürlük sağlar hem de müşterilerin kablo çekme mesafesini kısaltır.

Elektrik panosu veya trafoya yakınlık da önemli bir kriterdir. Mevcut elektrik dağıtım kutusuna yakın bir konum, kablolama maliyetini düşürür ve gerilim düşümü gibi teknik sorunları en aza indirir. Eğer otoparkınız geniş bir alana yayılıyorsa, enerji beslemesi açısından merkezi bir noktayı tercih etmek akılcı olur. Aynı zamanda araçların rahat girip çıkabileceği, iki yanında boşluk olan park yerlerini şarj yeri olarak seçmek uygun olur (kablonun diğer araçların üzerinden geçmemesi için).

Güvenlik perspektifinden bakıldığında, istasyonun etrafında yeterli aydınlatma olmalıdır. Gece saatlerinde de kullanılabileceği için karanlık bir köşeye konumlandırmak yerine aydınlatılmış bir noktayı seçmek gerekir. Ayrıca şarj alanının zeminine belirgin boyalarla “Elektrikli Araç Şarj Yeri” gibi ifadeler ve semboller çizilerek fosforlu şekilde işaretleme yapılmalıdır. Bu, alanın fosil yakıtlı araçlar tarafından işgal edilmesini önler ve elektrikli araç sürücülerinin de uzaktan fark etmesine yardımcı olur.

Trafik akışı da göz önüne alınmalı: Şarj için park eden araç muhtemelen en az 30 dakika veya daha fazla kalacak, dolayısıyla ana trafik yolunu tıkamayan, kenarda bir yer idealdir. Restoranın arka tarafında tenha bir noktadaysa güvenlik kamerasıyla izlemek de düşünülmeli; bu sayede hem olası vandalizm önlenir hem de şarj süresi dolan araçların yer açması gerektiğinde anons vb. yapılabilir.

Özetle, en uygun yer elektrik altyapısına yakın, görünür, aydınlık ve kolay park edilebilir bir konumdur. Eğer mümkünse, bir tür sundurma veya gölgelik altına kurmak cihazın ömrü açısından da faydalı olabilir (yağmur ve güneşten koruma). Tesisinizin fiziki planına göre, mühendisler genellikle birkaç alternatif sunacaktır; bunlar arasından yukarıdaki kriterleri en iyi karşılayanı tercih ederek uzun vadede verimli bir düzen kurabilirsiniz.

Restoranlarda elektrikli araç şarj istasyonu kullanımında hangi güvenlik önlemleri alınmalıdır?

Elektrikli araç şarj istasyonunun günlük kullanımında, hem kullanıcı güvenliği hem de ekipmanın korunması için bir dizi önlem almak gerekir. Kullanıcı güvenliği açısından, istasyon etrafında uyarı levhaları bulunmalıdır: “Sadece elektrikli araçlar için”, “Şarj kablosuna dokunmayın” veya “Şarj esnasında aracı çalıştırmayın” gibi talimatlar görünür olmalıdır. Müşterilerin istasyonu doğru şekilde kullanabilmesi için istasyon üzerindeki ekran veya etiketlerde adım adım kullanım talimatları yer almalıdır (örneğin önce fişi araca takması, sonra doğrulama yapması gerektiği gibi).

Elektriksel güvenlik bakımından, istasyonun kapağı ve bağlantı noktaları kilitli ya da korumalı olmalıdır; yetkisiz kişilerin enerjiye erişimini engellemek gerekir. Çocukların merak edip kurcalayamayacağı yükseklikte fiş ve kablo düzeni sağlanmalıdır. Şarj işlemi bittiğinde aracın fişten çekilmesi için kullanıcılar uyarılmalı; bir istasyon yönetim sistemi, şarj tamamlandığında mobil uygulama bildirimi veya cihaz üzerindeki ışık/ses ile bunu belirtir. Ayrıca, şarj esnasında kablonun üzerinden araç geçmemesi veya yaya takılmaması için kablo düzenleyiciler kullanılabilir. Bazı istasyonlarda kablo geri çekme mekanizması olduğundan, kablo yerde kıvrılıp tehlike oluşturmaz.

Acil durum prosedürleri hazır bulundurulmalıdır. Örneğin, istasyonda acil durdurma butonu (emergency stop) bulunur; bu butonun yeri ve kullanımı konusunda personel eğitilmelidir. Herhangi bir elektrik kaçağı, aşırı ısınma durumunda istasyon otomatik olarak elektriği keser – bu gibi durumda devreye girecek kaçak akım rölesi ve sigortaların düzgün çalışır durumda olması için periyodik kontroller yapılmalıdır. Restoran personelinin de temel eğitim alması iyi olur: Bir müşteri sorun yaşarsa nasıl yardımcı olunacağı, arıza durumunda cihazın nasıl güvenli hale getirileceği gibi konular öğretilmelidir.

Yangın güvenliği de ihmal edilmemeli: Elektrikli ekipman yangınlarına uygun (C sınıfı) yangın söndürücüler şarj ünitesine yakın bir yerde bulundurulmalıdır. İstasyona ait elektrik panosunda aşırı akım korumaları ve termal manyetik şalterler, risk durumunda otomatik devreyi kesecek şekilde ayarlanmış olmalıdır.

Tüm bu önlemler sayesinde, restoranınızdaki elektrikli araç şarj istasyonunun günlük kullanımı hem müşteriler için güvenli hale gelir hem de işletme açısından sorunsuz yürütülür. Düzenli aralıklarla ekipmanın gözle kontrolünü yapmak (kabloda yıpranma var mı, fiş yuvası sağlam mı vb.) ve gerektiğinde bakım ekibini çağırmak da güvenlik önlemlerinin bir parçasıdır. Proaktif davranarak küçük riskleri büyümeden önlemek, hem itibarinizi korur hem de olası kazaları engeller.

Restoranlarda elektrikli araç şarj istasyonunun enerji tüketimi nasıl yönetilir?

Bir elektrikli araç şarj istasyonu, özellikle de yüksek güçlü ise, restoranın enerji tüketiminde önemli bir kalem olabilir. Bu nedenle enerji tüketiminin verimli yönetilmesi hem maliyet kontrolü hem de şebeke dengesi açısından önemlidir. İlk adım, şarj istasyonunun kullanımını izlemektir: Çoğu akıllı şarj ünitesi, yazılım platformu aracılığıyla ne kadar enerji çektiğini anlık ve toplam olarak raporlar. Restoran işletmecisi veya iş ortağı şarj ağı, bu verileri takip ederek hangi saatlerde yoğun kullanım olduğunu, aylık toplam tüketimin ne kadar arttığını görebilir.

Talep yönetimi konusunda, eğer restoranın aynı anda çalıştırdığı mutfak ekipmanları, ısıtma/soğutma sistemleri gibi büyük tüketiciler varsa, şarj istasyonunun bunlarla çakışan tepe yük oluşturmasını önlemek değerlidir. Örneğin, mümkünse mutfakta yoğun elektrik kullanımının olduğu saatlerde (öğle servisi gibi) şarj istasyonunda aynı anda birden fazla aracın yüksek güç çekmemesi sağlanabilir. Bunu elle yönetmek zor olacağından, bazı gelişmiş şarj cihazları dinamik yük dengeleme (load balancing) özelliğine sahiptir. Bu sayede istasyon, restoranın toplam tüketimini ölçer ve belirli bir eşik aşıldığında şarj gücünü otomatik azaltır ya da tüketim düşükken yükseltir. Böylece elektrik abonman gücünüz aşılmaz ve fazla talep gelmez.

Ayrıca, akıllı şebeke entegrasyonu imkanları değerlendirilebilir. Türkiye’de yönetmelik, şarj istasyonlarıyla birlikte yenilenebilir enerji üretim tesisi kurulmasına olanak tanımıştır. Örneğin restoranınızın çatısına güneş panelleri koyup gündüz üretilen elektriği doğrudan şarj istasyonuna verebilir, fazla elektriği depolamak için batarya kullanabilirsiniz. Bu sayede şebekeden çekilen enerji azalır, maliyetler düşer ve çevreci bir çözüm sağlanır. Nitekim bazı hızlı şarj istasyonları, depolama birimleriyle birlikte kullanılarak şebekeye olan ani yükü azaltır ve gece tarifesinden doldurduğu bataryayı gündüz araçlara verir.

Enerji maliyetinin yönetimi de bir diğer boyuttur. Eğer elektrik tarifesi çok zamanlı ise (gece daha ucuz, gündüz pahalı gibi), müşterileri mümkün olduğunca avantajlı saatlerde şarja yönlendirmek düşünülebilir. Örneğin gece açık bir tesis iseniz, gece tarifesinde şarj ücreti indirimli sunulabilir, böylece şebekeye düşük yük saatlerinde enerji çekilir. Kurumsal şarj ağları, enerji piyasalarını takip ederek en uygun maliyetle işletme stratejileri geliştirebilir.

Özetle, enerji tüketiminin yönetimi için izleme, yük dengeleme ve mümkünse yenilenebilir enerji entegrasyonu üçlüsü önem taşır. Operatörlerin akıllı şarj istasyonları, akıllı şebeke ile uyumlu çalışıp şebekeye geri besleme yaparak tüketimi dengeler; bu sayede enerji maliyetlerini düşürüp sürdürülebilir çözümler sunar. Restoran işletmecileri de bu teknolojileri kullanarak, müşterilerine kesintisiz hizmet verirken işletme giderlerini kontrol altında tutabilir ve şebekenin kararlılığına katkı sağlayabilir.

Restoranlarda elektrikli araç şarj istasyonu bakımı ve işletmesi nasıl yapılır?

Elektrikli araç şarj istasyonlarının kurulumu kadar, düzenli bakımı ve işletmesinin doğru yönetimi de önem taşır. Bir restoran sahibi olarak, eğer şarj istasyonunuzu bir şarj ağı işletmecisiyle birlikte kurduysanız, genellikle bakım ve işletme desteği o firma tarafından sağlanır. Ancak yine de genel işleyişi bilmek faydalıdır.

Periyodik bakım: Şarj istasyonları da diğer elektronik cihazlar gibi belirli aralıklarla kontrol edilmelidir. Üretici firmanın tavsiyesine göre, örneğin yılda iki kez uzman bir teknisyen cihazın iç bağlantılarını, kablo uçlarını, topraklamasını ölçmeli ve yazılım güncellemelerini yapmalıdır. İstasyon soketlerinde yanma, aşınma belirtisi olup olmadığı incelenmeli, varsa parça değişimi yapılmalıdır. Özellikle dış mekandaki ünitelerde, fanlı soğutma sistemi varsa filtre temizliği gerekebilir. Bu bakımlar aksatılmazsa cihazın ömrü uzar ve arıza riski azalır.

Uzaktan izleme ve arıza yönetimi: Çoğu modern şarj istasyonu, uzaktan izleme özelliğine sahiptir. İşletmeci firma veya restoran yetkilisi, istasyonun çevrimiçi durumunu, çalışıp çalışmadığını anlık takip edebilir. Bir arıza oluştuğunda sistem alarm verebilir veya otomatik e-posta/SMS ile bildirim gönderebilir. Bu durumda hızlıca müdahale etmek önemlidir. Küçük yazılımsal sorunlar uzaktan resetleme ile giderilebilirken, donanımsal bir arıza varsa yetkili servis çağrılır. Servis gelene kadar müşterilerin mağdur olmaması için, istasyonun arızalı olduğuna dair geçici bir uyarı tabelası konulabilir.

Temizlik ve fiziksel kontrol: İstasyonun dış yüzeyi ve kablolar periyodik olarak temizlenmeli, biriken toz, çamur vs. varsa giderilmelidir. Kabloda kesik, fiş ucunda oksitlenme gibi sorunlar gözlemlenirse hemen servisle iletişime geçilmelidir. İstasyon alanı etrafında park yerinin boya ve işaretlemeleri solmuşsa yenilenmelidir ki her zaman belirgin olsun.

Veri ve faturalandırma yönetimi: Eğer restoran kendi işlettiği bir istasyondan ücret alıyorsa, yazılım sistemindeki tarifeleri güncel tutmak, yapılan her şarj işlemini kaydetmek ve gerekiyorsa müşterilere fiş/fatura vermek de işletme sürecinin parçasıdır. Analiz ve raporlama özellikleriyle, ay sonunda kaç aracın şarj olduğunu, ne kadar enerji verildiğini, gelir ve gider dengesini inceleyebilirsiniz. Bu veriler, gerekirse tarifeyi ayarlamak veya ikinci bir istasyon yatırımı kararını desteklemek için kullanılabilir.

Bir şarj ağına bağlı istasyonlar için, ağ işletmecileri genellikle 7/24 destek hattı sunar. Müşteriler istasyonla ilgili bir problem yaşadığında doğrudan çağrı merkezini arayarak destek alabilir; bu da restoranın üzerinden birebir müşteri desteği yükünü alır.

Sonuç olarak restoranlarda şarj istasyonu işletimi, düzenli teknik bakım, sürekli izleme, temiz ve güvenli tutma, verilerin analiz edilmesi gibi adımları içerir. İyi bir bakım ve işletme pratiği sayesinde, şarj istasyonunuz her zaman çalışır durumda kalacak, müşterileriniz memnun olacak ve beklenmedik aksaklıklar en aza inecektir.

Restoran sahipleri elektrikli araç şarj istasyonu kurmak için şarj ağı işletmeleriyle nasıl iş birliği yapabilir?

Bir restoran, kendi başına şarj istasyonu kurup işletmek yerine, piyasada faaliyet gösteren lisanslı şarj ağı işletmecileriyle iş birliği yaparak süreci kolaylaştırabilir. Bu iş birliğinin çeşitli modelleri vardır, ancak yaygın yaklaşım şu şekilde işler: Restoran, otoparkında uygun bir yer ve elektrik altyapısı tahsis eder; şarj ağı işletmecisi firma ise istasyonu sağlar, kurar ve kendi ağına entegre ederek işletir. Böylece restoran, bir anlamda ev sahipliği (host) yaparken, lisanslı firma da teknik işletmeci rolünü üstlenir.

Sertifika modeli: EPDK’nın getirdiği düzenlemeye göre lisanslı şarj ağı işletmecisi, restoranınızda kurulan istasyon için bir “sertifika” düzenler. Bu, ilgili istasyonun o şirketin şarj ağına bağlı olduğunu gösterir. Pratikte bu, istasyonun o firmanın mobil uygulamasında görünmesi, ücretlendirme ve bakım işlemlerinin o firma tarafından yürütülmesi demektir. Restoranınız, böyle bir anlaşma ile lisans alma yükünden kurtulur ve yasal gereklilikler sağlanmış olur.

Gelir paylaşımı: Şarj ağı işletmecileri genellikle farklı iş modelleri sunar. Bazıları tüm yatırım maliyetini (cihaz ve kurulum) üstlenip, gelirden belli bir payı restoranla paylaşabilir. Örneğin, yapılan her satışın %20’si restoran sahibine, %80’i operatöre gibi bir anlaşma olabilir – oranlar şirketlere göre değişir. Başka bir modelde, restoran cihaz yatırımının bir kısmını karşılar, böylece kâr payı daha yüksek olabilir. Kira modeli de uygulanabiliyor; operatör, restoranın alanını kiralayıp sabit bir aylık kira öder, tüm gelir operatöre kalır. Bu durumda restoran sabit gelir elde eder, risk almaz.

Operasyon ve bakım: İş birliği sayesinde, cihazların bakımı, arıza durumları, yazılım güncellemeleri tamamen şarj ağı firmasının sorumluluğunda olur. Restoran personelinin teknik konulara girmesi gerekmez. Müşteriler de genellikle o firmanın mobil uygulamasını kullanarak şarj işlemini yapar, ödeme dijital olarak gerçekleşir. Restoran dilerse müşterilerine özel indirim kodları tanımlanması gibi kampanyalar için operatörle anlaşabilir.

Pazarlama avantajı: Lisanslı şarj ağları genellikle kendi kullanıcı topluluklarına lokasyon duyurusu yapar. Restoranınız o ağın harita uygulamasında görüneceği için, bu ağın üyeleri arasında bilinirlik kazanır. Bu da yeni müşteri çekme potansiyeli demektir. Enerji şarj ağlarının uygulamasında restoranınızın ismi, adresi çıkacak ve burayı şarj noktası olarak seçen sürücüler aynı zamanda restoranınızın müşterisi olabilecektir.

İş birliğine başlamak için, piyasadaki şarj ağı işletmecileriyle temasa geçip lokasyonunuz hakkında bilgi vermeniz yeterli. Şirket uzmanları gelerek keşif yapar, fizibiliteyi değerlendirir ve size bir teklif sunar. Teklifte cihaz adedi, güçleri, gelir paylaşım oranı, sözleşme süresi gibi detaylar yer alır. Taraflar anlaşınca, firma gerekli izinleri de alarak kurulumu gerçekleştirir. Özetle, restoranlar şarj ağı işletmeleriyle iş birliği yaparak “kazan-kazan” modeli oluşturabilir: Restoran elektrikli araç kullanıcılarını çekerek prestij ve müşteri kazanır, şarj ağı işletmecisi ise ağını genişleterek kâr elde eder. Bu ortaklık, uzmanlık gerektiren teknik ve yasal süreçleri profesyonellere bırakmak açısından da en pratik yoldur.

Restoranlara elektrikli araç şarj istasyonu kurmanın işletmeye faydaları nelerdir?

Elektrikli araç şarj istasyonu kurmanın restoran işletmeleri için çok yönlü faydaları vardır:

• Müşteri Çekimi ve Sadakati: Şarj imkanı sunan restoranlar, elektrikli araç sahiplerinin doğal olarak tercih edeceği mekanlar haline gelir. Araçlarını şarj ederken yemeklerini yiyebilen müşteriler, bu konfor nedeniyle işletmenizi tekrar ziyaret etme eğiliminde olurlar. Bu durum, işletmeye yeni müşteri kazandırdığı gibi mevcut müşterilerin de sadakatini artırır. Elektrikli araç sahipleri seyahat rotalarını planlarken şarj noktası bulunan durakları özellikle seçmektedir. 
• Daha Uzun Kalma Süresi: Şarj işlemi nedeniyle araç sahipleri restoranınızda daha uzun vakit geçirebilir. Örneğin normalde 30 dakikada yemeğini yiyip ayrılacak bir müşteri, aracı şarj olurken 1-2 saat zaman geçirebilir. Bu da müşterinin tatlı, kahve gibi ek siparişler vermesi anlamına gelebilir. Müşterilerin konaklama süresinin uzaması, işletmeye düşen ortalama ciroyu artırma potansiyeli taşır. 
• Ek Gelir: Şarj hizmetinin kendisi de işletmeye gelir getirebilir. Müşteriden alınan şarj ücreti, elektrik maliyetleri çıkarıldıktan sonra kâr olarak kalır. Özellikle yoğun kullanılan bir konumdaysanız, şarj istasyonu anlamlı bir yan gelir kalemi oluşturabilir. Elektrikli şarj istasyonları işletme için ekstra bir gelir modeli yaratır. Hatta bazı işletmeler, şarj ücretinden kazandığını, müşteri çekme amacıyla, ürünlerinde indirim olarak geri verebilmekte; bu da dolaylı fayda sağlar. 
• Çevre Dostu İmaj ve Sürdürülebilirlik: Restoranınıza şarj istasyonu kurmak, markanızın çevreye duyarlı ve yenilikçi bir profil çizmesini sağlar. Karbon ayak izinin azaltılmasına katkıda bulunmak ve sürdürülebilir ulaşımı desteklemek, özellikle çevre bilincine sahip müşteri kitlesinde olumlu etki yaratır. Birçok müşteri, elektrikli araç sahip olmasa bile, bu tür çevreci yatırımları olan işletmeleri takdir eder ve destekler. 
• Rekabet Avantajı: Henüz her restoranda şarj istasyonu bulunmadığı için, bu hizmet sizi rakiplerinizden ayrıştıran bir özellik olacaktır. Yakın çevrenizde benzer bir imkan sunmayan rakip işletmeler varsa, elektrikli araç sahipleri tercihen sizi seçecektir. Pazarın giderek rekabetçi hale geldiği bir ortamda, şarj istasyonu sunmak işletmeyi bir adım öne çıkarır. Bu avantaj, önümüzdeki yıllarda elektrikli araç kullanımının artmasıyla daha da belirginleşecektir. 
• Yeni Müşteri Segmenti: Elektrikli araç kullanıcıları genellikle orta-üst gelir grubunda, teknolojiye ve çevreye duyarlı bir kitleyi temsil ediyor. Bu istasyonu kurarak, belki de daha önce işletmenize gelmemiş bu kitleyi çekme şansı yakalarsınız. Şarj uygulamaları üzerinden konumunuzu görüp sadece şarj için gelen bir sürücü, restoranınızın müşterisi haline gelebilir. 

Özetle, elektrikli araç şarj istasyonu kurmak restoranınıza hem doğrudan finansal fayda (gelir artışı) sağlar hem de dolaylı faydalar (müşteri memnuniyeti, imaj ve rekabet gücü) getirir. Bu yüzden birçok ileri görüşlü işletme, bugünden bu yatırımı yaparak geleceğin trendine uyum sağlıyor ve prestijli bir geleceğin parçası oluyor.

Restoranlara elektrikli araç şarj istasyonu kurmanın işletmeye faydaları nelerdir?

Elektrikli araç şarj istasyonu, restoran müşterilerinin memnuniyetini artırır mı?

Evet, restoranlarda elektrikli araç şarj istasyonu bulunması müşteri memnuniyetine olumlu katkı yapmaktadır. Elektrikli araç kullanıcıları, seyahatlerinde veya günlük hayatlarında aracını şarj edebileceği noktaları tercih etmektedir. Restoranınızda böyle bir imkan sunulduğunda, bu müşteriler ihtiyaçlarını karşılarken aynı anda yemek yemek veya dinlenmek imkanına kavuşur. Bu durum, onlara zaman kazandırır ve konfor sağlar. Müşterinin tek noktada hem araç enerjisini hem kendi enerjisini doldurabilmesi, yüksek bir memnuniyet unsurudur.

Araçlarını şarj edebilen müşteriler, bu esnada restoranın hizmetlerinden faydalanarak memnuniyetlerini artırır. Başka bir deyişle, elektrikli araç sürücüleri için şarj imkanı sunan restoranlar, sunmayanlara göre bir adım öndedir; bu müşteriler, “acaba aracımı nerede şarj edeceğim” kaygısı olmadan yemeklerinin keyfini çıkarabilirler. Bu da işletmeye duyulan bağlılığı artırır.

Ayrıca şarj istasyonu, tüm müşterilere dolaylı bir mesaj verir: İşletmenin yenilikçi ve müşteri odaklı olduğunu gösterir. Elektrikli aracı olmayan müşteriler bile, restoranın çağın trendlerini takip eden, çevreci bir vizyona sahip olduğunu görerek genel memnuniyetlerini yükseltebilir. Özellikle kurumsal müşteriler veya filo araçlarıyla gelen şirketler, tedarikçi seçimlerinde bu tip sürdürülebilirlik adımlarına önem vermektedir.

Memnuniyet boyutunu somutlaştırmak gerekirse: Farz edelim elektrikli aracıyla seyahat eden bir müşteri, mola vermek için iki olası nokta görüyor – biri şarj imkanı olan sizin restoranınız, diğeri olmayan bir tesis. Tabii ki şarj imkanı olanı seçecektir. Geldiğinde aracını bağlayıp rahatça yemeğini yerken aracının dolduğunu görmek o müşteri için ekstra bir mutluluk kaynağıdır. Bu deneyimi yaşayan sürücü, hem sosyal çevresine bu olumlu deneyimi anlatacak (sizin işletmeniz için ücretsiz bir tanıtım) hem de sonraki seyahatlerinde yine sizi tercih edecektir.

Nitekim, müşteri memnuniyetini artırmanın en iyi yollarından biri, onların ihtiyaç duyduğu yenilikçi ve teknolojik hizmetleri sunmaktır. Elektrikli araç sayısı arttıkça, bu ihtiyaç daha da belirgin hale geliyor. Restoranınızın böyle bir hizmet sunması, elektrikli aracı olsun olmasın, müşterilerinizin gözünde işletmenizi ileri görüşlü ve müşteri dostu kılar. Sonuç olarak, elektrikli araç şarj istasyonu, sunduğu pratik faydanın yanı sıra, müşteri memnuniyetini ve sadakatini gözle görülür şekilde artıran bir hizmet yatırımıdır.

Restoranlar elektrikli araç şarj istasyonu hizmetini müşterilere ücretsiz sunmalı mı?

Elektrikli araç şarj hizmetini ücretsiz sunmak veya ücretlendirmek konusu, restoranların pazarlama stratejisine ve hedeflerine bağlı olarak değişir. Ücretsiz sunmanın da ücretli sunmanın da kendine göre avantaj ve dezavantajları vardır:

Ücretsiz sunmanın avantajları: Müşteriler açısından son derece cazip bir hizmet olur. Elektrikli araç sahipleri, ücretsiz şarj imkanı olan restoranları daha fazla tercih edebilir, bu da müşteri trafiğini artırır. Ücretsiz şarj, işletme için bir tür promosyon işlevi görebilir – örneğin “Bizde yemek yiyen misafirlere, araçlarına ücretsiz şarj imkanı” şeklinde bir duyuru, hem çevre dostu hem müşteri dostu imajını pekiştirir. Ayrıca ücretsiz hizmet verdiğiniz için müşterileriniz restoranınızda harcama yaparken kendilerini daha cömert hissedebilir ve toplam hesapları daha yüksek olabilir (psikolojik olarak “buradan tasarruf ettim, şuna harcayabilirim” şeklinde). Özellikle kısa süreli uğrayacak yolcular için ücretsiz hızlı bir takviye sunmak, onların memnuniyetini katlayacaktır.

Ücretsiz sunmanın dezavantajları: Restoran açısından bakıldığında, şarj hizmetinin maliyeti tamamen işletmeye kalır. Çekilen elektrik enerjisinin bedeli ve cihazların amortismanı işletmeye yük olur. Yoğun talep olduğunda, bedava olduğu için sırf şarj amaçlı gelen ancak restoranda düşük harcama yapan müşteriler de olabilir; bu işletmenin asıl gelir kalemi olan yiyecek-içecek satışına istenen katkıyı sağlamayabilir. Ayrıca ücretsiz olması durumunda, istasyonların gereğinden uzun süre işgal edilmesi problemi yaşanabilir (çünkü kullanıcı acele etmez). Bu da daha fazla araç beklerken memnuniyetsizlik yaratabilir.

Ücretli sunmanın avantajları: Elektrik ve altyapı maliyetlerinizi, kullanıcı ücretleriyle karşılayabilir hatta kar elde edebilirsiniz. Bu, istasyonun kendi kendini finanse etmesi demektir. Ücret olduğunda, gerçekten ihtiyacı olanlar kullanır ve genellikle şarj dolunca işgal etmeden ayrılırlar (çünkü süre uzarsa daha fazla öderler). Ücretlendirme ayrıca bir caydırıcı denge sağlar; bedava diye gereksiz kullanımın önüne geçer. Restoran, ücretli hizmetten elde ettiği geliri yine müşteri deneyimini iyileştirmeye yatırım yapabilir.

Ücretli sunmanın dezavantajları: Bazı müşteriler ücreti yüksek bulup şikayet edebilir veya ücret nedeniyle gelmemeyi tercih edebilir. Özellikle evinde veya başka yerde daha ucuza şarj etme imkanı olanlar, ücretliyse işletmenizi tercih etmeyebilir. Rakip bir restoran ücretsiz sunuyorsa, ücretli olan dezavantajlı duruma düşer. Bu nedenle fiyat politikasını iyi dengelemek gerekir (piyasa ortalamalarına uygun, makul bir tarifeyle çalışmak).

Bir orta yol olarak, hibrit bir yaklaşım benimseyebilirsiniz: Örneğin restoranda belli bir tutar üzerinde harcama yapan müşterilere şu kadar kWh ücretsiz şarj hakkı vermek, üzerinde kalan kısmı ücrete tabi tutmak. Veya sadakat kartı ile gelenlere indirimli şarj sağlamak da mümkün. Böylece hem müşteri teşvik edilmiş olur hem de işletme maliyeti biraz dengelemiş olur.

Sonuç olarak, işletmenizin önceliği müşteri çekmek ise ücretsiz veya sübvansiyonlu şarj güçlü bir cazibe unsuru olacaktır. Ancak önceliğiniz karlılık ve yatırımı geri döndürmekse, makul bir ücretlendirme daha mantıklı olabilir. Yerel pazarı ve rakiplerin uygulamalarını değerlendirip, sizin için en iyi stratejiyi belirlemeniz önerilir. Belki başlangıçta ücretsiz sunup belli bir müşteri tabanı oluşturduktan sonra cüzi bir ücrete geçmek gibi kademeli bir yöntem de kullanılabilir. Her iki durumda da, müşteriye açık ve nazik bir iletişimle bu hizmetin değeri anlatılmalı, böylece memnuniyet yüksek tutulmalıdır.

Restoranlar elektrikli araç şarj istasyonu hizmetinden doğrudan gelir elde edebilir mi?

Evet, restoranlar elektrikli araç şarj hizmetinden doğrudan gelir elde edebilirler. Bu gelir modeli, temelde enerji satışı ve hizmet bedeli mantığına dayanır. Müşteriler araçlarına aktarılan elektrik enerjisi karşılığında belirli bir ücret öder ve bu ücret, elektrik maliyeti çıkarıldıktan sonra işletmeye kar olarak yansır. Özellikle şarj istasyonunuz düzenli kullanılıyorsa, aylık anlamlı bir gelir akışı oluşabilir. Şarj istasyonları, işletme için ekstra bir gelir kaynağı yaratma potansiyeline sahiptir.

Basit bir hesap yapmak gerekirse: Bir AC şarj noktası günde 4 saat aktif kullanılıyor ve kWh başına 9 TL ücret alınıyorsa (2025 varsayımı), günde örneğin 22 kW × 4 saat = 88 kWh satış yapar, bu da ~792 TL günlük ciro demektir. Aylık yaklaşık 24 bin TL ciro, bunun içinden elektrik maliyetini (ticarethane tarifesi üzerinden, diyelim %50’si gider) düşünce 12 bin TL brüt kar kalabilir. Tabii ki bu rakamlar kullanım süresine, tarifeye göre değişir; ancak fikir vermesi açısından, yoğun bir noktada aylık birkaç bin TL net gelir elde etmek mümkün görünmektedir.

Restoran, bir şarj ağı operatörüyle çalışıyorsa, elde edilen gelir genellikle paylaşılır. Örneğin operatör %70, restoran %30 gibi bir paylaşım olabilir. Bu durumda restoran payı biraz düşecektir ama yine de hiç yoktan iyi bir ek kazanç sağlayacaktır. Kimi iş modellerinde de restoran, operatörden sabit bir kira geliri alır (istasyon yerini kiraladığı için). Bu da riski azaltan sabit bir gelir modelidir.

Ancak doğrudan gelirin miktarı, istasyonun ne kadar kullanıldığına bağlıdır. Başlangıçta elektrikli araç sayısı azken gelir de sınırlı olabilir. Belki ilk aylarda günde sadece 1-2 araç şarj eder, bu çok cüzi bir gelir getirir. Fakat zamanla araç sahiplerinin sayısı arttıkça ve istasyonunuzu tanıdıkça kullanım artar. Ayrıca eğer birden fazla çıkışlı/hızlı istasyonlar kurduysanız, aynı anda çoklu araç şarj ederek geliri katlayabilirsiniz. Aynı anda birden fazla aracı şarj etme olanağı (çoklu şarj özelliği) talebi ve dolayısıyla geliri artıracaktır.

Doğrudan gelirin ötesinde, bazı dolaylı finansal faydaları da göz önüne almak gerekir: Şarj için gelen müşteri restoranda da harcama yapacağından, toplam ciroya katkı sağlanır. Belki de aracını şarja takan biri, beklerken normalde almayacağı bir tatlı/kahve alır – bu da ekstra gelirdir. O yüzden şarj hizmetinin çektiği müşteri sayesinde yiyecek-içecek satışlarında artış olabilir, bunu da hesaba katmalısınız.

Sonuç olarak, elektrikli araç şarj istasyonu işletmek restoranlara hem doğrudan elektrik satışı geliri kazandırır, hem de dolaylı yoldan müşteri çekerek diğer satışları artırır. İlk başta elde edilen gelir mütevazi olsa da, ileride elektrikli araçların çoğalmasıyla bu kalemin çok daha önemli hale gelmesi beklenmektedir.

Elektrikli araç şarj istasyonu bulunan restoranlar rakiplerine karşı ne tür bir avantaj kazanır?

Elektrikli araç şarj istasyonu sunan restoranlar, henüz bu hizmeti vermeyen rakiplerine kıyasla çeşitli avantajlar elde eder:

• Farklılaşma ve Tercih Edilme: Aynı bölgede benzer kalitede iki restoran varsa, elektrikli aracı olan müşteriler doğal olarak şarj imkanı sunan işletmeyi tercih edecektir. Bu, şarj istasyonu bulunan restoranın belirli bir müşteri segmentinde öne çıkması demektir. Sadece elektrikli araç sahipleri değil, bu kişilerin aile ve arkadaşları da seyahat planlarında bu tercih doğrultusunda hareket edebilir. Böylece, şarj istasyonu rekabetçi bir farklılaştırıcı olur. Giderek rekabetin arttığı bir pazarda, bu hizmet bir restoranı benzerlerinden ayrıştırıp çekim merkezi haline getirebilir. 
• İnovatif ve İleri Görüşlü İmaj: Elektrikli araç şarj altyapısına yatırım yapan bir restoran, kamuoyu gözünde yenilikçi, teknolojiye ayak uyduran ve çevreye duyarlı bir işletme olarak algılanır. Rakipler henüz bu adımı atmadan siz atmışsanız, “ilk mover” olmanın getirdiği bir itibar avantajınız olacaktır. Özellikle kurumsal müşteriler veya turistik bilinçli kitle, böyle işletmeleri takdir eder ve destekler. 
• Müşteri Bağlılığı: Rakip restoranlar arasında seçim yaparken, elektrikli araç sürücüleri için sizin işletmeniz bir anlamda vazgeçilmez durak haline gelebilir. Örneğin, düzenli olarak belli bir güzergah üzerinde seyahat eden bir kişi, sadece sizde şarj imkanı buluyorsa her seferinde sizin restoranınıza uğrayacaktır. Bu da sadık bir müşteri kitlesi oluşturur. Rakipler aynı lezzette yemeği sunsa bile bu ek hizmet sayesinde bağlılık sizden yana olur. 
• Ekstra Hizmet = Ekstra Harcama: Elektrikli aracını şarj eden müşteri, belki rakipte olsaydı sadece hızlı bir yemek yiyecekken sizde beklerken tatlı, kahve alarak daha fazla harcama yapabilir. Bu, rekabette hem ciro hem karlılık avantajı demektir. Rakiplerde müşteri dönüşüm oranı daha düşük kalırken sizde “karnını doyurmanın ötesinde aracını da doyurmak” konsepti ile daha kapsamlı bir hizmet deneyimi yaşatılır. 
• Pazarlama ve Tanıtım: Şarj istasyonunuz, çeşitli haritalarda, uygulamalarda (Google Maps EV şarj noktası olarak, ya da Network operatörünün uygulamasında) görüneceği için, adeta ekstradan bir reklamınız yapılmış olur. Rakipleriniz sıradan listelerde yer alırken, siz “EV Friendly” bir işletme olarak listeleneceksiniz. Bu da bilinirliği artıran bir faktördür. 
• Geleceğe Hazırlık: Orta vadede elektrikli araçların hızlı yükselişi öngörülmektedir. Siz bugünden bu altyapıyı kurarak aslında geleceğe yatırım yapmış oluyorsunuz. Rakipleriniz ileride mecburen adım attığında siz zaten deneyim kazanmış olacaksınız. Bu da size operasyonel olarak önde olma avantajı sağlar. Uzun vadede belki yasal zorunluluklar bile gelecek (belirli büyüklükteki işletmelere şarj noktası şartı gibi), siz erkenden adapte olmuş olacaksınız. 

Sonuç olarak, elektrikli araç şarj istasyonu bulunan restoranlar hem müşteri çekme hem imaj hem de stratejik hazırlık anlamında ciddi avantajlar yakalar. Yapılan bir değerlendirmede, restoranların EV şarj cihazı takmasının en güçlü nedenlerinden biri daha geniş bir müşteri tabanını çekebilme yetenekleridir ve bu da gelirlerini önemli ölçüde artırabilmektedir. Rekabet avantajı bağlamında, bu hizmeti sunan işletmeler elektrikli araç sahibi müşteriler nezdinde oyunun kurallarını değiştirebilmektedir.

Restoranlarda elektrikli araç şarj istasyonu kullanımını düzenlemek için neler yapılabilir?

Şarj istasyonunun verimli ve adil kullanımı için restoranlar çeşitli uygulamalarla düzenleme sağlayabilir:

• Rezervasyon Sistemi: Müşterileriniz yoğun saatlerde şarj noktasının dolu olmasından endişe duyabilir. Bir rezervasyon uygulaması veya basit bir telefonla randevu sistemi kurarak belirli zaman aralıkları için müşterilerin şarj yeri ayırtmasını sağlayabilirsiniz. Özellikle kısıtlı sayıda istasyon varsa, rezervasyon sistemi müşterilerin bekleme süresini azaltarak memnuniyeti artırır. Örneğin öğlen yemeğine geleceğini önceden bildiren bir müşteri, 12:00-13:00 arası şarj yerini rezerve edebilir. 
• Tabelalar ve Park Disiplinı: Şarj yeri sürekli benzinli araçlar tarafından işgal edilirse elektrikli araç sahipleri mağdur olur. Bunu önlemek için şarj alanlarına belirgin tabelalar konulmalı, yerde yeşil boya ile “EV Şarj” gibi uyarılar yapılmalıdır. Restoran valesi veya güvenliği varsa, gelen fosil yakıtlı araçları bu alana park etmemeleri konusunda yönlendirmelidir. Ayrıca şarjı biten aracın makul sürede yerini boşaltması da önemlidir. Bu amaçla “Şarj tamamlandıktan sonra 15 dakikadan fazla park etmeyiniz” gibi uyarılar konulabilir. Hatta bazı ağlar, şarj bitip araç kalkmazsa “işgaliye ücreti” uygulamaktadır; bu da caydırıcı bir önlem olabilir (ancak restoran ortamında çok katı uygulamaya gerek kalmayabilir, nazik uyarı yeterli olur). 
• Ücretlendirme Stratejisi: Kullanımı düzenlemenin bir yolu da fiyatlandırma ayarlarıdır. Örneğin ilk 1 saat ücreti normal tutup, 1 saatten sonra dakika başı ek ücret artırımı yapmak, kullanıcıların aracını saatlerce bırakıp gitmesini engeller. Bu yöntem birçok halka açık istasyonda kullanılıyor. Restoranınız da benzer bir uygulamayı politikasına alabilir (müşteriye önceden bildirerek). Amaç, herkesin ihtiyacı kadar şarj edip alanı boşaltmasını teşvik etmektir. 
• Personel Eğitimi ve İletişim: Personeliniz, şarj alanının doğru kullanımını denetlemede rol oynayabilir. Özellikle vale hizmeti varsa, vale elemanlar elektrikli araçları şarja takıp takibine yardımcı olabilir. Müşterilere şarj alanını nasıl kullanacakları konusunda gerekirse rehberlik edilebilir. Örneğin kabloyu nasıl bağlayacağı bilmeyen müşteriye yardımcı olunması, ya da “Aracınız dolmak üzere, isterseniz fişi az sonra çekelim” gibi nazik hatırlatmalar yapılması iyi olacaktır. 
• Teknik Çözümler: Şarj operatörünüzün mobil uygulaması varsa, bekleme listesi özelliği kullanılabilir. Yani birisi geldiğinde istasyon doluysa uygulama üzerinden sıraya girer; istasyon boşalınca sıradaki kullanıcıya bildirim gelir. Bu da kargaşayı önler. Restoran içinde de şarj durumu ekranı (basitçe yüzde doluluk gösteren bir ekran) konulabilir, böylece kullanıcı yemeğini yerken aracının durumunu uzaktan görebilir ve dolunca kalkmaya hazırlanır. 
• Aktif Tanıtım ve Yönlendirme: Müşterilerin şarj imkanından haberdar olması için restoran içinde ve dışında duyurular yapın. Örneğin girişe “Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Mevcuttur” tabelası asmak, web sitenizde/Google konum bilgilerinde bu hizmeti belirtmek kullanımı artırır. Ne kadar çok insan bilir ve kullanırsa o kadar düzen oturur; talep görünür hale gelir. 

Bu önlemler sayesinde, restoranınızdaki şarj istasyonunun kullanımı daha düzenli, adil ve verimli hale gelecektir. Özellikle rezervasyon ve akıllı uygulama yöntemleri, yoğun zamanlarda bekleme sürelerini minimize ederek hem işletme operasyonunu rahatlatır hem de müşterilerin şarj deneyimini iyileştirir. Her işletme kendi tecrübesine göre en uygun kombinasyonu belirleyerek, hem kimseyi mağdur etmeyecek hem de yüksek dolulukla çalışacak bir düzen kurabilir.

Elektrikli araç şarj istasyonları, restoranların sürdürülebilirlik hedeflerine nasıl katkı sağlar?

Restoranların sürdürülebilirlik ve çevre hedeflerine ulaşmasında elektrikli araç şarj istasyonları önemli bir rol oynar. Bu istasyonlar öncelikle işletmenin karbon ayak izini dolaylı olarak düşürmesine yardımcı olur. Nasıl? Elektrikli araçlar, fosil yakıtlı araçlara kıyasla çok daha düşük veya sıfır egzoz emisyonuna sahiptir. Restoranınız müşterilerine EV şarj hizmeti sunarak, daha fazla elektrikli aracın yollarda olmasına ve fosil yakıt kullanımının azalmasına destek olmuş olur. Bu katkı küçük ölçekli görünse de, toplu halde bakıldığında karbon emisyonlarının azaltılmasına yönelik bir adımdır.

Aynı zamanda bu hamle, restoranınızın çevre dostu imajını güçlendirir. Sürdürülebilirlik politikası güden bir işletme için, elektrikli araç şarj noktası adeta bir sembol niteliğindedir – “çevreye duyarlıyız ve temiz ulaşımı destekliyoruz” mesajını somutlaştırır. Bu da markanızın değerlerini müşterilere yansıtır. Özellikle kurumsal müşteriler veya çevre bilinci yüksek bireyler, bu tür girişimleri olan tedarikçilere ve mekanlara öncelik vermektedir. Örneğin, yeşil sertifika (LEED gibi) hedefleyen bir restoran için elektrikli araç şarj altyapısı artı puan kazandıran bir kriter olabilir.

Bunun ötesinde, yeni yönetmelikler elektrikli şarj istasyonlarının yenilenebilir enerjiyle desteklenebilmesine imkan veriyor. Yani restoranınız uygun alana sahip ise, çatınıza kuracağınız güneş panelleriyle kendi elektriğinizi üretebilir ve bunu araçlara sunabilirsiniz. Bu sayede şebekeden çektiğiniz enerji de temiz kaynaklardan gelmiş olur. Hatta şarj istasyonuyla entegre batarya depolama sistemleri kurmak da mümkündür. Bu tip entegre sistemler, güneşin bol olduğu saatlerde enerji depolar ve yoğun saatlerde kullanıma sunar, böylece şebekeye yük bindirmez. Bu da ulusal enerji sürdürülebilirliğine katkıdır.

Restoranlar ayrıca şarj istasyonları sayesinde “yeşil ulaşım zincirinin” bir halkası haline gelir. Özellikle şehir içinde elektrikli araç kullanımı teşvik edildikçe, bu araçların gideceği noktaların altyapıyla desteklenmesi gerekir. Sizin işletmeniz bu zincire dahil olup bu dönüşümü desteklerken, belki de ileride filonuzda elektrikli servis araçları kullanmak gibi diğer sürdürülebilirlik adımlarına da zemin hazırlamış olursunuz.

Sonuç olarak elektrikli araç şarj istasyonları, restoranların çevresel sürdürülebilirlik hedeflerine hem doğrudan hem dolaylı katkı sağlar: Doğrudan, emisyonsuz ulaşımı mümkün kılarak ve yenilenebilir entegrasyonuyla; dolaylı olarak da toplumda çevre bilincinin yaygınlaşmasına aracı olarak. Bu bağlamda, elektrikli araçları destekleyen restoranlar çevresel sorumluluğa sahip işletmeler olarak takdir görmekte ve pazarda kendilerine uzun vadeli bir yer edinmektedir. Müşteriler de giderek sürdürülebilirliği önceliklendirdiğinden, bu adım hem gezegen hem işletme için kazan-kazan durumu yaratır.

Restoranlara elektrikli araç şarj istasyonu kurulumunda hangi kurum ve kuruluşlar destek sağlar?

Elektrikli araç şarj istasyonu kurulum sürecinde restoranların iletişimde olacağı ve destek alabileceği çeşitli kurumlar vardır:

• Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK): Şarj hizmetine ilişkin lisanslama ve düzenleyici çerçeveyi sağlayan kuruluştur. EPDK, yayınladığı yönetmelik ve duyurularla işletmelere yol gösterir. Örneğin, EPDK’nın web sitesinde lisans başvurularına dair kılavuzlar, sıkça sorulan sorular ve sektörel veriler bulunabilir. Restoranlar doğrudan EPDK’dan teknik destek almasa da, düzenlemelere uyum için EPDK’nın belirlediği kurallara erişip incelemelidir. 
• Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ): Ülke genelindeki iletim altyapısını yöneten kurumdur. Şarj istasyonları dağıtım seviyesinde bağlantılsa da, TEİAŞ elektrik talebindeki artışları planlama ve karşılamada kritik rol oynar. Örneğin TEİAŞ, elektrikli araçların yaygınlaşmasının şebekeye etkisine dair projeksiyonlar yapar ve buna göre altyapı yatırımlarını planlar. Dolaylı olarak TEİAŞ, bölgenizdeki elektrik arz güvenliğinin teminatıdır. Restoranlar için doğrudan bir temas noktası olmasa da, yüksek güçlü istasyonların şehir şebekesine entegrasyonunda TEİAŞ’ın politikaları önem taşır. (Örneğin çok yoğun hızlı şarj noktalarının olduğu bölgelerde trafo merkezleri kapasite artırımı gibi adımlar TEİAŞ tarafından atılır.) 
• TEDAŞ ve Elektrik Dağıtım Şirketleri: Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. (TEDAŞ) özelleştirme sonrası denetleyici bir rol üstlenirken, ülkeyi bölgelere ayrılmış şekilde hizmet veren yerel dağıtım şirketleri (örn. BEDAŞ, AYEDAŞ, Toroslar EDAŞ gibi) asıl muhatabınız olacaktır. Restoranınızın bulunduğu bölgedeki elektrik dağıtım şirketi, şarj istasyonu bağlantısı için müracaat edeceğiniz, projelerinizi onaylatacağınız mercidir. Dağıtım şirketi, güç tahsisinden bağlantı anlaşmasına, sayaç değişiminden kapasite artışına kadar teknik destek sağlar. Örneğin, “şebeke bağlantısının kapasite onayı” ve gerekirse trafo temini gibi konularda size resmi cevap verir. Ayrıca, kurulum sonrası da şarj istasyonunun tüketimini izleyecek ve faturalandıracaktır. 
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı & TUBİTAK: Bu bakanlık, elektrikli araç şarj altyapısı ile ilgili teşvik programlarını yürüten merciidir. 2022’de hızlı şarj istasyonu hibeleri bu bakanlık üzerinden verilmiştir. Dolayısıyla, restoranınız teşvik arayışındaysa, Bakanlığın çağrılarını takip etmek faydalı olacaktır. TÜBİTAK da zaman zaman teknoloji geliştirme projeleri kapsamında (örneğin akıllı şarj sistemleri Ar-Ge’si gibi) destekler sunar. Bu daha çok üreticiler için olsa da, bir konsorsiyumda pilot uygulama ortağı olarak restoranınız yer alabilir. 
• Türkiye Elektrikli ve Hibrid Araçlar Derneği (TEHAD): Sektörel bir STK olarak TEHAD, hem farkındalık yaratma hem de sektör temsilciliği yapar. Şarj istasyonu yatırımı yapmak isteyen işletmelere teknik bilgi, piyasa durumu gibi konularda danışmanlık verebilirler veya yönlendirme yapabilirler. Ayrıca düzenledikleri etkinlikler, konferanslar sayesinde en güncel gelişmelerden haberdar olunabilir. 
• Lisanslı Şarj Ağı İşletmecileri: Lisans almış şirketler hem hizmet sağlayıcı hem de bilgi kaynaklarıdır. Bu firmalarla temasa geçerek, lokasyonunuz için en uygun çözümü öğrenebilirsiniz. Pek çok şirket web sitelerinde “sıkça sorulan sorular” bölümüyle de yatırımcılara temel bilgiler sunar. Örneğin bazı şirketlerin iş ortağı olma formları vardır; restoran sahipleri bu formları doldurarak yerini önerir, şirket uygun görürse yatırım yapar. 
• Belediyeler ve Yerel İdareler: Eğer restoranınızın bulunduğu alan belediye mülkiyetinde bir kaldırım ya da umuma açık bir alanı da içeriyorsa (mesela otoparkın girişinde cadde kenarı şarj için yer kullanılması gibi) belediyeden izin gerekebilir. Bazı büyükşehir belediyeleri kendi şarj istasyonlarını da kurmaya başlamıştır. İstanbul, Ankara gibi şehirlerde belediyelerin iştirakleri bu konuda aktif. Dolayısıyla, yerel yönetimin de bu süreçte haberdar edilmesi ve gerekiyorsa onayları (örneğin reklam tabelası izni, yol kenarı direk izni vs.) alınması gerekir. 

Özetle, restoranınıza elektrikli araç şarj istasyonu kurarken EPDK mevzuatı çerçevesinde, dağıtım şirketiyle koordineli ve mümkünse bir lisanslı şarj firması partnerliğinde hareket etmek en verimli yoldur. Devlet destekleri için ilgili bakanlık duyurularını takip etmeli, teknik standartlar için de TSE/TEDAŞ yönergelerine uymalısınız. Bu kurum ve kuruluşlar, her biri kendi alanında, projenizin başarılı olması için gerekli zemini sağlar ve ihtiyaç duyduğunuz bilgi/desteği sunar. Zaten yürürlükteki düzenlemeler de pek çok kurumu sürece entegre ederek, tüm paydaşların katkısıyla altyapının yaygınlaşmasını hedeflemektedir.

Bir restorandaki elektrikli araç şarj istasyonunda araçlar ortalama ne kadar sürede şarj olur?

Elektrikli bir aracın bir restorandaki şarj istasyonunda ne kadar sürede şarj olacağı, istasyonun gücüne (kW), aracın batarya kapasitesine ve doluluk seviyesine bağlıdır. Genel bir yaklaşımla, restoran gibi yerlerde sıkça kullanılan AC tip 22 kW gücündeki bir istasyon, bir elektrikli aracı tam doluma yakın seviyeye getirmek için birkaç saat çalışacaktır. Örneğin 50 kWh’lık bir bataryayı 22 kW AC ile şarj etmek teorik olarak yaklaşık 2,5 saat sürer (ideal koşullarda, %0’dan %100’e). Ancak pratikte araçlar genellikle %20-30 civarı şarjla gelir ve %80 civarına kadar doldurulur; bu da yaklaşık 1,5-2 saatlik bir süre demektir.

Daha yavaş olan 7 kW’lık AC ünitelerde ise süre üç katına kadar çıkabilir (5-7 saat). DC hızlı şarj istasyonları ise çok daha kısa sürede enerji verebilir. Eğer restoranınızda 50 kW bir DC şarj istasyonu varsa, tipik bir otomobil bataryasını %80 seviyesine 30-60 dakika aralığında doldurabilir. Daha yüksek güçlü örneğin 100 kW üzeri ultra hızlı cihazlar (restoranlarda daha az yaygın) bu süreyi yarım saatin altına çekebilir.

Burada önemli bir nokta: Şarj eğrisi denilen bir olgu var. Bataryalar, doluluk %80’i geçtikten sonra daha yavaş şarj almaya başlarlar (hücrelerin kimyasından dolayı). Bu nedenle genelde “ilk %80 hızlı, son %20 yavaş dolar” denir. Bu yüzden birçok sürücü de %80 civarında şarj işlemini sonlandırıp yola devam etmeyi tercih eder, çünkü son dilimi beklemek süreyi orantısız uzatır.

Restoran işletmecisi iseniz, müşterileriniz genellikle 30 dakika ila 2 saat arasında işletmenizde vakit geçireceğinden, bu süre zarfında araçlarının ne kadar şarj olabileceğini bilmek isteyebilirler. Örneğin menüde veya broşürde “22 kW’lık istasyonumuz yaklaşık saatte ~100 km menzil şarj edebilir” gibi bir bilgi verilebilir. Bu, ortalama bir elektrikli aracın saatte 100 km’lik sürüşüne yetecek enerji alacağı anlamına gelir (tabii araçtan araca verim değişir, bu kabaca bir genelleme).

Örneklemek gerekirse: Nissan Leaf gibi ~40 kWh bataryalı bir araç, 22 kW AC ile yaklaşık 2 saatte %20’den %80’e dolabilir. Tesla Model 3 Long Range gibi ~75 kWh bataryalı bir araç ise aynı koşulda 3-4 saati bulabilir. Eğer bir 50 kW DC istasyonunuz varsa, bahsi geçen Tesla Model 3 yaklaşık 1,5 saatte %80’e ulaşabilir. Daha küçük bataryalı Renault Zoe gibi bir araç 22 kW AC’den bir saatte %30’dan %80’e rahatlıkla gelir.

Dolayısıyla, restoranınızdaki şarj süresini değerlendirirken cihazın türünü ve müşterinin harcayacağı zamanı dikkate almalısınız. Çoğu müşteri için amaç “yemeğim bitene kadar maksimum ne alırsam kardır” şeklinde olduğundan, yarım saatlik bir yemek molasında hızlı şarj cihazı ideal, uzun bir akşam yemeğinde ise AC cihaz da yeterli olabilir. Genellikle hızlı şarj özelliği bulunan istasyonlarda 30-45 dakikada önemli oranda dolum gerçekleşebildiği belirtilmektedir. Sonuç olarak, ortalama bir restoran ziyaretinde (1 saat civarı) elektrikli araçlar %20-50 arası bir batarya dolumu elde edebilir ki bu da ortalama 100-200 km menzil kazandırabilir – çoğu sürücü için bu gayet tatmin edici bir kazanım demektir.

Restoran otoparkında elektrikli araç şarj istasyonu için ne kadar alan gereklidir?

Elektrikli araç şarj istasyonu kurmak için genellikle bir aracın park edebileceği boyutta alan yeterlidir; bu da standart bir park yerinin ölçülerine denktir (yaklaşık 2,5 metre en × 5 metre boy). Yani her bir şarj noktası için en az bir araçlık park yeri ayrılması gerekir. İki araç aynı üniteye erişecekse (çift çıkışlı istasyonlarda), tercihen yan yana iki araçlık alan planlanmalıdır.

Bununla birlikte, şarj istasyonunun kendisinin monte edileceği bir zemin alanı da gereklidir. Duvar tipi bir AC şarj cihazı ise, duvarda veya bir direkte küçük bir yer kaplar ve asıl alan araca aittir. Ayaklı/direkli bir şarj istasyonu kurulacaksa, istasyon gövdesi için tipik olarak 50×50 cm civarında bir taban alanı yeterlidir. Bu üniteyi araçların önüne gelecek şekilde konumlandırmak gerekir (genelde park yerinin ön kısmına, duvar dibine veya kaldırıma). Araç ile istasyon arasından insanlar geçebileceği düşünülüyorsa, o bölgeye de 1 metrelik bir yaya geçiş mesafesi bırakmak faydalı olur.

Şarj alanının etrafında manevra payı olmalıdır. Örneğin, kablonun rahatça araca ulaşabilmesi için istasyonla aracın şarj soketi arasındaki mesafe çok uzun olmamalıdır (genelde kablolar 4-5 metre uzunlukta olur). Bu nedenle istasyonu konumlandırırken, araçların hangi pozisyonda duracağını hesaba katmak gerekir. Eğer arka sol kısımdan şarj alan araçlar çoğunluktaysa, istasyonu park yerinin sol ön köşesine koymak kablo erişimini kolaylaştırabilir vs.

Ayrıca, trafo veya elektrik panosu gibi destek ekipmanları gerekiyorsa (yüksek güçlü istasyonlarda), bunun için de ayrı bir alan gerekebilir. Örneğin 150 kW ve üzeri istasyonlarda ayrı bir güç ünitesi dolabı olabiliyor; bu dolap için de birkaç metrekarelik bir yer ayrılmalı, tercihen kapalı bir elektrik odasına veya korunaklı bir köşeye konmalıdır.

Eğer birden fazla şarj ünitesi kurulacaksa, bunların arasındaki mesafeyi de düşünmek lazım. İki istasyonu yan yana koyarken en az 1 metre aralık bırakmak, hem bakım erişimi hem kablo karmaşasını önlemek için iyidir. Yine, tabelalar ve yer boyası için alan hesaplanmalı: Park yerinin ön kısmında “Elektrikli Araç Şarj Noktası” tabelası dikilecekse bunun direği küçük bir yer işgal eder; bu da genelde park yerinin dışında bir noktaya konur.

Özetle, pratik açıdan bir araçlık standart park alanı + istasyon gövdesi alanı yeterlidir. Bu da toplamda yaklaşık 15 metrekare bir alan diyebiliriz. Tabii ki güvenlik için alanın etrafına küçük bir bariyer konulabilir (istasyona araç çarpmasını önlemek için), bunlar da 20-30 cm taban alanı kaplar. Yeterli alanınız varsa, engelli bir EV sürücüsünün de kullanabileceği genişlikte (daha geniş park yeri) tasarlamak kapsayıcılık açısından iyi olabilir.

Son olarak, unutmayın ki bu alanın düz ve sabit bir zemin olması gerekir. Engebeli, su biriken veya çok eğimli bir yere kurulum yapılmamalı. Zemine ankrajlarla istasyon sabitleneceğinden, beton/asfalt bir zemin idealdir. Eğer toprak zeminse, küçük bir beton kaide atılması gerekebilir. Bu da ekstra birkaç metrekarelik inşaat alanı demektir.

Neticede, restoran otoparkınızda bir elektrikli şarj istasyonu için ayıracağınız alan, bir otomobil park yerinden çok farklı değildir. Planlamayı yaparken, aracın rahat girip çıkacağı, istasyona ulaşacağı ve diğer araçları engellemeyeceği şekilde bu alanı belirlemelisiniz. Bu genellikle otoparkın köşe veya kenar noktalarında kolayca sağlanabilir. Standart ölçülere uyulduğunda, alansal olarak büyük fedakarlıklar yapmadan bu altyapıyı entegre etmeniz mümkün olacaktır.

Kaynakça:

• EPDK, “Şarj Hizmeti Yönetmeliği” – Resmi Gazete, 2022. (Elektrikli araç şarj istasyonlarının lisanslandırılması ve işletilmesine dair usuller) 
• Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, “Otopark Yönetmeliği Değişikliği” – 25 Mart 2021 tarihli Resmi Gazete. (Yeni yapılarda otoparkların %5’inin elektrikli araçlara uygun düzenlenmesi şartı) 
• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Hibe Programı duyuruları, 2022. (Hızlı şarj istasyonlarına %75’e kadar hibe desteği sağlanacağı kararı) 
• Rekabet ve Regülasyon haber portalı, “Elektrikli Araç Şarj Hizmeti Yönetmeliği Yürürlüğe Girdi”, 2022. (Şarj ağı işletmeci lisansı, sertifika ve yükümlülükler hakkında açıklamalar) 

Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Kurulumu

Hastaneler İçin Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Kurulumu
Otel İçin Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Kurulumu
Site İçin Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Kurulumu
Kafeler İçin Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Kurulumu
Villa İçin Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Kurulumu
Avm İçin Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Kurulumu
Restoran İçin Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Kurulumu
Üniversiteler İçin Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Kurulumu
Otopark İçin Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Kurulumu
Ev İçin Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Kurulumu
Müstakil Ev İçin Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Kurulumu
Ofis İçin Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Kurulumu
Akaryakıt İstasyonları İçin Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Kurulumu
Plazalar İçin Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Kurulumu
Rezidanslar İçin Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Kurulumu
Taksi Durakları İçin Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Kurulumu
Dinlenme Tesisleri İçin Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Kurulumu
Apartman İçin Elektrikli Araç Şarj İstasyonu Kurulumu