10 Kasım 2025

Tek Zamanlı ve Çok Zamanlı Elektrik Tarifesi

İçindekiler

Tek zamanlı ve çok zamanlı elektrik tarifesi nedir?

Tek zamanlı elektrik tarifesi, günün tüm saatlerinde kullanılan elektrik enerjisine tek bir birim fiyat uygulanmasıdır. Yani kullanımın zamanı fiyatta değişiklik yaratmaz; her kWh tüketim için gün boyu aynı ücret geçerlidir . Çok zamanlı elektrik tarifesi ise bir günün farklı dilimlerinde farklı birim fiyatlar uygulanması esasına dayanır. Konut aboneleri için üç zaman dilimi tanımlanmıştır: Gündüz, Puant (tepe) ve Gece dönemleri. Bu tarifede her dilimde kaydedilen tüketim, o dilimin kendi kWh birim fiyatıyla çarpılarak faturaya yansıtılır . Bu sayede elektrik maliyeti, tüketimin gerçekleştiği saate göre değişir. Çok zamanlı tarife halk arasında “üç zamanlı tarife” olarak da anılır. Her iki tarife de Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından onaylanan ulusal tarifeler kapsamında sunulmaktadır.

Tek zamanlı ve çok zamanlı elektrik tarifesi arasındaki farklar nelerdir?

Tek zamanlı ve çok zamanlı tarifeler arasındaki temel fark, fiyatlandırmanın zamana göre değişip değişmemesidir. Tek zamanlı tarifede fiyatlandırma basittir: Tüketilen elektriğin birim fiyatı günün her saati aynıdır . Çok zamanlı tarifede ise gün üç bölüme ayrılır ve her birine farklı birim fiyat uygulanır. Bu yapısal fark, çeşitli sonuçlar doğurur:

Hesaplama ve Takip: Tek zamanlı tarife, tek bir fiyat içerdiği için fatura hesaplaması ve anlaşılması daha kolaydır. Çok zamanlı tarifede üç farklı fiyat olduğundan tüketici açısından hesaplama ve tüketim takibi daha karmaşıktır .
Maliyet Avantajları: Tek zamanlı tarife, düşük talep saatlerindeki ucuz enerji maliyetinden yararlanma imkânı vermez; her saat aynı ücret ödendiği için fiyat avantajsız dönemleri sübvanse eder . Çok zamanlı tarife ise gün içindeki talep dalgalanmalarına uyum sağlar – özellikle talebin düşük olduğu saatlerde daha ucuz birim fiyat sunarak tüketiciye avantaj sağlayabilir .
Kullanım Alışkanlıkları: Tek zamanlı tarife, kullanıcıların cihaz kullanımını belirli saatlere göre ayarlamasını gerektirmez. Oysa çok zamanlı tarifede, farklı saat dilimlerindeki farklı fiyatlar nedeniyle kullanıcıların tüketim zamanlarını planlaması gerekebilir. Bu da dikkat ve esneklik ihtiyacı yaratır .
Faturalandırma: Tek zamanlı tarifede aylık tüketim tek bir kalemde fiyatlandırılır. Çok zamanlı tarifede fatura, ilgili ayda gündüz, puant ve gece dönemlerinde kullanılan kWh miktarlarını ayrı ayrı gösterir ve her bölüm kendi fiyatıyla çarpılarak toplanır. Ancak çok zamanlı tarifede de sonuçta tek bir fatura kesilir; üç farklı dönem için ayrı faturalar söz konusu değildir .

Tek zamanlı ve çok zamanlı elektrik tarifesi saat dilimleri nasıl belirlenir?

Çok zamanlı (üç zamanlı) tarifede gün, resmi olarak üç zaman dilimine bölünmüştür. Konutlar için gündüz dönemi saat 06:00–17:00, puant (pik) dönemi saat 17:00–22:00 ve gece dönemi saat 22:00–06:00 aralığıdır . Bu dilimler yılın her günü (hafta içi ve hafta sonu) aynıdır . Tek zamanlı tarifede ise böyle bir saat ayrımı yoktur; 00:00’dan 24:00’a dek tüm saatler aynı tarifeye tabidir.

Not: 2016 yılında Türkiye’de yaz saati uygulamasının kalıcı hale gelmesi nedeniyle, bazı eski elektronik sayaçların saat ayarları güncel olmayabilir. EPDK kararına göre sayacı sürekli yaz saati uygulamasına göre güncellenmemiş olan abonelerde kış döneminde çok zamanlı tarifenin dilimleri 07:00–18:00 (gündüz), 18:00–23:00 (puant), 23:00–07:00 (gece) olarak uygulanır . Ancak dağıtım şirketleri büyük ölçüde sayaçları güncellediğinden, günümüzde çoğu tüketici için geçerli zaman dilimleri 06-17 / 17-22 / 22-06 şeklindedir.

Tek zamanlı ve çok zamanlı elektrik tarifesi birim enerji fiyatları ne kadardır?

Elektriğin birim fiyatı, EPDK tarafından üçer aylık dönemler halinde belirlenen ulusal tarifelere göre hesaplanır. Aşağıdaki tabloda 2025 yılı Ocak ayı itibarıyla mesken abone grubu için geçerli birim enerji fiyatları özetlenmiştir :

Tarife Türü	Zaman Dilimi	Birim Fiyat (TL/kWh) ¹
Tek zamanlı (düşük kademe)	(Tüm gün, ≤240 kWh/ay)	2,07 TL
Tek zamanlı (yüksek kademe)	(Tüm gün, >240 kWh/ay)	2,97 TL
Çok zamanlı – Gündüz (T1)	06:00–17:00	3,15 TL
Çok zamanlı – Puant (T2)	17:00–22:00	4,62 TL
Çok zamanlı – Gece (T3)	22:00–06:00	1,97 TL

¹ Tabloya vergiler ve dağıtım bedeli dahildir. EPDK ulusal tarife tablosuna göre 1 Ocak 2025 itibarıyla konut aboneleri için geçerli yaklaşık birim fiyatlar gösterilmiştir . Kademe limitleri aylık 240 kWh tüketim değerine göre verilmiştir .

Bu fiyatlara göre tek zamanlı tarife, ilk 240 kWh’lık tüketime kadar birim enerji fiyatını ~2,07 TL/kWh (düşük kademe) olarak, aylık 240 kWh’ı aşan tüketimler için ~2,97 TL/kWh (yüksek kademe) olarak uygular. Çok zamanlı tarifede ise birim fiyatlar tüketimin zamanına göre değişir: Gündüz saatlerinde ortalama ~3,15 TL, yoğun puant saatlerinde ~4,62 TL ve gece saatlerinde ~1,97 TL civarında birim fiyat uygulanır. Bu değerler dönemsel olarak güncellenebilir olup EPDK’nın yayımladığı ulusal tarifelere dayanır.

Tek zamanlı ve çok zamanlı elektrik tarifesi avantajları ve dezavantajları nelerdir?

Her iki tarifenin de kendine özgü yararları ve sınırlamaları vardır. Tek zamanlı tarife ve çok zamanlı tarife açısından avantaj-dezavantaj durumları şöyle özetlenebilir:

Tek zamanlı tarifenin avantajları:

Basitlik: Fiyat yapısı sabit olduğundan faturayı anlamak ve kontrol etmek kolaydır . Tüketici, hangi saatte ne kadar harcarsa harcasın birim maliyetin aynı olduğunu bilir.
Öngörülebilirlik: Birim fiyatın günün her saati sabit olması, aylık fatura tutarını tahmin etmeyi kolaylaştırır. Kullanıcılar tüketimlerini saate bölmeden toplam kWh üzerinden gelecekteki maliyeti planlayabilir .
Kullanım özgürlüğü: Elektrik kullanımını belirli saatlere kaydırma zorunluluğu yoktur. Tüketiciler “acaba şimdi pahalı mı?” endişesi duymadan ihtiyaç duydukları anda elektriği kullanabilirler .

Tek zamanlı tarifenin dezavantajları:

Fırsat maliyeti: Gün içinde talebin düşük olduğu saatlerde daha ucuz üretim maliyetleri olsa bile tek zamanlı tarifede bu avantaj fiyata yansımaz . Yani gece veya gündüz vakti ucuz enerji imkânı kaçırılmış olur, her zaman ortalama bir fiyat ödenir.
Tüketim alışkanlığı teşviki yok: Bu tarife, kullanıcıları elektrik tüketimini dağıtmaya teşvik etmez. Şebeke açısından bakıldığında, puant saatlerde talebi azaltmaya yönelik bir motivasyon sağlamadığı için enerji yoğun saatlerde yük azaltımı gerçekleşmez.

Çok zamanlı tarifenin avantajları:

Düşük talep saatlerinde tasarruf: Talebin az olduğu dönemlerde (özellikle gece) daha düşük birim fiyat ödendiğinden, tüketimini bu saatlere kaydırabilen kullanıcılar için ekonomik avantaj sağlar . Örneğin gece çalışabilen cihazlarını bu saatlerde kullananlar, tek zamanlıya göre daha ucuz elektrik maliyetine ulaşabilirler.
Talep yönetimi: Farklı fiyatlar, tüketiciyi yoğun talep dönemlerinde kullanımını azaltmaya teşvik eder. Böylece şebeke üzerindeki yükün daha dengeli dağılımı desteklenirken, kullanıcı da bilinçli tüketim yaparak faturasında tasarruf edebilir .
Bilinçli tüketim alışkanlığı: Bu tarife, kullanıcıları tüketim zamanlarını izlemeye yöneltir. Böylelikle enerjinin verimli kullanımı konusunda farkındalık artar; kullanıcılar elektrikli aletlerini mümkün olduğunca ucuz saatlerde çalıştırmayı öğrenir.

Çok zamanlı tarifenin dezavantajları:

Karmaşıklık: Üç farklı fiyat dilimi olması sebebiyle fatura hesaplaması ve takibi daha zordur. Kullanıcı, hangi saatte ne kadar tükettiğini ve o dilimin fiyatını göz önünde bulundurmak durumundadır . Bu da düz bir tarifeye göre yönetimi daha zahmetli hale getirir.
Planlama gereksinimi: Kullanıcıların yüksek fiyatlı saatlerdeki tüketimi kısma veya erteleme imkânı her zaman olmayabilir. Örneğin akşam saatlerinde zorunlu kullanım (yemek pişirme, ısınma vb.) varsa, bu dönem pahalı tarifeden kaçınmak güçleşir . Hayat tarzınıza uymuyorsa çok zamanlı tarife beklenen tasarrufu sağlamayabilir.
Riskli maliyet artışı: Eğer bir kullanıcı çok zamanlı tarifeye geçtiği halde enerji kullanımını puant gibi pahalı saatlerde yoğunlaştırırsa, tek zamanlı tarifeden daha yüksek fatura ödeyebilir . Yani tarife avantajı yanlış kullanımda dezavantaja dönüşür.
Hesaplama zorluğu: Tarifenin anlaşılması teknik bilgi gerektirebilir. Özellikle daha az teknik bilgiye sahip kullanıcılar için hangi saatte ne ödediğini takip etmek zor olabilir ve bu durum kafa karışıklığına yol açabilir .

Tek zamanlı ve çok zamanlı elektrik tarifesi hangisi daha avantajlıdır?

Bu sorunun kesin bir cevabı yoktur; hangi tarifenin daha avantajlı olduğu, kullanıcının elektrik tüketim alışkanlıklarına bağlıdır. Genel olarak, eğer bir kullanıcı elektriğinin önemli bir bölümünü gece geç saatler gibi düşük ücretli dönemlere kaydırabiliyorsa, çok zamanlı tarife ile faturasında tasarruf etme imkânı vardır . Örneğin, elektrik tüketiminin büyük kısmını 22:00–06:00 arasına denk getirebilen bir kişi, tek zamanlı tarifenin sabit fiyatına kıyasla daha düşük bir ortalama birim maliyet yakalayabilir.

Buna karşılık, çoğu mesken abonesi için tüketim genellikle akşam puant saatlerinde yoğunlaşır (iş çıkışı aydınlatma, yemek pişirme, ısınma, TV/bilgisayar kullanımı vb. genellikle 17:00–22:00 arasına denk gelir). Eğer elektrik tüketiminizin büyük kısmı bu pahalı puant saatlerinde gerçekleşiyorsa, çok zamanlı tarifeye geçmek faturanızı yükseltebilir . Bu durumda tek zamanlı tarife daha güvenli ve ekonomik olacaktır. Nitekim uzmanlar, günlük kullanımının önemli bölümü akşam saatlerine gelen tipik aileler için tek zamanlı tarifenin genelde daha avantajlı olduğunu vurgulamaktadır .

Özetle: Elektriği daha çok gece ve gündüz gibi düşük maliyetli saatlerde kullananlar için çok zamanlı tarife avantaj sağlayabilir. Elektriği yoğun olarak akşam saatlerinde kullananlar için ise tek zamanlı tarife genellikle daha uygun maliyetli olacaktır. Her kullanıcı, kendi kullanım dağılımını analiz ederek hangisinin avantajlı olduğunu belirlemelidir.

Tek zamanlı ve çok zamanlı elektrik tarifesi seçiminde nelere dikkat edilmelidir?

Tarife seçimi yaparken aşağıdaki hususlara dikkat etmek gerekir:

Kullanım Alışkanlıklarınızı Analiz Edin: Öncelikle elektriği gün içinde en çok hangi saat aralıklarında tükettiğinizi belirleyin . Örneğin, elektrikli aletleri çoğunlukla akşamları mı yoksa gece geç saatlerde mi kullanıyorsunuz? Bu dağılım, sizin için uygun tarifeyi seçmede en önemli kriterdir.
Tarifelerin Fiyatlandırmasını Öğrenin: Tek zamanlı ve çok zamanlı tarifenin ücretlendirme yapılarını detaylı biçimde inceleyin . Çok zamanlı tarifede hangi saat aralıklarının pahalı, hangilerinin ucuz olduğunu bilmek (ör. puant dönemi en yüksek fiyat, gece dönemi en düşük fiyat) karar vermenizi kolaylaştıracaktır.
Tasarruf Potansiyelinizi Değerlendirin: Eğer çok zamanlı tarifeye geçecekseniz, yüksek tüketimli işleri (çamaşır makinesi, bulaşık makinesi, elektrikli ısıtıcılar vb.) ucuz saatlere kaydırma disiplinine sahip olup olmadığınızı değerlendirin. Bu mümkün değilse çok zamanlı tarife beklediğiniz tasarrufu sağlamayabilir.
Sayaç Uygunluğunu Kontrol Edin: Tarife değişikliği için sayacınızın çok zamanlı ölçüm yapabilir nitelikte olması gerekir. Dijital (akıllı) sayaç olmadan çok zamanlı tarifeden yararlanamazsınız (bkz. ilgili soru). Eğer sayacınız uygun değilse, tarife değişikliği öncesi dağıtım şirketinizin sayaç değişimi yapması gerekecektir.
Tarife Değişiklik Sıklığını Unutmayın: EPDK mevzuatına göre bir takvim yılında en fazla iki defa tarife değişikliği yapabileceğinizi dikkate alın . Yani yıl içinde birden çok kez deneme-yanılma yapma şansınız sınırlıdır; bu nedenle ilk seçimde doğru tarife için karar vermeye çalışın.
Resmî Bilgileri İnceleyin: EPDK’nın veya elektrik tedarikçinizin yayınladığı tarifeler tablolarını, fiyat listelerini okuyun. Güncel birim fiyatlar, kademeli tarife limitleri gibi bilgiler kararınıza etki edecektir. Örneğin 2025 itibarıyla meskenler için günlük 8 kWh’e kadar tüketimin düşük kademeden faturalandığını, çok zamanlı tarifede ise kademelendirmenin olmadığını bilmek önemlidir.
Kararınızı Gözden Geçirin: Tarife değiştirdikten sonraki birkaç faturanızı inceleyerek beklediğiniz tasarrufu sağlayıp sağlamadığınızı kontrol edin. Eğer çok zamanlı tarifeye geçtiğiniz halde faturanız belirgin şekilde artıyorsa (özellikle puant tüketiminiz yüksek kaldıysa) bir sonraki fırsatta tekrar tek zamanlıya dönmeyi düşünebilirsiniz. Benzer şekilde, tek zamanlıdan çok zamanlıya geçişle belirgin tasarruf sağladıysanız bu tarife sizin için uygundur.

Bu noktalara dikkat ederek, kendi kullanım profilinize en uygun tarifeyi seçebilirsiniz. Unutmayın ki doğru tarife seçimi elektrik giderlerinizde kayda değer farklar oluşturabilir.

Tek zamanlı ve çok zamanlı elektrik tarifesi kimler için uygundur?

Tek zamanlı tarife, elektrik tüketimini gün içine yayarak esnek planlama yapamayan veya genellikle akşam saatlerinde yoğun tüketim yapan aboneler için uygundur. Özellikle çocuklu aileler, akşam saatlerinde evde olan çalışanlar veya evini gün boyu aktif kullanan kişiler için tek zamanlı tarife daha makul olabilir . Bu profildeki kullanıcılar, günün her saati aynı birim fiyat ödemenin getirdiği sadelikten yararlanır ve pahalı puant saatlerinde yüksek ücret ödeme riskine girmezler.

Çok zamanlı tarife ise elektrik tüketimini belirli saatlere kaydırabilen, esnek kullanım imkânı olan aboneler için avantajlıdır . Örneğin gece geç saatlerde veya sabahın erken saatlerinde elektrikli cihazlarını çalıştırma olanağı olanlar, elektrikli aracını gece şarj edenler, evde gündüz saatlerinde bulunup akşamları daha az elektrik harcayan kişiler bu tarifeden fayda görebilir. Çünkü bu kullanıcılar, en ucuz tarife dilimi olan gece diliminde yüksek tüketim yaparak toplam maliyeti düşürebilirler. Benzer şekilde, işyerinde gündüz bulunup evini sadece gece kullanan veya evde yalnızca uyku saatlerinde elektrikli cihaz çalıştıran aboneler için de çok zamanlı tarife uygun olabilir.

Bir başka uygun profil, gece çalışan küçük işletmeler veya atölyeler gibi elektrik tüketimini çoğunlukla geceye denk getiren kullanıcılar. Bu durumda gece tarifesinin düşük fiyatından yararlanmak, tek zamanlı tarifeye kıyasla ciddi avantaj sağlar . Örneğin sadece gece faaliyet gösteren bir imalathane veya servis için çok zamanlı tarife ekonomik olacaktır.

Özetle, elektrik tüketimlerinin önemli kısmını pahalı puant saatleri dışında gerçekleştirebilenler çok zamanlı tarifeyi tercih edebilir. Elektrik kullanımını zaman açısından esnetemeyen veya çoğunlukla akşama denk getiren aboneler ise tek zamanlı tarifeyle beklenmedik yüksek faturaların önüne geçebilir. Her abonenin kendi yaşam ve çalışma düzenine göre bu değerlendirmeyi yapması önerilir.

Tek zamanlı ve çok zamanlı elektrik tarifesi için nasıl bir sayaç gerekir?

Çok zamanlı tarifeden yararlanmak için sayaç cihazınızın, tüketimi farklı saat dilimlerine göre ölçebilen elektronik türde olması gerekir. Halk arasında “akıllı sayaç” olarak bilinen dijital elektrik sayaçları, içinde saat ve bellek barındırarak hangi zaman aralığında ne kadar elektrik tüketildiğini kaydedebilir . Bu sayede dağıtım şirketi, ay sonunda sayacınızdan gündüz, puant ve gece tüketim değerlerini ayrı ayrı okur ve faturanızı buna göre hesaplar.

Eğer mevcut sayacınız eski tip mekanik veya tek bölmeli bir sayaç ise, çok zamanlı ölçüm yapma özelliği bulunmadığından tarifeniz tek zamanlı olarak kalır. Bu durumda çok zamanlı tarifeye geçmek isterseniz, dağıtım şirketinizin önce sayacınızı uygun bir elektronik sayaçla değiştirmesi gerekir. Nitekim EPDK kararlarına göre sayacı çok zamanlı ölçüme uygun olmayan abonelere otomatik olarak tek zamanlı tarife uygulanır . Yeni nesil elektronik sayaçların büyük bölümü çok zamanlı ölçümü destekler; bu sayaçlar takılı olduğu halde başlangıçta tek zamanlı tarifede olabilirsiniz, ancak istek yapıldığında mevcut sayacınız üzerinden çok zamanlı tarifeye geçirilebilirsiniz.

Özetle: Tek zamanlı tarife için herhangi bir özel sayaç gerekmez, eski mekanik sayaçlar dahi tek zamanlı olarak faturalandırılabilir. Çok zamanlı tarife için ise elektronik zaman ayarlı sayaç şarttır . Son yıllarda ülke genelinde sayaçların önemli bir kısmı uzaktan okumalı dijital sayaçlarla yenilenmiştir. Sayaç durumunuzdan emin değilseniz, elektrik dağıtım şirketinize danışarak sayacınızın çok zamanlı tarifeye uygun olup olmadığını öğrenebilirsiniz.

Tek zamanlı ve çok zamanlı elektrik tarifesi tüketim ölçümü ve faturalandırması nasıl yapılır?

Tarifeye göre faturalandırma yöntemi farklılık gösterir:

Tek zamanlı tarifede: Ay boyunca tüketilen elektrik enerjisi için tek bir endeks değeri kullanılır. Sayaçtan okunan toplam kWh tüketimi, EPDK’nın belirlediği tek zamanlı birim fiyatla çarpılır. Eğer kademeli tarife uygulanıyorsa (mesken aboneleri için), faturada toplam tüketim düşük kademe ve yüksek kademe olarak iki dilime ayrılır: günlük ortalama 8 kWh’e kadar olan kısmı düşük fiyatla, kalan kısmı yüksek fiyatla hesaplanır (bkz. kademeli tarife sorusu). Ölçüm açısından sayaç tek endeks okur ve fatura dönem sonu – dönem başı farkı üzerinden hesaplama yapılır. Faturada tarifeniz genellikle “Tek zamanlı” olarak belirtilir ve kWh başına birim fiyat tek satırda gösterilir.
Çok zamanlı tarifede: Elektronik sayaç, günün üç zaman dilimi için ayrı endeks değerleri tutar (T1-Gündüz, T2-Puant, T3-Gece şeklinde). Fatura dönemi sonunda dağıtım görevlisi veya otomatik okuma sistemi, her dilimde ne kadar kWh tüketildiğini ayrı ayrı okur. Ardından her dilimdeki tüketim, o dilimin birim fiyatı ile çarpılır ve üç dilimin tutarları toplanarak tek bir fatura tutarı elde edilir . Örneğin bir fatura döneminde 100 kWh gündüz, 50 kWh puant, 50 kWh gece tüketilmişse; bu miktarlar kendi tarifeleri ile değerlendirilip toplanır. Faturanızda genellikle her dilim ayrı satırda gösterilir (örn. “Gündüz X kWh, birim fiyat Y TL; Puant A kWh, birim fiyat B TL; Gece C kWh, birim fiyat D TL” şeklinde). Toplam tutar bu hesapların toplamıdır. Not: Çok zamanlı tarife seçen aboneler tek birleştirilmiş fatura alır; ayrı ayrı üç fatura çıkmaz .

Her iki tarife türünde de dağıtım bedeli, vergiler ve fonlar tüketilen toplam kWh üzerinden eklenir. Tek zamanlı veya çok zamanlı olmanız, dağıtım bedeli birim fiyatını değiştirmez – sadece aktif enerji birim fiyatlarınız değişkendir. Örneğin EPDK tarifesine göre dağıtım bedeli ve vergiler 2025’te tüm mesken aboneleri için sabit oranda uygulanmaktadır . Dolayısıyla faturanıza, tarifeniz ne olursa olsun aynı oranda elektrik tüketim vergisi, TRT payı, enerji fonu ve %18 KDV gibi yasal yükümlülükler eklenir. Sonuç olarak, çok zamanlı tarife abonesi de tek zamanlı abonesi de aynı vergisel oranları öder; farklılık sadece enerji bedelinin hesaplanışındadır.

Son olarak, çok zamanlı tarifede faturada görünen toplam tutar tek zamanlıya göre üç kalemden oluşur gibi gözükse de bunların toplamı nihai tutardır. Örneğin Ocak ayında çok zamanlı tarifede olan bir abonenin faturasında “Gündüz: 120 kWh = 378 TL, Puant: 60 kWh = 277 TL, Gece: 90 kWh = 177 TL” gibi satırlar yer alabilir ve bunların toplamı (378+277+177) üzerinden vergi/dağıtım eklenerek son tutar hesaplanır. Tek zamanlıda ise benzer tüketim için “Toplam 270 kWh” tek kalemde belirli bir tutarla çarpılır, sonra vergi/dağıtım eklenir. Her iki durumda da fatura detaylarını dikkatlice okuyarak hangi tarife diliminde ne kadar tüketim yaptığınızı ve ücretlendirildiğini görebilirsiniz.

Tek zamanlı ve çok zamanlı elektrik tarifesi’ne geçiş ve tarife değişikliği nasıl yapılır?

Tarife değişikliği yapmak oldukça basit bir işlemdir ve herhangi bir cezai şart içermez. Tek zamanlıdan çok zamanlıya veya çok zamanlıdan tek zamanlıya geçmek için bağlı bulunduğunuz görevli elektrik tedarik şirketine başvurmanız yeterlidir. Başvuruyu genellikle şu yollarla yapabilirsiniz:

Müşteri hizmet merkezine başvuru: Bölgenizdeki elektrik perakende satış şirketinin (CK Enerji, Enerjisa, Kolay, Sepaş vb. gibi görevli tedarikçiler) müşteri hizmetleri merkezine kimlik ve abone bilgilerinizle giderek yazılı başvuruda bulunabilirsiniz . Orada dolduracağınız tarife değişikliği formu ile talebiniz alınır.
İnternet veya mobil uygulama: Birçok elektrik şirketi tarife değişikliği talebini çevrim içi olarak alabilmektedir. Şirketin resmi web sitesindeki online işlem merkezi veya mobil uygulaması üzerinden tarife değişikliği başvurusu yapma imkânı vardır . Örneğin bazı şirketler “Tarife Değişikliği” başlıklı formları siteye koymuştur; buradan gerekli bilgileri doldurup göndererek işlemi tamamlayabilirsiniz.
Telefonla arayarak: Görevli tedarikçinizin çağrı merkezini arayarak sesli onayla tarife değişikliği talebi oluşturabilirsiniz . Türkiye genelinde enerji şirketlerinin 444’lü veya 0850’li müşteri hizmet numaraları mevcuttur. Kimlik doğrulaması yapıldıktan sonra tarife değişikliği talebinizi operatör aracılığıyla verebilirsiniz.

Başvuru yaparken sizden herhangi bir ücret talep edilmez; tarife değişikliği işlemi ücretsizdir. Ayrıca yeni bir sözleşme imzalamanız gerekmez, mevcut perakende satış sözleşmeniz devam eder (sadece tarife sınıfınız değişir). Başvurunuzu yaptıktan sonra şirket tarafından talebin alındığına dair onay verilir. Değişiklik o anki fatura dönemi sonunda gerçekleştirilecektir (yani hemen ertesi gün değil, bulunduğunuz okuma döneminin bitiminde geçerli olur, bkz. sonraki soru) .

Önemli: Tarife değişikliği yapmadan önce sayacınızın çok zamanlı tarifeye uygun olduğundan emin olun (eğer tek zamanlıdan çok zamanlıya geçecekseniz). Uygun değilse, başvuru esnasında şirket bunu tespit edip öncelikle sayaç değişimi yönlendirmesi yapacaktır. Uygun sayaç varsa, değişiklik talebiniz işleme alınır. Ayrıca yılda en fazla iki kez tarife değişikliği yapabileceğinizi unutmayın (bu sınıra dikkat ederek planlama yapınız). Bu konulara özen göstererek başvurunuzu tamamladıktan sonra, tarifeler arası geçişiniz sorunsuz bir şekilde gerçekleşecektir.

Tek zamanlı ve çok zamanlı elektrik tarifesi’ne geçiş ve tarife değişikliği nasıl yapılır?

Tek zamanlı ve çok zamanlı elektrik tarifesi yılda en fazla kaç defa değiştirilebilir?

EPDK’nın elektrik piyasası tüketici mevzuatına göre, bir abone bir takvim yılı içinde en fazla 2 kez tarife değişikliği yapabilir . Yani Ocak’tan Aralık’a kadar olan dönem içerisinde en fazla iki defa tek zamanlıdan çok zamanlıya geçiş (veya tam tersi) talebinde bulunabilirsiniz. İki hakkınızı kullandıktan sonra, üçüncü bir değişiklik isteğiniz olursa bunun için bir sonraki takvim yılının başlamasını beklemeniz gerekir.

Bu kısıtlama, tarife değişikliklerinin çok sık yapılarak sistemin suistimal edilmesini önlemek amacıyla getirilmiştir. Örneğin bir abonenin her ay tarife değiştirip kendi lehine fiyat avantajı yakalamaya çalışması engellenir. Dolayısıyla tüketicilerin tarife seçimini dikkatli yapmaları ve aynı yıl içinde en fazla bir kez geri değiştirebileceklerini göz önünde bulundurmaları önemlidir.

Not: Tarife değişikliği hakkı hem tek zamanlıdan çok zamanlıya geçişi hem de çok zamanlıdan tek zamanlıya dönüşü kapsar. Toplamda iki adet değişiklik (örneğin Ocak ayında çok zamanlıya geçip, ilerleyen aylarda tekrar tek zamanlıya dönmek) yapılabilir. Ayrıca Yeşil Tarife gibi farklı tarife türlerine geçiş de bu sınıra tabidir – yeşil tarifeye geçme talebi de yılda en fazla iki kez yapılabilir .

Yılda iki defa sınırı, takvim yılı bazında sıfırlanır. Örneğin Aralık ayında ikinci değişikliğinizi yaptıysanız, Ocak ayı itibarıyla yeni yıl başladığında tekrar değişiklik haklarınız 2 olarak yenilenir. Ancak art arda ay içinde değişiklik yapılamayabileceğini de pratikte unutmayın; genellikle bir değişiklik yaptıktan sonra yeni tarifenizle en az bir fatura dönemi geçirmeniz söz konusu olur.

Tek zamanlı ve çok zamanlı elektrik tarifesi’nde kademeli tarife uygulaması nasıldır?

Kademeli tarife, konut aboneleri için 2022 yılından itibaren uygulanmaya başlanan ve belirli bir tüketime kadar düşük, üzerindeki tüketime yüksek birim fiyat öngören yapıdır. EPDK, elektrik faturalarında dar gelirli tüketicileri korumak amacıyla konutlarda günlük ortalama tüketimin belli bir kısmını daha düşük fiyatla, aşan kısmını ise yüksek fiyatla ücretlendirmektedir .

Tek zamanlı tarifede kademeli uygulama: Mesken tek zamanlı abonelerde aylık belli bir sınır (günlük 8 kWh, aylık ~240 kWh) düşük kademe olarak belirlenmiştir . Bu limite kadar olan tüketim “düşük kademeli tarife” fiyatıyla, limiti aşan kısım ise “yüksek kademeli tarife” fiyatıyla hesaplanır . Örneğin Ocak 2025’te konutlar için 240 kWh’e kadar yaklaşık %30 daha düşük birim fiyat, üzeri için daha yüksek fiyat uygulanmaktadır. 2022 başında ilk yürürlüğe girdiğinde günlük limit 5 kWh (aylık 150 kWh) idi; sonra 7 kWh (210 kWh/ay) ve ardından 8 kWh (240 kWh/ay) seviyesine çıkarılmıştır . Tek zamanlı tarife faturalarında, eğer tüketiminiz bu eşiği aşıyorsa, faturada genellikle “düşük kademe X kWh … TL, yüksek kademe Y kWh … TL” şeklinde bir ayrım görülür.
Çok zamanlı tarifede kademeli uygulama: Çok zamanlı (üç zamanlı) tarifelerde konutlar için kademeli tarife uygulanmamaktadır . Yani tüketiminiz ne kadar olursa olsun, çok zamanlı tarife kullanıyorsanız tüm kWh tüketiminiz ilgili saat dilimlerinin kendi fiyatları üzerinden faturalandırılır. Düşük-yüksek kademe ayrımı yapılmaz. 2022 yılında bu durum gündeme gelmiş; örneğin Ocak 2022’de tek zamanlı tarifede 210 kWh’e kadar %52 zam, üstüne %127 zam oranı varken çok zamanlı tarifede tüketimin tamamına %127 zam uygulanması eleştirilmiştir . Elektrik Mühendisleri Odası o dönemde çok zamanlı tarife kullanan konut abonelerinin aynı miktar enerjiye tek zamanlılara göre çok daha fazla ödeme yaptığını belirterek çok zamanlı tarifeye de kademeli dilim eklenmesi çağrısında bulunmuştur . Ancak güncel durumda da çok zamanlı tarifeye ayrı bir kademe dilimi eklenmiş değildir.

Özetle, tek zamanlı tarifede kademeli fiyat avantajı (belirli bir tüketime kadar daha düşük birim fiyat) söz konusuyken, çok zamanlı tarifede tüm tüketim tek kademede (yüksek tarifeden) değerlendirilir . Bu yüzden özellikle yüksek elektrik tüketimi olan konut aboneleri, eğer tüketimlerini ucuz saatlere kaydıramıyorlarsa, kademeli avantajdan yararlanmak için tek zamanlı tarifeyi tercih etmektedir. İleride EPDK çok zamanlı tarifeye de kademeli yapı getirmedikçe, iki tarife arasındaki bu uygulama farkı devam edecektir.

Tek zamanlı ve çok zamanlı elektrik tarifesi ile gece saatlerinde elektrik kullanımı tasarruf sağlar mı?

Gece geç saatlerde elektrik kullanmak, ancak çok zamanlı tarifedeyseniz faturanızda tasarruf sağlar. Çünkü çok zamanlı tarifede 22:00–06:00 arası (gece dönemi) birim fiyat diğer saatlere göre belirgin şekilde düşüktür (örneğin 2025’te gece birim fiyatı, puant saatlerinkinin yarısından bile azdır). Bu nedenle, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi, elektrikli ısıtıcı gibi yüksek tüketimli cihazları gece çalıştırmak, çok zamanlı tarifede toplam maliyetinizi düşürebilir. Özellikle puant dönemde çalıştırmak yerine gece çalıştırdığınız her kWh, yaklaşık üçte biri fiyatına gelebilir.

Ancak tek zamanlı tarifede iseniz, gece saatlerinde tüketim yapmanın faturanıza pozitif bir etkisi olmayacaktır. Tek zamanlı tarifede günün her saati aynı birim fiyat olduğundan, gece yarısı da kullansanız öğlen de kullansanız kWh başına aynı ücreti ödersiniz. Dolayısıyla tek zamanlı tarife kullanan bir abonede gece tüketimi özel bir tasarruf sağlamaz – sadece toplam kullanım miktarını azaltmak tasarruf getirebilir.

Bu konuda sık yapılan bir yanlış anlaşılma, tarife değiştirmeden sadece cihazları gece kullanmanın faturayı düşüreceği düşüncesidir. Gerçekte, “gece elektriği” indiriminden yararlanmak için çok zamanlı tarife seçmiş olmanız gerekmektedir; aksi halde gece saatlerinde kullanacağınız elektrik de standart tek zamanlı tarife üzerinden ücretlendirilir . Örneğin mevcut tarifeniz tek zamanlı ise, çamaşır makinesini gece 1’de çalıştırmak ile akşam 8’de çalıştırmak arasında maliyet farkı yoktur.

Sonuç olarak:

Çok zamanlı tarife kullanıcıları için enerji tüketimini gece saatlerine kaydırmak önemli bir tasarruf yöntemidir. Bu sayede gündüz veya özellikle puantın yüksek fiyatlarından kaçınılmış olur.
Tek zamanlı tarife kullanıcıları için ise tüketimin zamanlaması faturayı etkilemez; tasarruf, ancak gereksiz kullanımdan kaçınma ve toplam tüketimi azaltma ile sağlanabilir.

Örneğin çok zamanlı tarifede olan bir kişi, elektrikli su ısıtıcısını zamanlayıcı ile gece 03:00’de çalıştırarak ısıtmayı bu ucuz dönemde yapabilir. Böylece gün boyu sıcak su ihtiyacı için pahalı tarifede enerji harcamamış olur. Tek zamanlı tarifede olan biri için ise aynı stratejinin birim maliyet farkı yoktur (yalnızca toplam tüketim düşerse tasarruf oluşur). Bu yüzden gece saatlerinin ucuzluğundan yararlanmak isteyenlere önerilen, mutlaka tarife değiştirip çok zamanlı yapmaları ve ardından kullanım alışkanlıklarını bu saatlere kaydırmalarıdır.

Tek zamanlı ve çok zamanlı elektrik tarifesi kullanırken tasarruf etmek için nelere dikkat edilebilir?

Elektrik faturalarınızı düşürmek için tarife seçiminizin yanı sıra tüketim alışkanlıklarınızı optimize etmeniz de önemlidir. İşte her iki tarife türünde tasarruf sağlayabilecek bazı ipuçları:

Çok zamanlı tarifede tüketimi ucuz saatlere kaydırın: Üç zamanlı tarife kullanıyorsanız, özellikle gece (22:00–06:00) dilimini avantajınıza kullanın . Yüksek elektrik harcayan işleri (çamaşır yıkama, bulaşık yıkama, ütü yapma, elektrikli araç şarjı vb.) mümkünse gece tarifesinde gerçekleştirin. Ayrıca gündüz (06:00–17:00) tarifesi de puanta göre daha ucuz olduğundan, akşam 17-22 arasını değil gündüz saatlerini tercih etmek de maliyeti azaltır. Örneğin çok zamanlı tarifedeyseniz çamaşır makinesini akşam 19:00’da değil sabah veya öğlen saatlerinde çalıştırmak avantajınıza olacaktır .
Puant dönemde tüketimi azaltın: Çok zamanlı tarifede en pahalı dönem olan 17:00–22:00 aralığında elektrik kullanımını mümkün mertebe düşürün. Bu saatlerde elektrikli ocak, fırın, ütü, elektrikli soba gibi yüksek güçlü cihazları aynı anda kullanmaktan kaçının. Yemek pişirmeyi biraz erken ya da geç saate almak, ütüyü akşam yerine sabah yapmak gibi ufak değişiklikler bile toplam maliyeti azaltır.
Tek zamanlı tarifede genel tasarruf önlemleri alın: Tek zamanlı tarife kullanıcısı iseniz saat dilimi fark etmeksizin toplam tüketimi düşürmeye odaklanmalısınız. Gereksiz yanan lambaları kapatmak, enerji tasarruflu LED ampuller kullanmak, kullanılmayan elektronik cihazları prizden çekmek gibi klasik önlemler faturanızda doğrudan tasarruf sağlar . Aynı işi daha az elektrik harcayarak yapmanın yollarını arayın (örneğin klimayı 1-2 derece daha yüksek sıcaklığa ayarlamak, buzdolabı ayarını optimum seviyede tutmak vb.).
Kademeli sınırı göz önünde bulundurun: Tek zamanlı tarifede aylık 240 kWh (günlük 8 kWh) sınırını aşmamak, birim fiyatın artmaması için önemlidir. Eğer tüketiminiz bu sınır civarındaysa, yüksek kademe fiyatına geçmemek için tasarruf ederek tüketimi biraz azaltmaya çalışın. Örneğin elektriği daha verimli kullanarak 250 kWh yerine 230 kWh tüketim yapabilirseniz, faturanızın önemli kısmı düşük fiyattan hesaplanacaktır.
Cihazların zamanlayıcı ve akıllı özelliklerini kullanın: Birçok ev aletinde gecikmeli çalıştırma veya zamanlama özelliği vardır. Çok zamanlı tarifede bu özellikleri kullanarak cihazları ucuz zaman dilimlerinde çalışır hale getirebilirsiniz. Örneğin çamaşır makinesini gece 03:00’de başlayacak şekilde programlamak, su ısıtıcı termosifonu gece çalışacak bir zaman saati ile donatmak gibi çözümler tasarrufa yardımcı olur.
Genel enerji verimliliği önlemleri: Hem tek hem çok zamanlı tarife için geçerli olmak üzere; evinizin yalıtımını iyileştirmek (elektrikli ısıtıcı/klima kullanıyorsanız), verimli sınıf (A++ veya üzeri) elektronik aletler tercih etmek, gereksiz elektrik tüketen cihazları yenilemek gibi yatırımlar uzun vadede faturalarınızı düşürecektir . Örneğin eski bir buzdolabını enerji tasarruflu yenisiyle değiştirmek, sürekli çalıştığı için ciddi elektrik kazancı sağlar.

Unutmayın, tasarrufun anahtarı bilinçli tüketimdir. Çok zamanlı tarifede bu, kullanım zamanlarınızı optimize etmek iken; tek zamanlı tarifede gereksiz tüketimi kısmaktır. Ayrıca, fatura ve sayaç takibi yaparak hangi alışkanlıklarınızın ne kadar tüketim getirdiğini gözlemlemek, tasarruf çabalarınızı daha etkin hale getirecektir. Düzenli bakım (klimaların filtre temizliği, buzdolabı lastik kontrolü vs.) da cihazların verimli çalışmasını sağlayarak enerji israfını önler. Tüm bu adımlar sayesinde, seçtiğiniz tarifeden bağımsız olarak elektrik faturanızda düşüş görebilirsiniz.

Tek zamanlı ve çok zamanlı elektrik tarifesi aboneliğimde hangi tarifeyi kullandığımı nasıl öğrenebilirim?

Hangi tarife türünde olduğunuzu öğrenmenin en kolay yolu, mevcut elektrik faturanızın detaylarını incelemektir. Faturanızda genellikle “Tarife” veya “Tarife Türü” şeklinde bir ibare bulunur. Bu kısımda “Tek Terimli Tek Zamanlı” veya “Tek Terimli Çok Zamanlı” gibi ifadeler yazar. Eğer “çok zamanlı” ibaresini görüyorsanız, tarifeniz çok zamanlı (üç zamanlı) demektir. “Tek zamanlı” yazıyorsa tarifeniz tek zamanlıdır. Bazı faturalar doğrudan “Tarife: Tek zamanlı” veya “Tarife: Çok zamanlı” diye belirtir, bazılarında ise üç zamanlı tarifede olduğunuzu faturadaki tüketim dökümünden de anlayabilirsiniz:

Çok zamanlı tarife faturalarında ayrı zaman dilimlerinde tüketilen enerji listelenir (örneğin faturanızda “Gündüz XXX kWh, Puant YYY kWh, Gece ZZZ kWh” gibi bir tablo bulunur). Bu, sizin çok zamanlı tarifede olduğunuzun göstergesidir . Tek zamanlı faturada ise genellikle böyle bir ayrım yer almaz, tek bir toplam kWh tüketimi gösterilir. (Not: Kademeli tarife nedeniyle tek zamanlı faturada düşük ve yüksek kademe kWh ayrımı olabilir, ancak bunlar zaman dilimiyle ilgili değil, miktarla ilgilidir.)

Eğer faturanız elinizde değilse, elektrik dağıtım/ticaret şirketinizin müşteri hizmetlerini arayarak da tarife türünüzü sorabilirsiniz. Abone numaranızı vererek hangi tarifede kayıtlı olduğunuzu öğrenmeniz mümkündür. Bazı şirketlerin online müşteri portallarında da tarife bilgileriniz görüntülenebilir.

Ayrıca elektrik sayacınızın ekranından da ipucu alabilirsiniz. Dijital sayaçlar genellikle tarife modlarını gösterir. Eğer sayaç ekranınız sırayla T1, T2, T3 tüketimleri gösteriyorsa, çok zamanlı tarifedesiniz demektir (sayaç bu değerleri kaydediyordur). Sayaç tek bir toplam değer gösteriyorsa muhtemelen tek zamanlı tarifedesiniz. Ancak bu yöntem her zaman kesin sonuç vermeyebilir; en doğrusu fatura veya şirket bilgisi ile teyit etmektir.

Sonuç olarak, faturanıza bakmak bir abonelerin hangi tarifeyi kullandığını anlamasının en pratik yoludur . Düzenli faturanızdaki tarife bilgisini kontrol ederek, gerekirse gerektiğinde uygun başvuruları yapabilirsiniz.

Tek zamanlı ve çok zamanlı elektrik tarifesi değişikliğinde dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

Tarife değiştirirken ve sonrasında bazı konulara dikkat etmek, istenmeyen sürprizleri önleyecektir:

Değişiklik süresi: Tarife değişikliği talebiniz hemen aynı gün yürürlüğe girmez. Başvuru yaptıktan sonra, içinde bulunduğunuz okuma dönemi sonuna kadar mevcut tarifeniz devam eder; değişiklik bir sonraki fatura döneminden itibaren geçerli olur . Örneğin talebinizi ay ortasında verdiyseniz, ay sonuna kadar eski tarifenizle faturalandırılıp, sonraki aydan itibaren yeni tarifeniz uygulanacaktır. Bu yüzden değişiklikten sonraki ilk tam dönem faturanızı yeni tarifenize göre değerlendirin.
Sayaç uyumluluğu: Çok zamanlı tarifeye geçişte sayacınızın uygun olduğundan emin olun. Eğer dijital sayaç yoksa önceden dağıtım şirketine sayaç değişimi için başvurun. Uygun sayaç olmadan yapılan tarife değişikliği talebi, teknik olarak gerçekleşmeyecektir (şirket sizi bilgilendirip önce sayaç takar). Sayaç takıldıktan sonra tarifenizin değiştiğini kontrol edin (ilk çok zamanlı faturanızı inceleyin).
Kullanım alışkanlıkları: Özellikle tek zamanlıdan çok zamanlıya geçiyorsanız, yeni tarifenizde avantaj sağlamak için kullanım alışkanlıklarınızı ayarlayın. Değişiklik sonrası ilk ayda gündüz/gece kullanım oranlarınızı takip edin. Eğer hala tüketiminiz büyük oranda puant dönemdeyse, yüksek tarifeden fazla ödeme yapıyor olabilirsiniz. Bu durumda gerekirse kullanımınızı yeniden planlayın veya tekrar tek zamanlıya dönmeyi düşünün. Yani tarife değişikliğiyle birlikte tüketim davranışınızı da gözden geçirin.
Değişiklik hakkı sınırı: Yılda en fazla 2 kez tarife değiştirebileceğinizi unutmayın (önceki soruda anlatıldı). İlk değişikliği yaptıktan sonra memnun kalmazsanız bir hakkınız daha vardır. Ancak ikinci değişiklikten sonra aynı yıl içinde tekrar değiştiremezsiniz. Bu yüzden ilk değişiklik sonrası faturanızı dikkatle değerlendirip karar verin.
Fatura kontrolü: Tarife değişikliğinden sonraki ilk faturalarınızı ayrıntılı kontrol edin. Doğru tarife üzerinden ücretlendirme yapıldığını teyit edin. Bazı durumlarda geçiş dönemi faturasında karışıklık olabilmektedir (örneğin sayaç okuma döneminin ortasına denk gelen değişimlerde kısmi uygulama gibi). Eğer faturanızda bir tutarsızlık görürseniz vakit kaybetmeden tedarikçiyle iletişime geçin.
Sözleşme/abonelik durumu: Tarife değişikliği mevcut aboneliğinizi etkilemez; depozito, sözleşme süresi vb. konular değişmez. Yalnızca tarife sınıfınız değiştiği için, faturanıza esas birim fiyatlar farklılaşır. Bu nedenle değişiklik sırasında sizden yeni bir taahhüt imzalamanız isteniyorsa (özellikle serbest tüketici olarak tedarikçi değiştirirken olabilir) şartları dikkatlice okuyun. Ancak ulusal tarife kapsamında tek/çok zamanlı geçişte ek taahhüt yoktur.
Başvuru belgesi ve takibi: Başvurunuzu yaptığınızda size verilen formun veya onayın bir nüshasını saklayın. Olası bir aksaklıkta başvuru yaptığınızı kanıtlamak için elinizde belge olması iyidir. Ayrıca değişiklik sürecini (örneğin online başvuru yaptıysanız sistem üzerinden) takip edin; genellikle birkaç gün içinde talebiniz onaylanır veya işlem durumu müşteri hizmetlerinden öğrenilebilir.

Bu noktalara dikkat ederek tarife değişikliğini gerçekleştirmek, sorunsuz bir geçiş ve beklediğiniz faydayı elde etmenizi sağlayacaktır. Özellikle çok zamanlı tarifeye geçişte ilk dönemlerde kullanımınızı takip ederek, gerçekten tasarruf edip etmediğinizi değerlendirmek önemlidir. Eğer beklediğiniz tasarruf gerçekleşmiyorsa, bir sonraki değişiklik hakkınızı zaman kaybetmeden kullanmak isteyebilirsiniz.

Tek zamanlı ve çok zamanlı elektrik tarifesi hangi mevzuata göre belirlenir?

Elektrik tarifelerinin belirlenmesi ve uygulanması, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından yapılan düzenlemelerle yürütülür. Yasal dayanak olarak 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun ilgili maddeleri ile EPDK’nın çıkardığı yönetmelikler bulunmaktadır. Özellikle EPDK’nın Elektrik Piyasası Tarifeler Yönetmeliği ve Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği gibi mevzuatında tek zamanlı ve çok zamanlı tarife tanımları ve usulleri yer alır . Örneğin bu düzenlemelerde tek zamanlı tarife “günün tüm saatlerinde tüketim için tek bir fiyat uygulanan tarife”, çok zamanlı tarife ise “günün farklı zaman dilimlerinde farklı fiyat uygulanan tarife” şeklinde tarif edilir .

Her yıl ve her çeyrek dönemde elektrik tarifeleri EPDK Kurul kararlarıyla belirlenir. EPDK, dağıtım şirketleri ve görevli tedarik şirketlerinden gelen maliyet verilerini değerlendirerek ulusal tarife tablolarını onaylar ve yayımlar. Bu tarifelerde mesken, ticarethane, sanayi vb. abone grupları için tek zamanlı ve çok zamanlı enerji bedelleri, dağıtım bedelleri ve vergi/fon oranları açıkça ortaya konur. Tarifeler Resmî Gazete’de veya EPDK’nın internet sitesinde duyurulur.

Dolayısıyla elektrik faturalarınızda gördüğünüz birim fiyatlar, doğrudan doğruya EPDK’nın belirlediği ulusal tarifelere dayanır . Görevli tedarik şirketleri bu fiyatların üzerine kendi karlarını koyamazlar, sadece EPDK tarifesini uygularlar (serbest tüketici anlaşması yapmadığınız sürece). Örneğin 2025 yılı birinci çeyrek tarifeleri EPDK Kurulu tarafından onaylanmış ve tüm Türkiye’deki abonelere duyurulmuştur.

Özetle, tek zamanlı ve çok zamanlı tarifenin varlığı ve şartları kanun ve yönetmeliklerle sabittir, fiyatları ise EPDK kararlarıyla düzenli olarak belirlenir. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu hem tarife yapısını (kademeli tarife dahil) hem de fiyat seviyelerini düzenleyen yetkili kamu kurumudur. Tüketiciler de hak ve yükümlülüklerini bu mevzuat çerçevesinde edinirler. Mevzuattaki güncellemeler (örneğin kademeli tarife limit değişikliği, vergi oranları, tarife tanımları) EPDK’nın resmi açıklamalarıyla kamuoyuna duyurulur.

Tek zamanlı ve çok zamanlı elektrik tarifesi’nde puant dönemi nedir?

Puant dönemi, elektrik tarifelerinde günün en yüksek talep görülen zaman dilimini ifade eder. Konut aboneleri için puant dönem, 17:00–22:00 saatleri arası olarak tanımlanmıştır . Bu saatler özellikle akşam iş çıkışı sonrası evlerde ve işyerlerinde elektrik kullanımının zirveye ulaştığı, dolayısıyla elektrik sisteminde yükün en fazla olduğu zaman aralığıdır.

Puant döneminin özelliği, elektrik enerjisinin birim fiyatının en yüksek olduğu dilim olmasıdır. Çünkü elektrik üretim maliyetleri de talebin yoğun olduğu bu saatlerde artar; daha pahalı üretim kaynakları devreye girer, piyasa fiyatları yükselir. EPDK’nın çok zamanlı tarife yapısında, bu yüksek maliyeti yansıtabilmek ve tüketicileri bu saatlerde tasarrufa teşvik etmek amacıyla puant dilimine en yüksek birim fiyat tanımlanmıştır. Örneğin 2025 tarifelerinde puant dönemi birim fiyatı, gündüzün yaklaşık %50, gecenin ise yaklaşık %130 üzerindedir (4,62 TL/kWh civarı, en pahalı dilim) .

Puant dönem kavramı sadece çok zamanlı tarifeye özgüdür. Tek zamanlı tarife kullanan aboneler için “puant” saatler özel olarak fiyata yansımaz; onlar için her saat aynı tarifedir. Ancak elektrik sektöründe genel anlamda da puant saatler, şebekedeki yükün en yoğun olduğu kritik periyot olarak izlenir. Talebin zirve yaptığı bu saatlerde elektrik arz talep dengesi zorlanabileceğinden, talep tarafı yönetimi adı verilen uygulamalar ile kullanıcıların puantta tüketimi azaltması teşvik edilir. Çok zamanlı tarifenin yüksek fiyatı da bu yönetim araçlarından biridir (kullanıcıya ekonomik sinyal vererek tüketimini mümkünse bu saatlere denk getirmemesini sağlar) .

Türkiye’de puant dönemi hafta içi ve hafta sonu ayrımı olmadan her gün aynıdır (17-22 arası). Bazı ülkelerde hafta sonları puant farklı tanımlansa da ülkemizde konut tarifelerinde böyle bir ayrım yoktur . Resmî tatillerde de tarifeler standarttır.

Sonuç olarak puant dönemi, günlük tüketimin doruk noktası olup, çok zamanlı tarifede en pahalı zaman dilimidir. Elektrik faturanızı düşürmek istiyorsanız, eğer çok zamanlı tarifedeyseniz bu saatlerdeki kullanımı kısmak en etkili yöntemlerden biridir. Puant döneminde mümkün mertebe enerji tasarrufu yapmak, hem sizin maliyetinizi azaltacak hem de ülke genelinde elektrik şebekesine dengelenme açısından katkı sağlayacaktır.

Tek zamanlı ve çok zamanlı elektrik tarifesi değişikliği talebi ne zaman yürürlüğe girer?

Tarifenizi değiştirmek için başvurduktan sonra, yeni tarifeniz bir sonraki fatura döneminden itibaren geçerli olur . Bu, pratikte şu anlama gelir: Eğer içinde bulunduğunuz okuma periyodu (genellikle ~30 günlük faturalandırma dönemi) devam ediyorsa, dönem sonuna kadar mevcut tarifeniz üzerinden hesaplama yapılır. Sayaç görevlisi dönem sonunda geldiğinde, o tarihe kadarki tüketiminizi eski tarifenizle faturalandırır; değişiklikten sonraki ilk tam dönem yeni tarife uygulanmaya başlar.

Örneğin, Ocak ayının 10’unda çok zamanlı tarifeden tek zamanlıya geçmek için başvurdunuz diyelim. Sayaç okuma tarihiniz her ayın 1’i ise, Ocak ayı tüketiminiz (1-31 Ocak arası) çok zamanlı tarifeye göre hesaplanır ve Şubat başında gelen faturada bu görülür. 1 Şubat’tan itibaren ise tek zamanlı tarifeniz devreye girer ve Şubat tüketiminiz tek zamanlı olarak faturalandırılır. Yani Şubat sonunda gelecek faturada yeni tarifenizin etkisini görürsünüz. Aynı mantıkla, eğer tam fatura kesim gününde veya çok kısa süre öncesinde başvurduysanız, değişiklik bir sonraki döneme kalabilir.

Tarife değişiklik süreci EPDK düzenlemelerine göre şöyledir: Başvuru yapıldığında, talebiniz kayıt altına alınır ve dönem sonu endeksi tespit edilerek o dönemin faturası eski tarifeden kesilir. Sonraki dönemin başlangıcından itibaren yeni tarifeniz aktif olur . Bu genellikle birkaç gün ila birkaç hafta içindeki bir zaman dilimidir (fatura döneminizin ne kadar kaldığına bağlı). Elektrik şirketleri, ilk yeni fatura çıkana kadar tarife değişikliğinizi teyit eden bir bildirim de gönderebilirler.

Eğer tarife değişikliği başvurunuzun üzerinden makul bir süre geçtiği halde hala eski tarife ile faturalandığınızı fark ederseniz, vakit kaybetmeden elektrik tedarikçinize durumu iletin. Sistemsel bir gecikme veya hata olabilir. Normalde düzenlemelere göre en geç bir sonraki fatura döneminde değişiklik yapılmış olmalıdır .

Sonuç olarak sabırlı olup ilk yeni faturayı beklemek gerekir. Değişiklik anlık olmadığından, örneğin tam puant saatler başlamadan hemen önce çok zamanlı tarifeye geçip avantaj sağlamak gibi bir durum söz konusu değildir. Planlamanızı bir dönem önceden yapmalısınız. Dönem kavramı da genellikle 1 ay civarı olduğundan, tarife değişikliği etkisi bir sonraki ayın faturasında görülür diyebiliriz.

Tek zamanlı ve çok zamanlı elektrik tarifesi uygulamasının amacı nedir?

Çok zamanlı tarife uygulamasının temel amacı, elektrik tüketimini gün içindeki talep dalgalanmalarına göre yönlendirmek ve talep tarafı yönetimi sağlamaktır . Elektrik şebekesinde özellikle akşam saatlerinde oluşan puant yükün azaltılması, gece gibi düşük talep dönemlerinde kullanımın teşvik edilmesi hedeflenir. Bunu sağlamak için fiyat sinyalleri kullanılır: Pahalı puant tarifesi, kullanıcıyı o saatlerde tüketimi kısma yönünde motive ederken; ucuz gece tarifesi, tüketimi daha fazla geceye kaydırması için teşvik edici olur . Bu sayede şebeke dengesi daha rahat korunur, yüksek talebi karşılamak için devreye giren pahalı santrallere ihtiyaç azalabilir.

Tüketici açısından bakıldığında, çok zamanlı tarifenin amacı aynı zamanda kullanıcıya seçme özgürlüğü ve tasarruf imkânı sunmaktır. Eğer bir kullanıcı esnek davranabilirse, daha ucuz saatlerde elektrik kullanarak faturasını düşürebilir. Tek zamanlı tarife herkes için tek tip fiyat sunarken, çok zamanlı tarife “fiyatı zamanla çeşitlendirerek” bazı tüketicilerin daha bilinçli kullanım yoluyla kazanç elde etmesine olanak verir. Bu, bir nevi ödüllendirme mekanizmasıdır: Şebekeye yük olmayan (örneğin gece tüketen) kullanıcı daha az öder, yük olan (puantta tüketen) daha fazla öder.

Ayrıca enerji verimliliği ve tasarrufu da dolaylı amaçlardandır. Farklı fiyatlar, kullanıcıların elektrik kullanımını gözden geçirmesine yol açar. Pek çok kişi bu tarifeye geçince hangi cihazın ne zaman çalıştığına dikkat etmeye başlar, gereksiz tüketimleri tespit eder. Bu da genel bir enerji tasarrufu bilinci oluşturabilir.

Tek zamanlı tarifenin sürdürülmesinin amacı ise basitlik ve tüketici korumasıdır. Her tüketicinin kullanımını saatlere bölmesi pratik olmayabilir; tek zamanlı tarife seçeneği, özellikle tüketimini ayarlayamayan veya sürekli elektriğe ihtiyaç duyan abonelerin aşırı fatura mağduriyeti yaşamaması içindir. Devlet, tek zamanlı tarifeyi varsayılan seçenek yaparak (çoğu abone bunu kullanır) geniş kitleleri ani fiyat dalgalanmalarından korumayı da amaçlar. Bu tarife de bir bakıma sübvansiyonlu sayılabilir; zira puant dönemdeki yüksek maliyetler tüm güne yayılmış olur ve herkes ortalama bir fiyat öder .

Özetle, üç zamanlı tarife uygulaması bir enerji politikasının aracıdır: Elektriğin daha verimli ve dengeli kullanılmasını sağlamayı hedefler . Puant saatlerdeki yükü azaltıp arz güvenliğine katkıda bulunurken, tüketicilere de doğru zamanda kullanım yaparlarsa ödül (düşük fatura) sunar . Tek zamanlı tarife ise basitlik ve sosyal denge açısından sistemde yer alır. Her iki tarife birlikte sunularak tüketicilere seçim hakkı tanınmış olur. Sonuçta amaç, hem bireylerin hem de ülke genelinin elektrik kullanım profilini iyileştirmek, talebi daha yönetilebilir hale getirmektir .

Tek zamanlı ve çok zamanlı elektrik tarifesi’ne geçmek için sayaç değişimi gerekir mi?

Eğer hali hazırda elektronik (dijital) bir sayaç kullanıyorsanız, genellikle sayaç değişimine gerek kalmadan tarife değişikliği yapılabilir. Modern elektronik sayaçların çoğu, çok zamanlı ölçüm özelliğini donanımında barındırır ve uzaktan/yerinden programlama ile tek veya çok zamanlı moda geçirilebilir. Bu durumda, dağıtım şirketi tarife talebinizi aldığında mevcut sayacınızı çok zamanlı ölçüme uygun şekilde ayarlayacaktır.

Ancak kullanılan sayaç eski nesil mekanik diskli sayaç ise veya dijital olsa bile çok zamanlı ölçüm özelliği bulunmayan basit bir sayaç ise, çok zamanlı tarifeye geçiş için sayaç değişimi gerekebilir. EPDK’nın düzenlemelerine göre, çok zamanlı tarife uygulamasında sayacın zaman ayrımlı ölçüm yapabilmesi şarttır; aksi halde bu tarife uygulanamaz . Böyle bir durumda dağıtım şirketiniz, talebiniz üzerine sayacınızı uygun bir elektronik sayaçla değiştirmek zorundadır. Bu işlem genellikle tüketiciye ek bir maliyet yüklemez, rutin sayaç yenileme prosedürü gibi gerçekleştirilir (kimi durumlarda depozito bedelinden düşülen cüzi bir sayaç bedeli olabilir, bölgeye göre değişir).

Türkiye’de 2010’lardan bu yana yeni takılan sayaçların çoğu elektronik çok zamanlı sayaçtır. Dolayısıyla son 10-15 yılda yapılmış aboneliklerde zaten uygun sayaç bulunma olasılığı yüksektir. Eğer sayacınız dijital ekrana sahip ve üzerinde T1, T2, T3 göstergeleri varsa bu, çok zamanlıya hazır olduğu anlamına gelir. Bu gibi sayaçlarda geçiş için ayrı bir değişim gerekmez – sadece tarifeniz yazılımsal olarak çok zamanlıya çevrilir.

Sayaç değişimi gerekip gerekmediğini anlamak için: Başvuru esnasında tedarik şirketine danışabilirsiniz; sistemlerinde sayaç tipiniz kayıtlıdır. Ayrıca faturanızda veya tesisat belgelerinizde sayaç tipi yazabilir. “Elektronik sayaç” veya “çok zamanlı ölçüme uygun” gibi ibareler varsa değişim gerekmez.

Özetle:

Yeni ve elektronik sayaçlar: Genellikle değişim gerekmez, mevcut sayaçla tarife değişir.
Eski mekanik sayaçlar: Çok zamanlı tarife için değişim gerekir; dağıtım şirketi ücretsiz ya da mevzuata göre belirlenen koşullarda dijital sayaç takar.
Sayaç güncelleme: Bazı eski dijital sayaçlar da kalıcı yaz saati uygulamasına göre güncellenmemiş olabilir; bu durumda da tarife uygulanır ama saat dilimlerinde mevsime göre kayma olabilir (önceki saat dilimleri sorusunda değinildi). Bu sorun da sayaç ayarının güncellenmesiyle çözülür.

Sonuç olarak, tarife değişikliği talep ettiğinizde teknik bir engel yoksa sayaç değişimiyle uğraşmazsınız. Eğer engel varsa, dağıtım şirketi sizi bilgilendirip gerekli adımı atacaktır. Unutmamak gerekir ki sayacı uygun olmadığı halde çok zamanlı tarifede kalan abonelere fiilen tek zamanlı tarife uygulanmaya devam eder . Bu yüzden, tarife değiştirip değişmediğinizi ilk faturanızdan kontrol etmek de önemlidir (sayaç değişimi gerekti ama yapılmadıysa yine tek zamanlı ücret ödersiniz). Her halükarda, yetkili kuruluşlar sayaç uyumluluğunu sağlamakla yükümlüdür.

Tek zamanlı ve çok zamanlı elektrik tarifesi konusunda tüketicilerin yaptığı yaygın hatalar nelerdir?

Tarife seçimi ve kullanımı konusunda tüketiciler arasında bazı yanlış bilgiler ve hatalı uygulamalar yaygındır. İşte en sık karşılaşılan hatalar:

Hangi tarifede olduğunu bilmemek: Birçok abone, elektrik faturasındaki tarife bilgisini incelemediği için hangi tarifeyi kullandığını fark etmeyebiliyor. Örneğin çok zamanlı tarifede olduğunu bilmeden elektrik kullanan veya tersi durumlar yaşanabiliyor. 2022 başında yapılan bir araştırmada, on binlerce abonenin hangi tarifede olduğunu dahi bilmediği vurgulanmıştır . Bu durum, özellikle çok zamanlı tarifede olup yüksek fatura ödeyenlerin geç fark etmesine yol açabiliyor. Çözüm: Faturanızı düzenli kontrol edin ve tarifenizi öğrenin (gerekirse müşteri hizmetlerine sorun).
Gece kullanınca otomatik tasarruf beklemek: Bazı tüketiciler, tarife değiştirmeden sadece cihazları gece çalıştırarak faturalarının düşeceğini zanneder. Oysa tarifeniz tek zamanlı ise gece kullanımı hiçbir indirim sağlamaz (önceki sorularda değinildi). Yanlış inanış: “Gece 12’den sonra ucuz elektrik var, kullanırsam fatura düşer.” – Gerçek: Sadece çok zamanlı tarifede gece ucuzdur, tek zamanlıda fark yoktur . Bu nedenle, sırf gece kullanımıyla tasarruf bekleyip fakat tarife değiştirmeyenler hayal kırıklığı yaşar. Çözüm: Gece tüketiminden yararlanmak için mutlaka çok zamanlı tarife seçin.
Tarife değiştirip kullanım alışkanlığını değiştirmemek: Çok zamanlı tarifeye geçen bazı aboneler, kullanım şeklini aynı tutunca daha yüksek fatura ile karşılaşabiliyor. Örneğin tarifesini çok zamanlıya çeviren ancak elektrik tüketiminin çoğunu hala 18:00-22:00 arasında yapan bir kullanıcı, tek zamanlıya göre daha fazla öder . Bu, tarife değişikliği yaparken planlama hatasıdır. Çözüm: Çok zamanlıya geçtiyseniz, pahalı dilimdeki tüketiminizi azaltmak için aktif çaba gösterin; aksi halde avantaj dezavantaja döner.
Tarifeyi sık değiştirerek avantaj aramak: Bazı kullanıcılar ay ay tarife değiştirerek kışın tek zamanlı, yazın çok zamanlı gibi oynamalar yapmak isteyebilir. Ancak unutuluyor ki yıl içinde sadece 2 kez değişim hakkı var ve her değişim bir sonraki aya yansıyor. Aşırı sık değişiklik talebi mevzuata aykırı. Çözüm: Tarife seçiminizi orta-uzun vadeli düşünün; yıl içinde en fazla bir kez gidip gelme yapabileceğinizi aklınızda tutun.
Sayaç uyumluluğunu göz ardı etmek: Çok zamanlı tarife talep eden bazı aboneler, sayaçlarının bu tarife için uygun olmadığını bilmiyor ve değişim gerektiğini atlayabiliyor. Bu da başvuru yapsalar bile fiilen tek zamanlı kalmalarına yol açabilir. Çözüm: Tarife değişikliği öncesi sayacınızı kontrol edin veya bilgi alın; dijital değilse değiştirilmesini talep edin.
Fatura detayı okumamak: Özellikle çok zamanlı tarife kullananlar için fatura detayları çok şey anlatır. Ancak birçok kişi faturadaki kWh dağılımını veya kademe bilgisini okumaz, sadece toplam tutara bakar. Bu da yanlış anlamalara yol açar. Örneğin “gece de kullandım ama fatura yüksek” derken aslında puant tüketimi yüksek kalmış olabilir. Çözüm: Faturanızdaki kalemleri inceleyin; hangi dilimde kaç kWh harcadığınızı görün. Bu sayede hatalı bir durum varsa da fark edersiniz.
Yanlış tarife seçimi: Kimi kullanıcılar etraftan duyduklarıyla kendilerine uygun olmayan tarife seçebiliyor. Örneğin gündüz evde kimse yok (akşam kullanımı yoğun) bir aileye çok zamanlı tarife önerildiğinde aslında faturaları artabilir, ama yanlış bilgilendirme nedeniyle geçiş yapabiliyorlar. Çözüm: Kararınızı başkalarının değil kendi kullanım profilinizin analizine dayandırın. Size uymayan tarife tavsiyelerine temkinli yaklaşın.

Bu yaygın hatalara düşmemek için, bilinçli hareket etmek gerekiyor. Tarifenizi bilin, tüketiminizi takip edin ve değişiklik şartlarını öğrenin. EPDK ve elektrik şirketlerinin bilgilendirmelerini okumak da yanlış inanışları düzeltmeye yardımcı olur. Doğru bilgiyle hareket eden tüketici, tarifesinden en iyi şekilde faydalanacaktır.

Tek zamanlı ve çok zamanlı elektrik tarifesi kapsamında dağıtım bedeli ve vergiler nasıl uygulanır?

Elektrik faturası, yalnızca enerji bedelinden ibaret değildir; dağıtım bedeli, vergiler ve fonlar gibi kalemleri de içerir. Bu ek kalemlerin uygulanması tarifenizin tek zamanlı veya çok zamanlı olmasına göre değişmez – her iki tarife de aynı oran ve tutarlarda bu ek yükümlülüklere tabidir.

Başlıca fatura ek kalemleri şunlardır:

Dağıtım Bedeli: Elektriğin iletimi ve dağıtımının maliyetini karşılamak için alınan bedeldir. EPDK tarafından kWh başına belirlenir ve ulusal düzeyde sabittir. 2025 itibarıyla mesken aboneleri için dağıtım bedeli birim fiyatı tüm tarife tiplerinde aynıdır (örneğin ~0,7637 TL/kWh + vergi gibi, güncel tarifeye göre) – tek zamanlı veya çok zamanlı olmanız fark etmez. Çok zamanlı faturada da tükettiğiniz her kWh için aynı dağıtım birim bedeli eklenir; sadece fatura detayında toplam kWh üzerinden hesaplanır. Yani dağıtım bedeli tarifeye göre değişiklik göstermez, tüketim miktarına göre hesaplanır.
Elektrik Tüketim Vergisi (Belediye Tüketim Vergisi): Faturanın enerji bedeli + dağıtım bedeli toplamı üzerinden %5 oranında alınan bir vergidir (mesken aboneleri için). Bu vergi, tarife ayrımı yapmadan tüm elektrik tüketimi için alınır. Dolayısıyla tek zamanlı veya çok zamanlı fark etmeksizin, ödediğiniz tutarın %5’i belediye tüketim vergisi olarak eklenir.
TRT Payı ve Enerji Fonu: 2021’e kadar faturada %2 TRT payı ve %0,7 enerji fonu uygulanıyordu, ancak bu kalemler kanun değişikliğiyle kaldırılmıştır. Güncel durumda bu paylar sıfırlanmıştır, dolayısıyla artık bunlar alınmamaktadır. (Önceden alınırken de tarife bağımsız olarak toplam tüketim bedeli üzerinden hesaplanıyordu.)
KDV (Katma Değer Vergisi): Elektrik faturalarında %18 KDV uygulanır. KDV, enerji bedeli + dağıtım bedeli + diğer vergi/payların toplamı üzerinden hesaplanır. KDV oranı ve uygulaması tarifeye göre değişmez, her aboneden aynı oranda alınır.

Özetle, dağıtım bedeli ve vergiler, elektrik tüketimine bağlı sabit oranlı unsurlardır ve tek/çok zamanlı tarife seçiminiz bunların oranını etkilemez . Bu kalemler EPDK ve ilgili mevzuat tarafından belirlenmiş olup ulusal olarak tüm abonelere aynen uygulanır. Tek fark, çok zamanlı tarife faturasında enerji bedeli hesaplaması üçe bölündüğü için dağıtım bedeli de bu üç dilimin kWh’leri üzerinden ayrı ayrı hesaplanıp sonra toplanır – ancak sonuç, tek zamanlı tarife ile aynı toplam kWh için aynı dağıtım tutarı olacaktır.

Bir örnek verecek olursak: Aylık toplam 300 kWh tüketiminiz varsa, tek zamanlı tarifede bunun 300’ü de tek kalemde enerji bedeline tabi olur, dağıtım bedeli de 300 kWh için hesaplanır. Çok zamanlı tarifede diyelim 100 kWh gündüz, 100 kWh puant, 100 kWh gece tükettiniz; her biri için ayrı enerji bedeli hesaplanırken dağıtım bedeli 100+100+100 = 300 kWh üzerinden yine aynı şekilde hesaplanır. Sonuçta ödediğiniz dağıtım ücreti iki durumda da eşittir. Belediye vergisi de her iki senaryoda (enerji+dağıtım toplamının) %5’i olarak çıkar. KDV ise tüm kalemler eklendikten sonra %18 olarak gelir.

Dolayısıyla tüketiciler açısından, tarife seçiminin bu ek mali yükler üzerinde bir etkisi yoktur. Tarifenizi değiştirseniz bile dağıtım bedeli birim fiyatınız ve vergi oranlarınız sabit kalır. Tasarruf veya maliyet farkı tamamen enerji birim fiyatlarından kaynaklanır. Bu nedenle, tarifeleri karşılaştırırken vergi ve yan bedelleri ayrı düşünmeye gerek yoktur – bunlar her halükarda aynı şekilde uygulanacaktır.

Not: Düzenlemeler gereği elektrik faturalarında dağıtım bedeli ve vergi kalemleri şeffaf bir şekilde gösterilir. EPDK, bu bedelleri ulusal bazda belirler ve ilan eder. Görevli şirketler de faturada “Dağıtım Bedeli”, “Elektrik Tüketim Vergisi (%5)” ve “KDV” şeklinde ayrı satırlarda bunları belirtir. Tüketiciler bunların tutarlarını kWh tüketimleriyle orantılı olarak kontrol edebilirler.

Tek zamanlı ve çok zamanlı elektrik tarifesi değişikliğinde yeni abonelik sözleşmesi gerekir mi?

Hayır, tarife değişikliği yapmak için yeni bir elektrik abonelik sözleşmesi imzalamanıza gerek yoktur. Tek zamanlı veya çok zamanlı tarife, mevcut perakende satış sözleşmenizin koşulları dahilinde bir tarifelendirme tercihidir. Dolayısıyla tarife değişikliği, aboneliğinizin devri, kapatılması veya yeniden açılması anlamına gelmez; sadece sözleşmenizdeki “uygulanan tarife türü” bilgisini günceller.

Görevli tedarikçiyle (ulusal tarife kapsamında) elektrik kullanan aboneler için süreç tamamen idari bir işlemdir. Başvuru formu doldurup onay verdiğinizde, şirket sisteminde tarife kodunuz değiştirilir ve bir sonraki fatura döneminden itibaren yeni tarife üzerinden hesaplama yapılır. Bu işlem için yeniden perakende satış anlaşması yapmazsınız. İlk abonelik başvurunuzda imzaladığınız sözleşme geçerli olmaya devam eder, sadece tarifeye dair ek bir talebiniz kayıt altına alınmış olur.

Bununla birlikte, yazılı başvuru yapıyorsanız bazı şirketler bir dilekçe veya form imzalamanızı ister. Bu belge yeni bir sözleşme değildir, sadece tarife değişikliği talebinizi içerir. Örneğin “Tarife Değişikliği Formu” adı altında ad-soyad, abone no, talep edilen tarife ve imzanızı alarak süreci tamamlarlar. Bu formlar kurumsal prosedür gereğidir ve elektrik piyasası sözleşmesinin bir eki gibi düşünülebilir.

Depozito / teminat durumunda da bir değişiklik olmaz. Aynı abonelik devam ettiği için yatırdığınız güvence bedeli vb. aynen korunur, ek bir bedel talep edilmez. (Sadece çok ender durumda, eğer mekanik sayaçtan elektronik sayaca geçişte sayaç bedeli istenirse – ki genelde istenmez veya sonra iade edilir – o da abonelikle ilgili değil, cihazla ilgilidir.)

Bazı tüketiciler tarife değiştirmenin sözleşme değiştirmek anlamına geleceğini düşünebilir, fakat ulusal tarifede durum böyle değildir. Serbest tüketici olup tedarikçi değiştirseniz yeni sözleşme gerekir ama tek/çok zamanlı tarife değişikliğinde mevcut görevli tedarikçinizle devam ettiğiniz için sözleşmeniz de aynen devam eder.

Özetle, tek zamanlı <-> çok zamanlı geçiş, mevcut abonelik kapsamında sunulan bir haktır ve bunun için yeni abonelik açtırmanıza gerek yoktur. İşleminiz tamamlandığında şirket size yazılı bir “tarife değişikliği onayı” verebilir ancak bu, yeni bir kontrat değil, talebinizin yerine getirildiğine dair bir belgedir. Siz de tüketici olarak her zamanki gibi elektrik kullanmaya ve mevcut sözleşmenizin hüküm ve koşullarına tabi olmaya devam edersiniz.

Tek zamanlı ve çok zamanlı elektrik tarifesi kapsamında hangi saatlerde elektrik daha ucuz veya daha pahalıdır?

Çok zamanlı tarifede elektrik birim fiyatı saat dilimine göre değiştiği için, bazı saatler diğerlerine göre daha ucuz veya pahalıdır:

En ucuz saatler (Gece dönemi): 22:00 – 06:00 aralığında uygulanan gece tarifesi, günün en düşük birim fiyatlı dönemidir . Bu saatlerde elektrik talebi düşük olduğundan, EPDK tarifeye en düşük fiyatı tanımlar. Örneğin 2025 tarifelerinde gece dönemi kWh ücreti, tek zamanlı ortalama fiyatın da oldukça altındadır (yaklaşık 1,97 TL/kWh civarı). Dolayısıyla 22:00’den sabaha kadar elektrik en ucuzdur.
Orta fiyatlı saatler (Gündüz dönemi): 06:00 – 17:00 aralığındaki gündüz tarifesi, geceye kıyasla daha yüksek, fakat puant döneme kıyasla daha düşük bir fiyatla ücretlendirilir . Bu dönemde talep artmaya başladığı için birim fiyat geceye göre pahalıdır, ancak akşam puant zirvesi kadar pahalı değildir. Örneğin 2025’te gündüz birim fiyatı ~3,15 TL/kWh ile gece fiyatının yaklaşık 1.6 katı, puantın ise ~%68’i kadardır.
En pahalı saatler (Puant dönemi): 17:00 – 22:00 arası puant (tepe) tarifesi, günün en pahalı elektrik birim fiyatının uygulandığı dilimdir . Özellikle akşam yoğun talebi yansıttığı için bu saatlerdeki kWh ücreti yüksektir. 2025’te puant dönemi fiyatı ~4,62 TL/kWh olup gece döneminin yaklaşık 2.3 katı, gündüzün de belirgin şekilde üzerindedir. Yani akşam saatlerinde elektrik kullanmak en maliyetlidir.

Tek zamanlı tarifede ise günün saatine bakılmaksızın birim fiyat hep aynı olduğundan “ucuz saat” veya “pahalı saat” ayrımı yoktur. Tek zamanlı kullanıcıları için elektrik 24 saatte de aynı ücrete sahiptir. Bu nedenle eğer tek zamanlı tarifedeyseniz, saat kavramından bağımsız olarak birim fiyat değişmez.

Özetlemek gerekirse, çok zamanlı tarifede:

22:00 – 06:00 (Gece): En ucuz elektrik dönemi.
06:00 – 17:00 (Gündüz): Orta fiyatlı dönem (geceden pahalı, puanttan ucuz).
17:00 – 22:00 (Puant): En pahalı elektrik dönemi.

Bu sıralama tüm hafta için geçerlidir. Bazı kullanıcılar hafta sonu veya gece yarısından sonra ekstra indirimli tarifeler olup olmadığını sorar; mevcut ulusal tarifede ekstra bir indirimli dilim yoktur, sadece bu üç bant vardır. Hafta sonu günlerinde de aynı saat dilimleri ve fiyatlar uygulanır (yani Cumartesi-Pazar da 17-22 arası puant fiyat geçerlidir).

Dolayısıyla çok zamanlı tarife kullananlar için en avantajlı zaman dilimi gece, en maliyetli dilim akşam puant dönemidir . Eğer elektrik kullanımınızı ucuz saatlere kaydırabilirseniz (özellikle gece yarısı ve sabaha karşı), faturanız belirgin şekilde düşecektir. Tersine, en pahalı saatlerdeki kullanımınızı azaltmanız da tasarruf için kritik önemdedir. Tek zamanlı tarife kullananlar ise fiyat farkı olmadığından sadece genel tasarruf önlemlerine odaklanmalıdır.

Tek zamanlı ve çok zamanlı elektrik tarifesi faturasını nasıl okuyabilir ve anlayabilirim?

Elektrik faturanız, tarifeniz hakkında önemli bilgiler içerir. Hem tek zamanlı hem de çok zamanlı tarifede faturayı doğru okumak, hangi kalemlerin nasıl hesaplandığını anlamanızı sağlar:

Tarife Bilgisi: Faturanızın üzerinde genellikle “Tarife” veya “Abone Grubu” gibi bir kısımda hangi tarifede olduğunuz yazar (örneğin “Mesken Tek Zamanlı” veya “Mesken Üç Zamanlı” gibi). Bu ifade, size uygulanan tarife tipini netleştirir. Eğer “üç zamanlı” ibaresini görüyorsanız çok zamanlı, “tek zamanlı” yazıyorsa tek zamanlı tarifedesiniz demektir.
Tüketim Miktarı ve Dönemi: Faturada ilgili okuma tarihleri arasında tükettiğiniz toplam elektrik miktarı kWh cinsinden belirtilir (örn. “Toplam Tüketim: 250 kWh”). Tek zamanlı tarifede bu genellikle tek bir rakamdır. Çok zamanlı tarifede ise bu toplam, alt kırılımlara ayrılabilir.
Zaman Dilimi Kırılımı (çok zamanlı için): Eğer çok zamanlı tarifedeyseniz, faturanızda gündüz, puant, gece tüketim miktarlarınız ayrı satırlarda gösterilir. Örneğin:
- Gündüz: 120 kWh
- Puant: 80 kWh
- Gece: 50 kWh
  
  Bu şekilde bir tablo, her dilimde ne kadar elektrik harcadığınızı ortaya koyar. Yanında genellikle o dilimin birim fiyatı (TL/kWh) da yazar. Bu bilgiler sayesinde hangi saat diliminde daha çok tüketim yaptığınızı görebilirsiniz. Eğer bu dağılım beklediğinizden farklıysa (örn. gece tüketiminiz düşük, puant çok yüksek) kullanım alışkanlığınızı buna göre değiştirebilirsiniz.
Birim Fiyatlar: Faturada veya ekinde, uygulanan birim fiyatlar da belirtilir. Tek zamanlı tarife için tek bir birim fiyat (düşük ve yüksek kademe ayrımı varsa iki fiyat) görünecektir. Çok zamanlıda ise her zaman dilimi için farklı fiyat yer alır. Örneğin faturada “Gündüz birim fiyat: 1,20 TL, Puant: 2,00 TL, Gece: 0,85 TL” gibi. Bu, EPDK’nın o dönem için belirlediği fiyatları teyit eder.
Kademe Bilgisi (tek zamanlı için): Eğer mesken tek zamanlı tarifedeyseniz ve kademeli tarifeye tabii iseniz, faturada düşük kademe ve yüksek kademe tüketim miktarlarınız ayrıca listelenir. Örneğin:
- Düşük Kademe (İlk 240 kWh): 240 kWh * 1,50 TL = 360 TL
- Yüksek Kademe (240 kWh üstü 10 kWh): 10 kWh * 2,30 TL = 23 TL
  
  Bu şekilde, kademeye göre hesap yapıldığını anlayabilirsiniz. Çok zamanlı tarifede ise kademeli uygulanmadığından böyle bir ayrım olmaz, tüm tüketim dilimlere göre ücretlendirilir (faturada not düşülebilir: “üç zamanlı tarifelerde kademelendirme yoktur” şeklinde).
Dağıtım Bedeli ve Vergiler: Faturanın alt tarafında genellikle “Dağıtım Bedeli”, “Elektrik Tüketim Vergisi (%5)”, “KDV (%18)” gibi kalemler ve bunların tutarları listelenir. Bu kısımlar tarifenizden bağımsız olarak toplam kWh üzerinden hesaplandığından, tek veya çok zamanlı ayrımı yapılmaz. Ancak çok zamanlı faturada da toplam tüketiminiz üzerinden bu bedeller eklenmiştir. Faturanızda dağıtım bedeli tutarını ve vergileri kontrol ederek toplam fatura tutarını doğrulayabilirsiniz (genellikle şirketler hesap özetini fatura sonunda verir).
Sonuç ve Toplam Tutar: En sonunda tüm kalemlerin toplanmasıyla çıkan ödemeniz gereken tutar yer alır. Çok zamanlı tarifede alt kırılımlar toplama dahil edilmiştir, tek zamanlıda da kademe vs. dahil tüm alt kalemler toplanmıştır. Toplam tutar yanında son ödeme tarihi ve önceki borçlar gibi bilgiler de bulunur.

Faturanızı anlama ipuçları:

Eğer çok zamanlı tarifedeyseniz, zaman dilimi bazında tüketimlerinizi mutlaka inceleyin. Bu, hangi saat dilimine ağırlık verdiğinizi gösterir. Örneğin puant kWh çok yüksekse, faturanızın neden pahalı geldiği anlaşılır.
Tek zamanlı iseniz, kademeli sınırı aşıp aşmadığınıza bakın. Düşük ve yüksek kWh satırları size bunu söyleyecektir.
Birim fiyatlar ve vergi oranları faturada genelde dipnotlarda veya açıklamalarda yazar. Bunları okuyarak, her bir kalemin yasal oranlarda olup olmadığını teyit edebilirsiniz (genelde doğru olur, ama anlamak açısından faydalı).
Faturada tarifeyle ilgili anlamadığınız bir kısım varsa, faturanın arkasındaki legend (terim açıklamaları) bölümüne göz atın veya şirketin müşteri hizmetlerini arayarak açıklama isteyin.

Sonuç olarak, elektrik faturanızı dikkatlice okumak hem hangi tarifede olduğunuzu netleştirir hem de tüketim profilinizi görmenizi sağlar. Bu da gelecekte tarife seçimi veya tüketim alışkanlıklarınızı düzenlemede size rehberlik eder.

Tek zamanlı ve çok zamanlı elektrik tarifesi, evde elektrikli araç şarjı için nasıl bir avantaj sunar?

Elektrikli araç (EV) sahipleri için doğru elektrik tarifesini seçmek, şarj maliyetlerini önemli ölçüde etkileyebilir. Çok zamanlı tarifenin gece dönemi fiyatları oldukça düşük olduğundan, elektrikli aracınızı evde gece saatlerinde şarj etmek ekonomik açıdan çok avantajlı hale gelir . Örneğin aracınızı her gece saat 23:00’ten sonra şarja takıp sabaha kadar doldurursanız, kullandığınız enerji en ucuz “gece tarifesi” üzerinden faturalandırılır. Bu da tek zamanlı tarifeye kıyasla kWh başına daha az ödemeniz demektir. Yurt dışındaki pek çok ülkede de EV kullanıcıları benzer şekilde zaman-of-day (günün saatine göre) tarifeleriyle gece şarjını tercih etmektedir; bu yöntemle ciddi tasarruf sağlanabildiği bilinmektedir .

Tek zamanlı tarifede ise gece veya gündüz şarj etmenin ücret farkı olmadığı için, bir elektrikli aracın şarjından kaynaklanan yüksek tüketim faturayı tek kademede yükseltir. Hatta yoğun şarj kullanımı aylık tüketiminizi kademeli tarifenin yüksek dilimine çıkarabilir ve daha pahalıya mal olabilir. Örneğin aylık 300-400 kWh ekstra tüketim, tek zamanlı tarifede büyük kısmın yüksek kademeden (zamlı tarifeden) faturalandırılmasına yol açabilir. Çok zamanlı tarifede ise aynı miktar enerji gece diliminde alındığında hem kademeli zamdan etkilenmez (zaten kademesiz tarife) hem de birim fiyatı daha düşüktür. Bu durum, EV kullanıcıları açısından çok zamanlı tarifeyi cazip kılar.

Örneğin bir elektrikli aracın tam şarjı 50 kWh enerji alıyor olsun. Bunu tek zamanlı tarifede, diyelim ki 2,5 TL/kWh ortalama ile şarj ederseniz 125 TL tutar. Çok zamanlı tarifede gece 1,97 TL civarı birim fiyattan şarj ederseniz ~98 TL tutar. Her şarjda ~27 TL fark oluşur. Ayda 8 kez şarj ettiğinizde ~216 TL tasarruf mümkün olabilir. Bu kaba hesap bile çok zamanlı tarifenin EV şarj maliyetine etkisini göstermektedir (gerçek tarifelere göre rakamlar değişebilir ama gece-gündüz farkı benzer orandadır).

Ayrıca bazı akıllı şarj cihazları veya elektrikli araçlar, tarifelere göre programlanabilmektedir. Aracınıza veya şarj istasyonunuza “gece 22:00’den sonra şarja başla” komutu verebilirsiniz. Böylece aracınız şebekeden en ucuz tarifede enerji çekmeye başlar . Türkiye’de de elektrikli araçlar yaygınlaştıkça, üç zamanlı tarifenin önemi artacaktır zira gündüz işte olan kişiler araçlarını gece evde ucuza şarj edebileceklerdir .

Dikkat edilmesi gereken nokta: Çok zamanlı tarife seçtiğinizde, gündüz ve puant saatlerdeki diğer ev tüketimleriniz için de farklı fiyatlar geçerli olacak. Yani EV şarjında kazanırken, akşam saatlerinde evdeki tüketimlerinizin maliyeti tek zamanlıya göre daha yüksek olabilecek. Ancak genelde elektrikli araç sahipleri gece şarjının avantajı sayesinde toplam maliyette kazançlı çıkarlar – özellikle aracın tüketimi evin diğer tüketiminden belirgin şekilde fazlaysa.

Özetle, elektrikli aracınızı evde şarj ediyorsanız çok zamanlı tarife sizin için çok uygun olabilir. Gece dilimini kullanarak aracınızı çok daha düşük bir maliyetle şarj edersiniz. Bu da kilometre başına yakıt (elektrik) giderinizi minimize eder. Tek zamanlı tarifede ise böyle bir ayrım olmadığından potansiyel tasarrufu kaçırmış olursunuz. Son yıllarda elektrikli araç kullanıcılarına, uygun sayaçları da mevcutsa, çok zamanlı tarifeye geçmeleri tavsiye edilmektedir – çünkü bu yöntem evde şarj maliyetlerinde önemli düşüş sağlamaktadır.

Tek zamanlı ve çok zamanlı elektrik tarifesi için örnek fatura hesaplamaları nelerdir?

Tarife seçiminin fatura tutarını nasıl etkilediğini somutlaştırmak için iki farklı senaryo üzerinden örnek hesaplamalar yapalım:

Senaryo A – Tipik Aile (Puant ağırlıklı tüketim):

4 kişilik bir ailenin evinde aylık 300 kWh elektrik tüketildiğini varsayalım. Bu tüketimin çoğu akşam saatlerinde gerçekleşiyor olsun (yani puant diliminde). Örneğin dağılım: Gündüz 80 kWh, Puant 150 kWh, Gece 70 kWh.

Tek zamanlı tarifede: Aylık 300 kWh, kademeli olarak 240 kWh düşük + 60 kWh yüksek olarak faturalandırılır. Diyelim düşük kademe birim fiyatı 1,5 TL, yüksek kademe 2,3 TL olsun. Fatura enerji bedeli = (240×1,5) + (60×2,3) = 360 + 138 = 498 TL (üzerine vergiler eklenecek).
Çok zamanlı tarifede: Belirtilen dağılımda tüketim, üç farklı fiyatla hesaplanacak. Diyelim gündüz 1,6 TL/kWh, puant 2,4 TL/kWh, gece 1,0 TL/kWh birim fiyatları olsun (sadece enerji bedeli için örnek). Enerji bedeli = (80×1,6) + (150×2,4) + (70×1,0) = 128 + 360 + 70 = 558 TL. Görüldüğü gibi puant saatlerde yüksek tüketim nedeniyle enerji bedeli tek zamanlıya göre daha yüksek çıktı. Nitekim bu aile, çok zamanlı tarifede yaklaşık 60 TL daha fazla ödeyecektir. Bu basit örnek, akşam kullanım yoğun olan tipik bir evde tek zamanlı tarifenin daha avantajlı olabileceğini gösteriyor. Nitekim Elektrik Mühendisleri Odası’nın 2022’de yaptığı bir karşılaştırmada, tek zamanlı tarifede ~188 TL tutan bir faturanın üç zamanlı tarifede ~302 TL tutabileceği hesaplanmıştır – yani yanlış tarife seçimiyle %60’e varan bir artış yaşanabileceği ortaya konmuştur .

Senaryo B – Gece Kuşu (Gece ağırlıklı tüketim):

Şimdi de elektrik tüketiminin büyük bölümünü gece yapan bir kullanıcı düşünelim. Yine aylık toplam 300 kWh tüketim olsun, ama dağılım: Gündüz 50 kWh, Puant 50 kWh, Gece 200 kWh (örneğin gece çalışan biri veya EV şarj eden biri).

Tek zamanlı tarifede: 300 kWh için (yine 240+60 kademe üzerinden) enerji bedeli yaklaşık 498 TL hesaplanacaktır (önceki gibi). Çünkü tek zamanlı tarife, zaman dağılımını dikkate almaz.
Çok zamanlı tarifede: Aynı birim fiyatları varsayalım (gündüz 1,6; puant 2,4; gece 1,0 TL). Enerji bedeli = (50×1,6) + (50×2,4) + (200×1,0) = 80 + 120 + 200 = 400 TL. Bu durumda çok zamanlı tarife, tek zamanlıya göre yaklaşık 98 TL daha ucuz gelmiştir. Aradaki fark, tüketimin çoğunun ucuz gece diliminde gerçekleşmesinden kaynaklanır. Gerçek tarifelerle de benzer sonuç çıkar: Örneğin elektrikli aracını sadece gece şarj eden ve büyük tüketimi gece olan bir abone, çok zamanlı tarifeyle yıllık ciddi tasarruf sağlayabilir (önceki soruda hesapladığımız üzere yüzlerce lira avantaj mümkün). Kullanıcıların paylaşımlarına göre, işyerinde gündüz bulunup evini esasen gece kullanan bazı tüketiciler üç zamanlı tarifeyle tek zamanlıya kıyasla %15-20’ye varan tasarruf elde edebilmektedir .

Bu iki senaryo, uç örnekler olarak tarifelerin etkisini gösteriyor:

Senaryo A (Puant ağırlıklı) – Tek zamanlı fatura: 498 TL, Çok zamanlı fatura: 558 TL (daha pahalı oldu).
Senaryo B (Gece ağırlıklı) – Tek zamanlı fatura: 498 TL, Çok zamanlı fatura: 400 TL (daha ucuz oldu).

Elbette herkesin kullanım profili farklıdır. Eğer kullanımınız bu iki uç durum arasında bir yerdeyse, tasarruf veya fark da o ölçüde olacaktır. Önemli olan, kendi tüketim dağılımınıza göre bu tip hesaplamaları yapabilmenizdir. Faturanızdaki verileri ve EPDK’nın açıkladığı birim fiyatları kullanarak benzer hesaplamaları yapabilirsiniz. Pek çok elektrik şirketi veya bağımsız enerji portalı da çevrim içi hesaplayıcılar sunmaktadır; bunlar girilen tüketim bilgilerine göre hangi tarifenin daha avantajlı olduğunu yaklaşık olarak gösterir.

Sonuç olarak, örnek hesaplar gösteriyor ki çok zamanlı tarife “her durumda” ucuz veya pahalı demek doğru değildir – tüketim profilinize bağlı olarak ya tasarruf ettirir ya da ekstra maliyet getirebilir. Önemli olan, kendi kullanım alışkanlıklarınızı değerlendirip buna göre karar vermektir. Bu örnekler, karar sürecinde yol gösterici olacaktır.

Tek zamanlı ve çok zamanlı elektrik tarifesi ile ilgili 2025 yılı güncel durum nedir?

2025 yılı itibarıyla Türkiye’de konut aboneleri için tek zamanlı ve çok zamanlı tarife uygulamaları temel hatlarıyla devam etmektedir. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) belirli periyotlarla tarifeleri güncellerken, 2022 yılında devreye giren kademeli tarife ve kalıcı yaz saati uygulaması gibi unsurlar tarifelerin yapısına dahil edilmiştir. İşte 2025 yılı güncel durumun özeti:

Kademeli tarife limiti: Mesken aboneleri için günlük ortalama 8 kWh olarak uygulanmaktadır . Bu, aylık yaklaşık 240 kWh’e denk gelir. 2022 Ocak ayında başlangıçta 5 kWh (150 kWh/ay) olan düşük kademe sınırı, gelen tepkiler üzerine önce 7 kWh (210 kWh/ay) yapılmış , daha sonra 8 kWh seviyesine çıkarılmıştır. 2025’te de bu 8 kWh/gün limiti geçerlidir. Dolayısıyla tek zamanlı tarifede ilk 240 kWh tüketim düşük, üzeri yüksek kademeden ücretlendirilmektedir.
Çok zamanlı tarifede kademeli uygulama hala yok: 2022’deki tartışmalara rağmen (EMO, çok zamanlı tarifeye de kademeli dilimler eklenmesini önermişti ), 2025’te de çok zamanlı mesken tarifeleri tek kademeli (tüm tüketime tek fiyat) olarak uygulanır. Yani çok zamanlı tarifede tüm kWh’ler “yüksek kademe” sayılmaktadır denebilir. Bu durum çok zamanlı tarifenin ancak belirli profil kullanıcıya avantaj sağlamasına yol açmaktadır (yüksek tüketimi olup bunu geceye kaydırabilenler gibi). Geniş kitleler ise genellikle kademeli avantajdan faydalanmak için tek zamanlı tarifede kalmayı tercih etmiştir.
Fiyat seviyeleri: 2024 ve 2025 yıllarında elektrik fiyatları enflasyon ve maliyet artışları nedeniyle yükseliş trendindedir. Konut tarifeleri devlet tarafından bir ölçüde sübvanse edilmeye devam edilse de, 2025 başında mesken tek zamanlı tarifede ortalama birim fiyat vergiler dahil ~2,5 TL/kWh mertebesine ulaşmıştır. Çok zamanlı tarifede puant birim fiyatı 4 TL’yi aşmış, gece birim fiyatı 2 TL civarında seyretmektedir . Bu veriler, özellikle puant saatte elektrik kullanımının mali açıdan çok pahalı hale geldiğini, gece kullanımının ise nispeten avantajlı kaldığını göstermektedir.
Tarife tercihi eğilimleri: 2022 başında çok zamanlı tarifede kalan konut aboneleri, kademeli zamdan yararlanamadıkları için yüksek faturalarla karşılaştı ve EMO tarafından tek zamanlıya geçmeye çağrıldı . Nitekim o dönemde birçok abone tek zamanlıya geçiş yaptı. 2025’e gelindiğinde konut abonelerinin büyük çoğunluğu halen tek zamanlı tarifede kalmaktadır. Çok zamanlı tarife daha niş bir kitle (örneğin elektrikli araç şarj edenler, gece çalışıp gündüz uyuyanlar gibi profil) tarafından kullanılmaktadır. Elektrik Mühendisleri Odası’nın hesaplamalarına göre tipik bir ailenin kullanım profilinde çok zamanlı tarife halen ekonomik değildir , bu yüzden genel eğilim tek zamanlı tarifeyi tercih yönündedir.
Sayaç altyapısı: Türkiye’de akıllı sayaç uygulaması yaygınlaştığından, teknik olarak çok zamanlı tarifeye geçiş imkanları artmıştır. 2025’te çoğu meskende dijital sayaç bulunduğu, dağıtım şirketlerinin okuma sistemlerini de uzaktan otomasyona geçirdiği görülmektedir. EPDK’nın 2016’da kalıcı yaz saatine geçilmesinden sonra yayınladığı düzenlemeler gereği sayaçların saat ayarlarının güncellenmesi büyük ölçüde tamamlanmıştır . Dolayısıyla 2025’te yeni çok zamanlı tarife aboneliklerinde saat dilimi karmaşası yaşanmamakta, tüm bölgelerde 06-17/17-22/22-06 dilimleri standart şekilde uygulanmaktadır.
Yeşil Tarife ve diğer seçenekler: 2025 yılında ulusal tarifeye ek olarak Yeşil Tarife (YETA) seçeneği de mevcuttur. YETA, yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilmiş elektriği garanti eden bir tarife olup tüm abone grupları için tek zamanlı olarak uygulanır . Bir diğer deyişle yeşil enerji tercih eden bir konut abonesi, çok zamanlı tarifeyle değil tek zamanlı (özel birim fiyatlı) yeşil tarife ile faturalandırılır. Bu, çok zamanlı seçeneğin dışında bir alternatif olarak 2021’den beri sunulmaktadır. 2025’te YETA fiyatı ulusal tarifeden yüksek seyretmektedir ve sınırlı sayıda kullanıcı tarafından tercih edilmektedir.
Serbest tüketici limiti: 2025’te serbest tüketici limiti yıllık 1000 kWh’ın altına (750 kWh) düşürüldü . Bu da aylık ~62,5 kWh tüketimi geçen herkese tedarikçi seçme hakkı veriyor. Ancak konut aboneleri halen büyük ölçüde ulusal tarifede kalmakta; özel şirketlerle anlaşanların oranı az. Serbest piyasada sunulan tarifelerde de genelde tek zamanlı fiyatlandırma esas alınıyor; çok zamanlı opsiyon pek yaygın değil. Zira serbest tedarikçiler de konut segmentine karmaşık tarifeler sunmaktan kaçınmakta.
Geleceğe yönelik beklentiler: Elektrikli araçların yaygınlaşması ve akıllı ev sistemlerinin gelişmesiyle, çok zamanlı tarifeye ilgi önümüzdeki yıllarda artabilir. 2025 itibarıyla henüz EV sayısı sınırlı, ancak her geçen yıl artıyor. EPDK, akıllı şebeke ve talep tarafı katılımı projeksiyonlarında çok zamanlı tarifelerin talep yönetiminde kilit rol oynayacağını öngörüyor . Bu nedenle, ileride çok zamanlı tarife yapısında kademeli uygulama veya daha dinamik fiyatlandırma gibi değişiklikler gündeme gelebilir. 2025 yılında bu yönde çalışma sinyalleri vardır ancak somut bir değişiklik yapılmamıştır.

Özetle, 2025 yılında tek zamanlı ve çok zamanlı tarifelerin yapısı önceki yıllarla büyük ölçüde aynıdır. Tek zamanlı tarife yaygın ve kademeli fiyat avantajlı olarak sürerken, çok zamanlı tarife daha özel kullanım alışkanlığı olan abonelere hitap etmektedir. Tüketiciler, 2025’teki koşullarda da kendi tüketim profillerine göre bu iki tarife arasında seçim yapmaya devam etmektedir. EPDK ve ilgili kurumlar, tarifeler konusunda güncel bilgileri resmi kanallardan duyurmaktadır; tüketicilerin bu duyuruları takip ederek bilinçli karar vermeleri tavsiye edilir.

Kaynakça

EPDK (Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu) – “1 Ocak 2024 Tarihinden İtibaren Uygulanacak Elektrik Tarifeleri” (Ulusal Tarife Tablosu) – Konut aboneleri için tek zamanlı/çok zamanlı tarife zaman dilimleri ve kademeli tarife sınırlarını açıklayan resmi tarife tablosu.
Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) İzmir Şubesi – “Elektrik mühendisleri uyardı: ‘Tek zamanlı tarifeye geçin’” (ANKA, 11 Şubat 2022) – Kademeli tarife başlangıcında çok zamanlı tarifenin konutlara etkisini ve EMO’nun tek zamanlı tarife tavsiyesini aktaran haber.